روان‌ شناسی اعترافات دروغین: علل، پیامدها و پیشگیری

دکتر رویا قشقائیان
۱ اردیبهشت, ۱۴۰۴
بدون نظر

فهرست مطالب

وقتی سعی می‌کنیم بفهمیم چرا یک فرد بی‌گناه ممکن است به جرمی که مرتکب نشده اعتراف کند، بسیاری این مفهوم را گیج‌کننده می‌دانند. این عقل سلیم و درک ما از حفظ خود را به چالش می کشد. با این حال، اعترافات دروغ فقط ناهنجاری های نادری نیستند. آنها یک پدیده مستند هستند که منجر به حبس های نادرست و تخلفات قضایی شده است. درک روان شناسی پشت اعترافات دروغین نه تنها برای متخصصان حقوقی بلکه برای عموم مردم نیز ضروری است، زیرا آسیب پذیری های سیستم قضایی ما را روشن می کند.

اعترافات دروغین یکی از پدیده‌های پیچیده و چالش‌برانگیز در روان‌ شناسی حقوقی و اجتماعی است که می‌تواند تبعات سنگینی برای فرد متهم و جامعه داشته باشد. این نوع اعترافات، زمانی که فرد تحت فشارهای مختلف، شامل تهدید، ارعاب یا وعده‌های نادرست، مجبور به پذیرفتن جرمی که مرتکب نشده است، می‌شود، ممکن است رخ دهد. درک علل، پیامدها و راه‌های پیش‌گیری از وقوع این نوع اعترافات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در این مقاله، به بررسی روان‌ شناسی اعترافات دروغین: علل، پیامدها و پیشگیری، فشارهای موجود در فرآیند بازجویی، پیامدهای حقوقی و روانی این اعترافات پرداخته خواهد شد.

دلایل روان‌شناختی شکل‌گیری اعترافات دروغین

اعترافات دروغین معمولاً به دلایل پیچیده‌ای به وقوع می‌پیوندند. این دلایل می‌توانند به عوامل روان‌شناختی مرتبط با شخصیت فرد، شرایط محیطی و اجتماعی، و همچنین شرایط خاص بازجویی برگردند.

ترس و اضطراب روانی: یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری اعترافات دروغین، ترس و اضطراب ناشی از وضعیت‌های فشارآور است. فرد ممکن است به دلیل ترس از مجازات سنگین، فشارهای روانی ناشی از بازجویی‌های طولانی و بی‌رحمانه، یا تهدیدهای مستقیم، تصمیم بگیرد که اعتراف کند. این اضطراب می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های غلط شود که در نهایت به اعتراف دروغین می‌انجامد.
عدم آگاهی از حقوق قانونی: یکی دیگر از دلایل اعترافات دروغین، عدم آگاهی متهم از حقوق قانونی خود است. در بسیاری از موارد، افراد نمی‌دانند که حق دارند در برابر بازجویی سکوت کنند یا درخواست وکیل نمایند. این ناآگاهی می‌تواند آن‌ها را به دام بازجویی‌های ناعادلانه بیاندازد و باعث پذیرش اتهاماتی شود که مرتکب نشده‌اند.
فشار اجتماعی و محیطی: در برخی از مواقع، فرد تحت فشار اجتماعی قرار می‌گیرد تا اعتراف کند. این فشار می‌تواند از سوی خانواده، دوستان یا حتی جامعه بر فرد وارد شود. به ویژه در مورد نوجوانان، که ممکن است احساس کنند باید برای جلب تأسیس از دیگران یا اجتناب از طرد اجتماعی، اتهامی را پذیرفته و به آن اعتراف کنند، چنین شرایطی می‌تواند منجر به اعترافات دروغین شود.

درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!

انواع اعترافات دروغین

اعترافات دروغین را می توان به سه نوع اصلی تقسیم کرد: داوطلبانه، متقاعد کننده و سازگار. هر نوع از شرایط منحصر به فرد و فشارهای روانی ناشی می شود که می تواند یک فرد بی گناه را به اعتراف نادرست گناه سوق دهد.

اعترافات دروغین داوطلبانه و متقاعد شده

اعترافات کذب داوطلبانه: گاهی ممکن است افراد بدون هیچ فشار خارجی از سوی مجری قانون به جرم خود اعتراف کنند. این اعترافات اغلب ناشی از نیازهای روانی درونی یا شرایط روانپزشکی است. برخی از اعتراف کنندگان به دلیل احساس گناه از مسائل نامرتبط به دنبال توجه یا مجازات هستند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از شخص دیگری محافظت کنند. گاهی اوقات، انگیزه کاملاً منطقی است و عواملی را هدایت می کند که افراد خارجی ممکن است فوراً آن را درک نکنند.

علیرغم اعتراف داوطلبانه به جرمی که فرد مرتکب نشده است، به ظاهر غیرمنطقی است، پلیس با این اعترافات با تردید مواجه می‌شود، که اغلب آنها را نسبت به اعترافاتی که از طریق بازجویی به دست می‌آیند، اعتبار کمتری دارند. این شک و تردید می تواند شایسته باشد، زیرا این اعترافات به دلیل وضعیت درونی و انگیزه های اعتراف کننده پیچیده است، که تشخیص آنها می تواند دشوار باشد.

اعترافات دروغین متقاعد شده: مواردی که افراد در بازجویی های پلیس متقاعد می شوند که مرتکب جرم شده اند بیشتر نگران کننده است. این نوع اعترافات نادرست، ناشی از بازجویی های شدید و طولانی مدت، می تواند باعث شک مظنون به خاطرات خود شود. تکنیک های بازجویی ممکن است شامل اتهامات بی امان، تضعیف انکار مظنون و حتی جعل شواهد باشد. با گذشت زمان، مظنون ممکن است به این باور برسد که می‌توانست مرتکب جرم شده باشد، به‌ویژه وقتی پلیس سناریوهایی مانند خاطرات سرکوب‌شده را پیشنهاد می‌کند.

این پدیده به وضوح در آزمایش‌هایی نشان داده شد که در آن شرکت‌کنندگان که تحت شرایط کنترل‌شده متهم به ایجاد خطای رایانه‌ای که مرتکب نشده‌اند، شروع به این باور کردند که ممکن است پس از مواجهه با تاکتیک‌های بازجویی به تقلید از تاکتیک‌هایی که توسط پلیس استفاده می‌شود، باعث آن شده باشند. چنین مطالعاتی بر قدرت تلقین و آسیب پذیری حافظه انسان در برابر استرس تأکید می کند.

اعترافات نادرست سازگار

اعترافات نادرست سازگار: شاید ساده ترین آنها از نظر درک علل فوری، اعترافات نادرست سازگار زمانی اتفاق می افتد که مظنون به جرمی اعتراف کند که می داند مرتکب نشده است تا از نتیجه ناخوشایندتر جلوگیری کند. اینها اغلب نتیجه وعده‌های مستقیم یا ضمنی مجریان قانون (مانند مجازات سبک‌تر) یا تهدیدها (مانند اتهامات شدیدتر یا مجازات‌ها) است. استرس بازجویی، ترس از سرنوشت بدتر، و میل شدید برای فرار از موقعیت می تواند منجر به اعتراف نادرست شود.

بعلاوه، برخی از مظنونان بی گناه اعتراف می کنند، زیرا معتقدند علیرغم عواقب فوری اعترافات، به تبرئه نهایی خود توسط دستگاه قضایی اعتقاد دارند. این ایمان نابجا می‌تواند ویرانگر باشد، به‌ویژه در مواردی که شواهد پزشکی قانونی آنطور که انتظار می‌رود قطعی نیستند یا توسط دادگاه‌ها به اشتباه تفسیر می‌شوند.

نقش فشار بازجویی در بروز اعترافات دروغین

بازجویی‌های طولانی و طاقت‌فرسا می‌تواند تأثیرات روانی شدیدی بر فرد بگذارد و احتمال وقوع اعترافات دروغین را افزایش دهد. این فشارها می‌تواند به شکل‌های مختلفی خود را نشان دهد.

استفاده از تکنیک‌های بازجویی روانی: در بسیاری از مواقع، بازجوها از تکنیک‌های خاصی برای تحت فشار قرار دادن متهم استفاده می‌کنند. این تکنیک‌ها می‌توانند شامل استفاده از دروغ‌های استراتژیک، تهدید به مجازات‌های سنگین، یا وعده‌های دروغین به آزادی یا کاهش مجازات باشند. این نوع فشارهای روانی می‌تواند فرد را به اعتراف به جرمی که مرتکب نشده است، وادار کند.
بازجویی‌های طولانی و خسته‌کننده: بازجویی‌های طولانی و به‌ویژه در شرایطی که متهم قادر به استراحت یا دریافت مشاوره حقوقی نیست، می‌تواند تأثیرات منفی بر وضعیت روانی فرد بگذارد. این فشار به مرور زمان می‌تواند منجر به کاهش قدرت تصمیم‌گیری و اراده فرد برای مقاومت در برابر اعتراف نادرست شود. این وضعیت به ویژه زمانی که فرد به مدت طولانی در شرایط بازداشت باشد، شدیدتر می‌شود.
استفاده از روش‌های تهدید و تطمیع: در برخی از موارد، بازجویی‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که متهم تصور کند تنها راه نجات از وضعیت بحرانی موجود، اعتراف به جرم است. این تهدیدات ممکن است شامل تهدید به مجازات شدیدتر یا وعده‌های دروغین به کاهش مجازات یا آزادی زودهنگام باشد. در این شرایط، فرد ممکن است تصمیم بگیرد که برای رهایی از فشار، به یک اعتراف دروغین دست بزند.

پیشنهاد مقاله: علائم دروغ گویی در نوجوانان و پیامدهای آن

پیامدهای حقوقی و روانی اعترافات دروغین

اعترافات دروغین می‌توانند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای فرد متهم، سیستم قضایی و جامعه داشته باشند. این پیامدها می‌توانند از جنبه‌های مختلف حقوقی و روانی بررسی شوند.

پیامدهای حقوقی اعترافات دروغین: از نظر حقوقی، اعترافات دروغین می‌تواند منجر به محکومیت فرد بی‌گناه شود. این محکومیت نه تنها منجر به نقض حقوق فرد و تحمل مجازات ناعادلانه خواهد شد، بلکه می‌تواند به بی‌اعتمادی عمومی به سیستم قضایی منجر شود. علاوه بر این، در صورتی که اعترافات دروغین منجر به اشتباهات قضایی شود، اصلاح آن‌ها بسیار دشوار و زمان‌بر خواهد بود.
پیامدهای روانی اعترافات دروغین: اعترافات دروغین می‌توانند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت روان فرد داشته باشند. فردی که به صورت نادرست اعتراف به جرمی کرده است، ممکن است دچار احساس گناه، شرم، افسردگی یا اضطراب شدید شود. این افراد به ویژه زمانی که از نتیجه نهایی پرونده مطلع می‌شوند و متوجه می‌شوند که به اشتباه اعتراف کرده‌اند، ممکن است با بحران‌های روانی جدی روبرو شوند.
آسیب به شهرت فرد: اعتراف دروغین حتی در صورتی که فرد بعدها بی‌گناهی خود را ثابت کند، می‌تواند به شهرت و اعتبار اجتماعی او آسیب برساند. جامعه و اطرافیان ممکن است تصور کنند که فرد مرتکب جرمی شده است، حتی اگر در نهایت تبرئه شود. این نوع آسیب اجتماعی می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر روابط فردی و حرفه‌ای او بگذارد.

یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.

چگونه می‌توان از وقوع اعترافات دروغین جلوگیری کرد؟

پیش‌گیری از اعترافات دروغین نیازمند آگاهی، آموزش و اعمال نظارت‌های دقیق‌تر در فرآیندهای بازجویی است. برخی از راهکارهایی که می‌توانند به کاهش این نوع اعترافات کمک کنند، عبارتند از:

آموزش حقوقی به متهمان: یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از اعترافات دروغین، آموزش حقوقی به افراد است. این آموزش باید شامل آگاهی از حق سکوت، دسترسی به وکیل، و حقوق مربوط به بازجویی باشد. با آگاهی از این حقوق، فرد قادر خواهد بود که در برابر فشارهای بازجویی مقاومت کند و از پذیرش اعترافات دروغین جلوگیری نماید.
استفاده از بازجویی‌های انسانی و غیرتهدیدآمیز: بازجویی‌ها باید به گونه‌ای انجام شوند که هیچ‌گونه فشار فیزیکی یا روانی به فرد وارد نشود. استفاده از تکنیک‌های بازجویی که بر اساس احترام به حقوق فرد و در نظر گرفتن شرایط روحی و روانی متهم باشد، می‌تواند مانع از بروز اعترافات دروغین شود.
نظارت بر فرآیندهای بازجویی: برای جلوگیری از سوءاستفاده و فشارهای غیرقانونی در فرآیند بازجویی، نظارت‌های مستقل و دقیق بر روی این فرآیند ضروری است. استفاده از دوربین‌های مدار بسته در اتاق‌های بازجویی و گزارش‌دهی‌های منظم می‌تواند به شفافیت در این فرآیند کمک کند.
ارزیابی روان‌شناختی متهمان: در برخی از موارد، ارزیابی روان‌شناختی متهمان قبل از شروع فرآیند بازجویی می‌تواند به شناسایی افرادی که ممکن است تحت تأثیر فشارهای روانی قرار گیرند، کمک کند. این ارزیابی‌ها می‌توانند شامل تست‌های روان‌شناختی و ارزیابی‌های سلامت روانی باشند.

اعترافات دروغین در نوجوانان چرا بیشتر اتفاق می‌افتد؟

نوجوانان به دلیل ویژگی‌های خاص روان‌شناختی و اجتماعی خود، بیشتر در معرض خطر اعترافات دروغین هستند. این ویژگی‌ها شامل عدم بلوغ شناختی، فشارهای اجتماعی، و تمایل به جلب تأسیس از دیگران می‌شود.

تأثیر فشارهای اجتماعی: نوجوانان ممکن است تحت فشارهای اجتماعی شدید قرار گیرند تا رفتارهایی را که مطابق با انتظارات گروه‌های همسالان یا بزرگترهاست، انجام دهند. این فشارها می‌تواند شامل درخواست برای اعتراف به جرمی باشد که مرتکب نشده‌اند تا تأسیس یا پذیرش اجتماعی را بدست آورند.
عدم درک کامل از فرآیند قضایی: نوجوانان ممکن است به طور کامل از حقوق خود در فرآیند بازجویی و تبعات قانونی اعترافات آگاه نباشند. این ناآگاهی می‌تواند باعث پذیرش اعترافات دروغین و در نتیجه بروز مشکلات حقوقی و روانی شود.

پیشنهاد ویژه: درمان رفتارهای مخرب در رابطه

تفاوت بین اعترافات واقعی و دروغین چیست؟

اعترافات واقعی به طور معمول تحت شرایطی صورت می‌گیرند که فرد به طور داوطلبانه و با آگاهی کامل از رفتار خود اقدام به پذیرش گناه می‌کند. در مقابل، اعترافات دروغین معمولاً تحت فشار، تهدید، یا تطمیع‌های غیرمنصفانه انجام می‌شوند و فرد ممکن است به دلیل ترس یا اضطراب این اعترافات را قبول کند.

نتیجه‌گیری

اعترافات دروغین یکی از چالش‌های پیچیده در فرآیند قضایی است که می‌تواند تأثیرات حقوقی و روانی منفی برای فرد متهم به همراه داشته باشد. شناخت علل روان‌شناختی این پدیده، نقش فشارهای بازجویی، پیامدهای حقوقی و روانی و همچنین راهکارهای پیش‌گیری از وقوع آن می‌تواند به بهبود سیستم قضایی و جلوگیری از اشتباهات قضایی کمک کند. با آموزش حقوقی، نظارت بر فرآیند بازجویی و استفاده از تکنیک‌های انسانی، می‌توان خطر وقوع اعترافات دروغین را کاهش داد و از حقوق افراد محافظت کرد.