در تاریخ 27 آذر 1402 – توسط دکتر غزل روستایی بازنگری و بروزرسانی شد.
موضوعات فراوانی در رابطه با نیاز به خواب و اینکه چرا خواب مهم است وجود دارد. که بیشتر این موضوعات را محققان همچنان کشف نکرده‌اند. همه می‌دانیم که خوابیدن به مغز و بدن اجاره می‌دهد تا دوباره انرژی به دست آورد. همچنین این عمل اجازه می‌دهد تامغز و بدن خودشان را ترمیم کنندکه این موضوع بحث نیاز خواب را حیاتی می‌سازد.
طبق نظریات یکپارچه‌سازی حافظه، پردازش اطلاعات، رشد فیزیکی، ترمیم عضلات و بسیاری موارد دیگر، همگی حین خواب اتفاق می افتد. به همین دلیل خواب برای تقویت سیستم ایمنی و کمک به بدن در مبارزه با بیماری امری ضروری محسوب میشود.
به تعبیر دیگر خواب مرهمی است که می‌تواند انسان را آرام کند و در کنار آرامش انرژی دوباره به آن ببخشد. بخش زیادی از خوابیدن توسط ساعت درونی بدن تنظیم میشود که از عناصر بیرونی مانند دما و نور خورشید سرنخ می‌گیرد. برای شناختن کافی خواب همراه “ازپزشک” باشید.
چرا خواب مهم است ؟
چرخه‌ی طبیعی خواب و بیداری بدن با ۲۴ ساعت هماهنگ است. به همین دلیل به هم ریختن چرخه‌ی خواب، عملکرد طبیعی سیستم بدن را مختل می‌کند. باید بدانید که یادگیری، حافظه، بنیه، سلامت عمومی و روحیه همگی تحت تاثیر مدت و کیفیت خواب هستند. برخی افراد خواب راحتی دارند و بدون هیچ گونه مشکل به خواب می‌روند. اما هستند افرادی که مشکلات خواب دارند یا بهتر بگوییم که خواب از آنها فرار می‌کند.
اکثر ما در یک مقطع از زندگی دچار اختلال در به خواب رفتن یا از خواب پریدن می‌شویم. ازجمله پیامدهای احتمالی کمبود خواب می‌توان به چاقی مفرط، بیماری قلب و عروق و دیابت اشاره کرد. جدا از این موارد می‌توانیم بگوییم که کمبود خواب روی قضاوت درست و تیزهوشی روانی نیز تاثیر می‌گذارد.
حال سوال اینجاست که چرا خواب مهم است؟ یا اینکه فواید خواب چیست و چه زمانی بهترین زمان خواب محسوب میشود؟
نیاز افراد به خواب
نیاز به خواب از فردی به فرد دیگر و در بین گروه‌های سنی مختلف تفاوت دارد. ممکن است فردی به هشت ساعت خواب نیاز داشته باشد درحالی‌که دیگری بامیزان خواب کمتر عملکرد طبیعی خودرا انجام دهد. اما در مجموع، انجمن ملی خواب راهنمای روزانه‌ی خواب را بدین شکل تعریف کرده است:
- نوزادان (۱۱-۴ ماه): ۱۵-۱۲ ساعت
- کودکان دبستانی (۱۳-۶ سال): ۱۱-۹ ساعت
- نوجوانان (۱۷-۱۴ سال): ۱۰-۸ ساعت
- جوانان (۲۵-۱۸ سال): ۹-۷ ساعت
- بزرگسالان (۶۴-۲۶ سال): ۹-۷ ساعت
- سالمندان (+۶۵): ۸-۷ ساعت
درمجموع، زمان به خواب رفتن باید بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول بکشد. اگر زمان به خواب رفتن فردی طول میکشد و دچار اضطراب میشود، قطعا روی کیفیت خواب هم تاثیر منفی می‌گذارد. البته اگر فردی هم بلافاصله بعد از گذاشتن سرروی بالشت خوابش ببرد، لزوما به این معنی نیست که خوشخواب باشد. احتمالا نشان دهنده آن باشد که از کم خوابی رنج می‌برد.
چقدر خوابیدن مهم است!
بعضی از افراد بعد از ۷ ساعت خواب احساس کاملا خوبی دارند. در این میان هستند افرادی که اگر تا ۹ ساعت کامل نخوابند، احساس خستگی‌شان برطرف نمی‌شود. به‌نظر می‌رسد تعداد کمی از افراد باخواب کمتر عملکرد خوبی داشته باشند که این موضوع به ژنتیک برمی‌گردد. برخی نیز به مدت زمان خواب بیشتر (۱۰ ساعت در شب) نیاز دارند تا عملکرد مطلوب نشان دهند.
هستند افرادی که به طور ژنتیکی به خواب کمتر از حد میانگین نیاز دارند. البته گفته میشود که این افراد تنها ۵ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند. کسانیکه فکر می‌کنند می‌توانند با خواب کمتر عملکرد خوبی از خود نشان دهند درواقع از کمبود خواب مزمن رنج می‌برند. زیرا تحقیقات نشان می‌دهد این افراد بعداز چندشب خواب ناکافی به‌سختی می‌توانند قضاوت درستی از سلامت روان خود داشته باشند. در ادامه فواید خواب را بررسی می‌کنیم.
فواید خواب
درست خوابیدن و خواب کافی برای حفظ سلامت جسمی و روحی انسان امری ضروری محسوب میشود. از نظر پزشکی نیز سلامت خواب به اندازه‌ی ورزش منظم ویا رعایت یک رژیم غذایی متعادل حیاتی و مهم است. اگر تمایل دارید در رابطه با فواید خواب بدانید و اینکه چرا خواب مهم است؟ نگاهی به توضیحات زیر بیاندازید.
افزایش بهره‌وری و تمرکز
مطالعات زیادی در اوایل سال ۲۰۰۰ انجام شد که در آنها دانشمندان به بررسی اثرات کمبود خواب پرداختند. نتیجه‌ی تحقیقات این بود که خواب با چندین عملکرد مغزی مختلف در بدن انسان چون تمرکز، بهره‌وری و توانایی شناختی ارتباط مستقیم دارد. باید بدانید که الگوی خواب کودکان می‌تواند تأثیر مستقیمی بر روی رفتار و عملکرد تحصیلی آنها داشته باشد.
کاهش خطر افزایش وزن
ارتباط بین افزایش وزن و چاقی و الگوهای خواب کوتاه مسأله‌ای است که به لحاظ علمی ثابت شده است. تحقیقات مختلف صورت گرفته در طول سالیان، دال بر وجود ارتباطی مستقیم بین چاقی و الگوی خواب نامناسب بوده است.
با این حال، نتیجه‌ی یکی از مطالعاتی که به‌تازگی صورت گرفته این است که هیچ ارتباطی بین اضافه وزن و کمبود خواب وجود ندارد. محققان این پژوهش استدلال می‌کنند که در بسیاری از مطالعات قبلی صورت گرفته، فاکتورهای مهم دیگری از جمله آنچه در ادامه آمده در نظر گرفته نشده است. مانند :
- نوشیدن الکل
- ابتلا به دیابت نوع ۲
- سطح فعالیت‌های بدنی
- سطح تحصیلات
- ساعت کاری طولانی
- تحرک کم در طولانی مدت
کمبود خواب می‌تواند روی توانایی یا تمایل فرد برای حفظ یک سبک زندگی سالم تأثیر بگذارد. اما درباره‌ی ارتباط مستقیم آن روی افزایش وزن نظرات متفاوتی وجود دارد.
خوابیدن و عملکرد ورزشی بهتر
خوابیدن کافی می‌تواند عملکرد ورزشی فرد را تقویت کند. خواب کافی برای بزرگسالان بین ۷ تا ۹ ساعت در شبانه روز است و این مقدار برای ورزشکاران تا ۱۰ ساعت هم قابل افزایش است. بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته، خواب به اندازه‌ی مصرف کالری و مواد مغذی برای ورزشکاران مهم است. همانگونه که پیش تر عنوان کردیم بدن در هنگام خواب رشد می‌کند و خود را ترمیم می‌کند. از دیگر مزایا و فواید این عمل می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- عملکرد بهتر
- انرژی بیشتر
- هماهنگی بهتر
- سرعت بیشتر
- عملکرد ذهنی بهتر
کاهش ریسک بیماری‌های قلبی
یک عامل خطرساز برای بیماری‌های قلبی فشار خون بالاست. استراحت کافی در طول شب باعث میشود بدن بتواند فشار خون خود را تنظیم کرده . و از افزایش فشار خون در طول روز جلوگیری کند.
پس با تنظیم کیفیت و مقدار خواب می‌توانید احتمال بروز بیماری‌های مرتبط با خواب را کاهش دهید. همچنین می‌توانید سلامت قلبی خود را بهبود ببخشید.
تاثیر خواب روی مغز
میلیون ها نفر در سرتاسر جهان از بی خوابی و اختلالات خواب رنج می برند. اما اگر با اهمیت خواب کافی و اثر آن بر روی عملکرد مغز آشنا شوید، حتما زمان بیشتری را به استراحت و خواب در زندگی خود اختصاص می دهید. هم کمیت و هم کیفیت خواب، هر دو بر روی عملکرد مغز موثر می باشند. به طوری که خواب کم با بیماری های مغزی متعددی مانند پارکینسون، سکته مغزی، آلزایمر، و اختلالات شناختی همراهی دارد. اهمیت خواب کافی برای سلامت مغز با اثرات سودمند زیر همراه می باشد:
- تقویت حافظه
- افزایش قدرت یادگیری
- کاهش خستگی مغزی
- بهبود قدرت شناختی
- بهبود عملکرد رفتاری
- دفع سموم از مغز
- افزایش تمرکز
تاثیر خواب بر سلامت روان
حتما شما هم توجه کرده اید که پس از یک شب بی خوابی، انرژی کافی ندارید، افسرده و مضطرب هستید و حتی برای ساده ترین مشکلات نیز نمی توانید راه حل پیدا کنید. سال های طولانی می باشد که اهمیت خواب کافی و اثر آن در سلامت روان شناسایی و تایید شده است. کم خوابی به خصوص اگر طولانی مدت ادامه یابد، با عوارض و اختلالات زیر در سلامت روان انسان همراه می باشد:
- بی قراری و اضطراب
- کاهش توانایی حل مساله
- افسردگی
- کاهش تحمل سختی ها
- عصبانیت
- سردرگمی
- کاهش خلق و خو
- تحریک حملات بیماری های روانی مانند اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی و …
خواب کافی با بهبود تمام موارد فوق همراه می باشد و به برطرف شدن آن ها کمک می کند.
فواید خواب برای پوست
یکی دیگر از فواید بی شمار خواب، اهمیت خواب کافی و اثر آن در سلامت و زیبایی پوست می باشد. خواب کافی با اثرات مفید زیر بر روی پوست همراه می باشد:
- قدرت ترمیم پوست طی خواب افزایش می یابد
- کلاژن سازی پوست حین خواب افزایش می یابد
- خطوط تیره زیر چشم با خواب کافی بهبود می یابند
- جریان خون پوست حین خواب افزایش می یابد که این با افزایش شادابی پوست همراه می باشد
- اهمیت خواب کافی در افزایش شفافیت پوست ثابت شده است
- خواب کافی از پیری زودرس پوست جلوگیری می کند
- خواب کافی با کاهش چین و چروک های پوستی در جریان افزایش سن همراه می باشد
- افتادگی پلک در افرادی که خواب کافی دارند، کمتر دیده می شود
- کم خوابی یکی از علل ریزش مو می باشد و خواب کافی در تقویت رشد موها نقش دارد
بهترین زمان خواب
میزان خواب هر فرد با توجه به سنی که دارد تعیین میشود. اما درکل میزان عملکرد بدن و مغز انسان باتاریک شدن هوا کاسته وبا طلوع خورشید بر شدت آن افزوده میشود. با توجه به نتایج برخی پژوهش‌ها نشان داده شده است که هرچه شب‌ها زودتر بخوابید همانقدر بهتر است. یک تحقیق بر روی کارگران ژاپنی هم نشان داد آنهایی که شب‌ها دیرتر می‌خوابند بیشتر به افسردگی مبتلا می‌شوند.
البته مدت زمان خواب هم ممکن است در بروز افسردگی نقش داشته باشد. پس باید در ابتدا مقدار نیاز متوسط هر فرد به خواب را بسنجید. سپس بر اساس آن مقدار زمان مناسب برای خوابیدن و بیدار شدن را مشخص کنید.
بهترین زمان برای بیدار شدن از خواب نیز ثابت نگه داشتن زمان بیدار شدن است. با تنظیم زنگ ساعت یا گوشی برای یک ساعت مشخص در روز. بدن به طور طبیعی خودرا با این زمان تطبیق می‌دهد.
خواب و استراحت کودکان
کمبود خواب در کودکان، به خصوص در طی سال های اخیر، به یکی از بزرگترین دغده های والدین تبدیل شده است. اما شما در این مورد تنها نیستید! به طوری که طبق آمار منتشر شده 25 الی 40 درصد کودکان، از اختلالات خواب رنج می برند! اهمیت خواب کافی در رشد فیزیکی و مغزی کودکان ثابت شده است. اهمیت خواب کافی در کودکان به ارتباط خواب با موارد زیر در کودک بر می گردد:
- رشد مغزی
- رشد فیزیکی
- حافظه
- توجه
- شادی
- قدرت شناختی
- خلق و خو
- یادگیری
- مهارت های حرکتی
چه طور به کودک خود کمک کنیم زودتر بخوابد؟
کودکانی که خواب کافی ندارند ممکن است به انواع آلرژی، اختلالات سیستم ایمنی، اضطراب، افسردگی، چاقی، بیماری های قلبی، دیابت و فشار خون بالا در آینده مبتلا شوند. با توجه به اهمیت خواب کافی در کودکان، می توان از روش های زیر برای افزایش ساعت خواب در شبانه روز بهره گرفت:
- کودک را هر شب سر ساعت مشخصی به رخت خواب ببرید.
- کامپیوتر، تلویزیون و هر وسیله ای که نور تولید می کند، خاموش باشد.
- لباس راحت پیش از خواب به کودک بپوشانید.
- پیش از خواب از دادن وعده های غذایی سنگین به کودک پرهیز کنید.
- محیط خواب کودک آرام باشد و سر وصدا در آن نباشد.
- پیش از خواب، کودک نوشیدنی های حاوی کافئین و میان وعده های با قند بالا مصرف نکند.
سخن آخر
بدن و مغز انسان به طور طبیعی به چرخه‌های طبیعی مانند طلوع و غروب خورشید واکنش نشان می‌دهند. این چرخه‌ها به تنظیم الگوهای خواب و بیداری در انسان کمک می‌کنند. به همین دلیل، یک از حالت‌های ایده‌آل، بیدار شدن همزمان با طلوع خورشید است.
با این حال، هم کیفیت خواب و هم میزان خواب فرد به همان اندازه مهم است. که در اینجا ایجاد یک روال ثابت می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
برای راهنمایی هرگونه بیماری، می‌توانید از پزشک عمومی و یا در مورد مسائل مربوط به خواب از یک متخصص روانشناس مشاوره آنلاین بگیرید و زیر نظر بهترین متخصصان تیم ویزیت شوید. نیازی نیست در ترافیک شهرهای شلوغ وقتتان را هدر بدهید یا برای ویزیت شدن ساعت‌ها در مطب منتظر بمانید. اپلیکیشن ازپزشک را نصب کرده و با وارد کردن مشخصات شخصی، از بهترین دکتران مشاوره بگیرید. در صورت استفاده از اپلیکیشن، نظرتان را در قسمت دیدگاه ثبت کنید.
سوالات متداول
تاثیر خواب روی مغز چیست؟
خواب کافی با تقویت حافظه، افزایش قدرت یادگیری، کاهش خستگی مغزی، بهبود قدرت شناختی، بهبود عملکرد رفتاری، دفع سموم از مغز و افزایش تمرکز در بهبود سلامت مغز نقش دارد.
تاثیر خواب بر سلامت روان چیست؟
کم خوابی به خصوص اگر طولانی مدت ادامه یابد، با بی قراری و اضطراب، کاهش توانایی حل مساله، افسردگی، کاهش تحمل سختی ها، عصبانیت و تحریک حملات بیماری های روانی مانند اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی همراه می باشد.
فواید خواب برای پوست چیست؟
افزایش قدرت ترمیم پوست و کلاژن سازی، کاهش خطوط تیره زیر چشم، افزایش جریان خون و شادابی پوست، افزایش شفافیت پوست، جلوگیری از پیری زودرس و کاهش چین و چروک های پوستی از فواید خواب کافی برای پوست می باشند.
2 پاسخ
سلام وقت بخیر محتوا با ارزشی بود مرسی
سلام. واقعا از شما ممنونم. تشکر فراوان🙏🙏🙏🌹