چند رویی یک اصطلاح روانشناسی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این پدیده به‌ویژه در دنیای مدرن با پیچیدگی‌های روابط انسانی و فشارهای روانی که در جوامع مختلف وجود دارد، اهمیت پیدا کرده است. اما چند رویی چیست و چگونه بر زندگی فردی و اجتماعی افراد تأثیر می‌گذارد؟ (DID) یک وضعیت نادر است که در آن دو یا چند هویت متمایز، یا حالت های شخصیتی ، در یک فرد وجود دارند و به طور متناوب کنترل فرد را به دست می گیرند. شرایط خاص یا عوامل استرس زا می توانند باعث ایجاد یک تغییر خاص و این حالت شوند.
هویت‌های مختلف ممکن است شناخت یکدیگر را انکار کنند، نسبت به یکدیگر انتقاد کنند، یا ظاهراً در تضاد آشکار باشند. در این مقاله قصد داریم به بررسی مفصل مفهوم چند رویی، علل و علائم آن، و اینکه آیا چند رویی درمان دارد و به چه معناست؟ و به روش‌های درمانی موجود برای مقابله با آن بپردازیم. همچنین، فواید و مضرات این پدیده روانشناختی را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.
چند رویی چیست؟
چند رویی، که در روانشناسی به نام “اختلال هویت چندگانه” نیز شناخته میشود، به وضعیتی اطلاق میشود که فرد در آن قادر است رفتارها، افکار و احساسات مختلف و متناقضی را از خود بروز دهد. به‌عبارت‌دیگر، فرد مبتلا به چند رویی ممکن است خود را در موقعیت‌های مختلف با هویت‌های متفاوت و گاهی متناقض احساس کند. این پدیده بیشتر در روانشناسی و روانپزشکی تحت عنوان اختلال شخصیت چندگانه یا اختلال هویت تجزیه‌ای (Dissociative Identity Disorder – DID) شناخته میشود.
در این اختلال، فرد ممکن است به‌طور ناخودآگاه خود را در نقش‌های مختلفی ببیند که از یکدیگر جدا هستند.
به عنوان مثال، فرد ممکن است در یک موقعیت شغلی خود را به‌عنوان فردی بسیار مسئول و جدی نشان دهد، در حالی که در موقعیت‌های اجتماعی دیگر ممکن است رفتارهایی کودکانه و غیرمسئول از خود بروز دهد. این حالت می‌تواند باعث سردرگمی در فرد شده و بر توانایی او برای مقابله با چالش‌های روزمره تأثیر بگذارد. در بسیاری از موارد، این اختلال با مشکلات و بحران‌های روانی پیچیده‌ای مانند افسردگی، اضطراب و استرس شدید همراه است.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
چند رویی در روانشناسی
در روانشناسی، چند رویی به‌عنوان یک اختلال تجزیه‌ای شناخته میشود که به دلیل بحران‌های شدید روانی یا آسیب‌های گذشته ایجاد میشود. در برخی از موارد، این اختلال به‌عنوان یک مکانیزم دفاعی در برابر تجربیات تروماتیک و استرس‌زا ظهور می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، فرد برای کنار آمدن با تجربیات منفی و دردناک خود، هویت‌های مختلفی را به‌وجود میآورد که می‌تواند از احساسات و واکنش‌های واقعی او فاصله بگیرد.
روانشناسان معتقدند که چند رویی ممکن است در نتیجه فشارهای روانی مزمن، سوءاستفاده‌های جنسی یا فیزیکی در دوران کودکی، یا سایر آسیب‌های روانی شدید در زندگی فرد ایجاد شود. برخی از درمانگران نیز بر این باورند که این اختلال می‌تواند ناشی از تعارضات درون‌فردی یا اختلالات هویت در دوران رشد و بلوغ باشد. چند رویی در روانشناسی به‌عنوان یک اختلال پیچیده شناخته میشود که نیاز به درمان‌های تخصصی و روان‌درمانی دارد.
این اختلال معمولاً به‌طور همزمان با سایر اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات شخصیتی بروز پیدا می‌کند.
علل‌های چند رویی
چند رویی به دلایل مختلف می‌تواند در افراد بروز پیدا کند. این علل اغلب به تجربیات منفی و آسیب‌زننده‌ای برمی‌گردد که فرد در طول زندگی خود با آنها مواجه شده است. در ادامه به بررسی مهم‌ترین علل بروز این اختلال خواهیم پرداخت:
- آسیب‌های روانی دوران کودکی: یکی از اصلی‌ترین علل بروز چند رویی، تجربیات تروماتیک و آسیب‌زننده در دوران کودکی است. سوءاستفاده‌های جنسی، فیزیکی یا احساسی در این دوران می‌تواند فرد را به سمت ایجاد هویت‌های مختلف هدایت کند تا از درد و رنج ناشی از این تجربیات فرار کند.
2. اختلالات خانوادگی و اجتماعی: در برخی از موارد، محیط‌های خانوادگی و اجتماعی غیرمناسب و تنش‌زا می‌تواند به بروز این اختلال کمک کند. برای مثال، کودکانی که در خانواده‌های دچار خشونت یا بی‌ثباتی بزرگ می‌شوند، ممکن است به‌دلیل نیاز به دفاع در برابر فشارهای محیطی و روانی، هویت‌های مختلفی را به‌وجود آورند.
3. استرس‌های مزمن و بحران‌های زندگی: استرس‌های مداوم و بحران‌های زندگی مانند از دست دادن یک عزیز، طلاق یا از دست دادن شغل، می‌توانند به فرد فشار روانی وارد کنند که باعث ایجاد رفتارهای چندگانه و هویت‌های مختلف در او شود.
4. سوءاستفاده‌های عاطفی یا روانی: افراد مبتلا به اختلالات سوءاستفاده عاطفی یا روانی در روابط خود، به‌ویژه در دوران کودکی، بیشتر در معرض بروز چند رویی قرار دارند. این سوءاستفاده‌ها می‌تواند باعث آسیب‌های روانی و تجزیه هویت فرد شود.
5. اختلالات ژنتیکی: در برخی از افراد، استعداد ژنتیکی برای بروز اختلالات روانی می‌تواند نقش مهمی در بروز چند رویی ایفا کند. به‌طور کلی، افرادی که سابقه اختلالات روانی در خانواده‌های خود دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این اختلال خواهند داشت.
پیشنهاد مقاله: اختلال شخصیت نمایشی چیست؟
علائم چند رویی
علائم چند رویی می‌تواند در هر فردی متفاوت باشد، اما برخی از علائم مشترک وجود دارند که نشان‌دهنده بروز این اختلال هستند. در ادامه به مهم‌ترین علائم چند رویی خواهیم پرداخت:
- تغییرات در رفتار و شخصیت: یکی از علائم اصلی این اختلال، تغییرات ناگهانی در رفتار و شخصیت فرد است. ممکن است فرد در موقعیت‌های مختلف رفتارهایی کاملاً متفاوت از خود بروز دهد که به‌طور واضح با هویت واقعی او در تضاد است.
- فراموشی و اختلال در حافظه: افراد مبتلا به چند رویی ممکن است دچار مشکلات جدی در حافظه شوند و نتوانند برخی از اتفاقات یا رفتارهای گذشته خود را به‌خوبی به خاطر آورند. این فراموشی معمولاً در مورد موقعیت‌ها یا هویت‌هایی است که به‌طور موقت از ذهن فرد پاک میشود.
- دشواری در تشخیص هویت واقعی: فرد مبتلا به چند رویی ممکن است به‌طور دائم در حال تغییر هویت خود باشد و قادر نباشد هویت واقعی خود را تشخیص دهد. این سردرگمی هویتی می‌تواند در روابط اجتماعی و حرفه‌ای او اختلال ایجاد کند.
- علائم اضطراب و افسردگی: افراد مبتلا به اختلال شخصیت چندگانه معمولاً دچار علائم اضطراب و افسردگی نیز می‌شوند. این علائم به‌ویژه زمانی که فرد در تلاش است تا هویت‌های مختلف خود را با یکدیگر تطبیق دهد، شدیدتر می‌شوند.
- رفتارهای پرخطر: در برخی از موارد، افراد مبتلا به چند رویی ممکن است رفتارهای پرخطر یا غیرمسئولانه از خود بروز دهند، که به دلیل تغییرات ناگهانی در شخصیت و هویت آنها است.
انواع چند رویی
دو نوع DID وجود دارد:
- مالکیت: هویت هایی که به گونه ای ظاهر می شوند که گویی یک موجود یا روح بیرونی کنترل بدن شما را در دست گرفته است. ممکن است به روشی متفاوت صحبت کنید یا رفتار کنید که برای دیگران واضح است. این یک هویت ناخواسته است و تغییر شخصیت غیرارادی است.
- عدم مالکیت: هویت ها برای دیگران کمتر شناخته شده است. ممکن است تغییر ناگهانی در خودشناسی خود احساس کنید، گویی که به جای کنترل گفتار، احساسات یا رفتار خود در حال تماشای خود در یک فیلم هستید (تجربه ای خارج از بدن)
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
عوامل خطر چند رویی چیست؟
اگر موارد زیر را تجربه کنید ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به DID باشید:
- آزار جسمی یا جنسی.
- غفلت
- چندین درمان پزشکی در دوران کودکی
- جنگ یا تروریسم
چند رویی چگونه تشخیص داده می شود؟
یک متخصص سلامت روان معمولاً یک روانشناس و یا روان‌پزشک ، پس از گرفتن تاریخچه پزشکی دقیق و کسب اطلاعات بیشتر در مورد شما و علائم شما، DID را تشخیص می‌دهد. متخصص شما ممکن است اطلاعات بیشتری را از افرادی که شما را بهتر می شناسند یا بیشترین زمان را با شما می گذرانند جمع آوری کند. معمولاً یکی از نزدیکان شما اولین کسی است که متوجه تغییر شخصیت شما می شود و نگرانی هایی را مطرح می کند. هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند DID را تشخیص دهد.
یک متخصص احتمالاً یک معاینه فیزیکی و معاینه عصبی را در کنار سایر آزمایش‌ها انجام می‌دهد تا هرگونه شرایطی را که می‌تواند باعث علائم شود را رد کند. آنها علائم شما را بررسی می کنند و آنها را با معیارهای ارائه شده در راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روانپزشکی آمریکا، ویرایش پنجم مقایسه می کنند. علاوه بر این، ارائه دهنده شما ممکن است از پرسشنامه ها یا مقیاس های مختلفی برای ارزیابی رفتار تجزیه ای استفاده کند. این موارد عبارتند از:
- مقیاس تجربیات تجزیه ای : دارای 28 سوال در مورد تجربیات روزانه شماست.
- پرسشنامه تفکیک : این شامل 63 سوال برای ارزیابی شدت تفکیک هویت است.
- مشکلات در مقیاس تنظیم هیجان : این 36 سوال بر نحوه تنظیم احساسات و عواطف خود تمرکز دارند.
ارائه دهنده شما همچنین از شما سوالاتی می پرسد تا در مورد خطر خودکشی بیشتر بدانید، زیرا این امر در بین افرادی که مبتلا به چند رویی هستند رایج است.
درمان قطعی چند رویی
درمان چند رویی معمولاً نیازمند مداخلات روان‌درمانی و کار با یک روانشناس یا روان‌پزشک متخصص است. هدف اصلی درمان این اختلال، کمک به فرد برای شناخت هویت واقعی خود و کاهش اثرات منفی تجربیات تروماتیک است. در ادامه به برخی از روش‌های درمانی برای مقابله با چند رویی اشاره می‌کنیم:
- روان‌درمانی شناختی-رفتاری: یکی از موثرترین روش‌ها برای درمان اختلال شخصیت چندگانه، روان‌درمانی شناختی-رفتاری است که به فرد کمک می‌کند تا به‌طور آگاهانه رفتارها و افکار منفی خود را شناسایی و تغییر دهد.
- درمان تراپی تجزیه‌ای: این نوع درمان به فرد کمک می‌کند تا با درک بهتر از هویت‌های مختلف خود، به تجزیه این هویت‌ها و بهبود یکپارچگی روانی دست یابد.
- دارودرمانی: در برخی موارد، روان‌پزشکان ممکن است از داروهایی مانند ضدافسردگی‌ها یا داروهای ضداضطراب برای کاهش علائم همراه با این اختلال استفاده کنند.
- حمایت‌های اجتماعی: حمایت‌های اجتماعی از جانب خانواده و دوستان نیز می‌تواند به درمان و کاهش علائم این اختلال کمک کند.
فواید و مضرات چند رویی
- فواید: در برخی از موارد، چند رویی می‌تواند به‌عنوان یک مکانیسم دفاعی در برابر تجربیات تروماتیک عمل کند و به فرد کمک کند تا با فشارهای روانی و استرس‌های زندگی کنار بیاید.
- مضرات: از سوی دیگر، چند رویی می‌تواند مشکلات زیادی در زندگی فرد ایجاد کند. تغییرات مداوم در شخصیت و رفتار فرد، مشکلات حافظه، اختلالات در روابط اجتماعی و حرفه‌ای، و همچنین بروز علائم اضطراب و افسردگی از جمله مضرات این اختلال هستند.
آیا می توان از چند رویی پیشگیری کرد؟
هیچ راهی برای جلوگیری از DID وجود ندارد. با این حال، شناسایی علائم در اسرع وقت و جستجوی درمان می تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند. والدین، مراقبان و معلمان باید مراقب علائم در کودکان خردسال باشند. درمان بلافاصله پس از اپیزودهای سوء استفاده یا تروما ممکن است از پیشرفت DID جلوگیری کند. درمان همچنین می تواند به شناسایی محرک هایی که باعث تغییر شخصیت یا هویت می شوند کمک کند. مدیریت استرس و پرهیز از داروهای غیر تجویزی و مصرف بیش از حد الکل ممکن است به کاهش دفعات تغییرات مختلف در کنترل رفتار شما کمک کند.
پیشنهاد ویژه: اختلال خود زشت انگاری چیست؟
سخن پایانی
(DID) یک وضعیت سلامت روان است که در آن شما دو یا چند شخصیت مجزا دارید. این می تواند راهی برای فرار شما از تجربیات منفی باشد که در آن زندگی کرده اید. برای محافظت از خود و حرکت رو به جلو، ممکن است تجربیات منفی خود را در یک جعبه قرار داده و آن را در پشت مغز خود قرار داده باشید. در حالی که DID فرار از واقعیت را فراهم می کند، می تواند شما را از عزیزان و خود واقعی تان دور کند. یک متخصص سلامت روان می تواند به شما کمک کند تا در تجربیات دشوار زندگی کنید تا زمانی که آماده هستید آن جعبه را با دقت باز کنید.
با هم، برای سازماندهی بهتر چالش هایی که تجربه کرده اید، افکارتان را مرتب می کنید. در حالی که شما در حال گذراندن دوره درمانی هستید، ایجاد یک سیستم حمایتی قوی از افرادی متشکل میشود که می توانید به آنها اعتماد کنید. به یاد داشته باشید، شما تنها نیستید که DID را مدیریت می کنید. با گذشت زمان و با درمان مناسب، می توانید عملکرد بهتری داشته باشید و احساس کنید که کنترل بیشتری بر خود واقعی تان دارید
نتیجه‌گیری
چند رویی یک اختلال روانی پیچیده است که می‌تواند تأثیرات جدی بر زندگی فردی و اجتماعی فرد داشته باشد. این اختلال معمولاً به‌دلیل تجربیات تروماتیک و فشارهای روانی مزمن ایجاد میشود و نیاز به درمان تخصصی و روان‌درمانی دارد. با شناخت علائم و علل این اختلال، می‌توان به‌طور مؤثری به درمان و مدیریت آن پرداخت و کیفیت زندگی فرد مبتلا را بهبود بخشید.
