مثانه شما مانند یک مخزن ذخیره سازی ادرار مواد زائد (اداره ادرار) است. وقتی مثانه پر است، ادرار می کنید و مواد زائد از بدن شما خارج می شوند. اما، اگر احتباس ادرار دارید، مثانه شما هنگام ادرار کردن به طور کامل خالی نمی شود. مواردی مانند انسداد، داروها یا مشکلات عصبی می توانند باعث آن شوند. احتباس ادراری یکی از مشکلات شایع دستگاه ادراری است که می‌تواند باعث ناراحتی شدید و عوارض جدی شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که مثانه قادر به تخلیه کامل ادرار نباشد. در برخی موارد، فرد قادر به دفع هیچ مقدار ادرار نیست که این وضعیت یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود.
احتباس ادراری می‌تواند به دلایل مختلفی مانند انسداد مجاری ادراری، مشکلات عصبی، مصرف برخی داروها و اختلالات مثانه رخ دهد. در این مقاله، به بررسی علائم، علل، روش‌های تشخیص، درمان و راهکارهای پیشگیری از احتباس ادراری خواهیم پرداخت.
احتباس ادراری چیست و چرا برخی افراد به آن دچار می‌شوند؟
- تعریف احتباس ادراری: احتباس ادراری (Urinary Retention) به وضعیتی گفته می‌شود که در آن فرد نمی‌تواند ادرار را به‌طور کامل تخلیه کند. این مشکل می‌تواند به‌صورت حاد (ناگهانی و شدید) یا مزمن (تدریجی و طولانی‌مدت) ظاهر شود.
- چرا برخی افراد دچار احتباس ادراری می‌شوند؟ این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که شامل انسداد، مشکلات عصبی، داروها و اختلالات عضلانی است. در ادامه، دلایل شایع این وضعیت را بررسی خواهیم کرد.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
انواع احتباس ادراری
- احتباس ادراری حاد
- فرد به‌طور ناگهانی قادر به دفع ادرار نیست.
- باعث درد شدید و فشار در ناحیه مثانه می‌شود.
- نیاز به درمان فوری دارد.
- احتباس ادراری مزمن
- مثانه به‌طور کامل تخلیه نمی‌شود.
- علائم ممکن است خفیف باشند و به‌مرور زمان بدتر شوند.
- فرد ممکن است متوجه باقی‌ماندن ادرار در مثانه نشود.
علائم احتباس ادراری که نباید نادیده بگیرید
- عدم توانایی دفع ادرار
- در احتباس ادراری حاد، فرد به‌طور ناگهانی نمی‌تواند ادرار کند.
- در موارد مزمن، مثانه همیشه حاوی مقداری ادرار باقی می‌ماند.
- نیاز مکرر به دفع ادرار: فرد ممکن است احساس کند باید به‌طور مکرر ادرار کند، اما مقدار کمی ادرار خارج می‌شود.
- جریان ضعیف ادرار: در بسیاری از بیماران، جریان ادرار کند، ضعیف یا منقطع است.
- احساس تخلیه ناقص مثانه: پس از دفع ادرار، فرد همچنان احساس می‌کند که مثانه پر است.
- فشار یا درد در ناحیه تحتانی شکم و لگن: در موارد شدید، درد و ناراحتی در مثانه ممکن است ایجاد شود.
- نشت ادرار و بی‌اختیاری ادراری: در برخی موارد، به دلیل پر شدن بیش‌ازحد مثانه، ادرار نشت کرده و فرد دچار بی‌اختیاری می‌شود.
- ناکچوری: (چندین بار، بیش‌از‌دو‌بار) بیدار شدن در شب برای ادرار کردن (شب ادراری).
اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.
پیشنهاد مقاله: علت عفونت ادراری در مردان چیست و درمان آن
دلایل شایع احتباس ادراری در زنان و مردان
- بزرگ شدن پروستات (در مردان)
- هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) یکی از شایع‌ترین دلایل احتباس ادراری در مردان مسن است.
- پروستات بزرگ‌شده مجرای ادرار را مسدود کرده و تخلیه مثانه را دشوار می‌کند.
- مشکلات عصبی و آسیب‌های نخاعی
- بیماری‌هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS)، سکته مغزی، دیابت و آسیب‌های نخاعی می‌توانند بر عملکرد عصبی مثانه تأثیر بگذارند.
- در این شرایط، مثانه سیگنال‌های لازم برای تخلیه ادرار را دریافت نمی‌کند.
- سنگ‌های مثانه و انسداد مجاری ادراری
- سنگ‌های مثانه یا مجرای ادراری می‌توانند باعث انسداد مسیر خروج ادرار شوند.
- این مشکل در مردانی که به سنگ کلیه یا پروستات بزرگ‌شده مبتلا هستند، شایع‌تر است.
- مصرف برخی داروها
- برخی داروها می‌توانند باعث اختلال در عملکرد عضلات مثانه شوند.
- داروهای آنتی‌هیستامین، ضدافسردگی، شل‌کننده‌های عضلانی و داروهای بیهوشی ممکن است خطر احتباس ادراری را افزایش دهند.
- عفونت‌های ادراری: عفونت‌های شدید مثانه یا مجاری ادراری می‌توانند باعث التهاب و مسدود شدن مسیر ادرار شوند.
- مشکلات در زنان (افتادگی مثانه و رحم): در برخی زنان، به‌ویژه پس از زایمان یا یائسگی، افتادگی مثانه یا رحم ممکن است باعث فشار بر مثانه و انسداد ادرار شود.
- جراحی: ممکن است پس از انجام جراحی تعویض مفصل (مانند تعویض مفصل ران) یا جراحی ستون فقرات، احتباس ادرار را تجربه کنید. داشتن بیهوشی عمومی در طول یک عمل نیز می تواند باعث احتباس موقت ادرار شود.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن ازپزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص ارولوژی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
چگونه احتباس ادراری تشخیص داده می‌شود؟ روش‌های پزشکی و آزمایش‌ها
- معاینه فیزیکی و بررسی علائم: پزشک علائم بیمار را ارزیابی کرده و مثانه را از نظر پر بودن بررسی می‌کند.
- آزمایش ادرار: بررسی عفونت‌ها، وجود خون در ادرار و سایر مشکلات ادراری.
- سونوگرافی مثانه: برای اندازه‌گیری میزان ادرار باقی‌مانده در مثانه پس از دفع ادرار.
- سیستوسکوپی: بررسی داخل مثانه و مجرای ادراری با استفاده از یک دوربین کوچک.
- آزمایش‌های عصبی: بررسی عملکرد اعصاب کنترل‌کننده مثانه.
روش‌های درمان احتباس ادراری: از دارو تا جراحی
- دارو درمانی
- داروهای شل‌کننده عضلات مثانه (مانند ترازوسین و تامسولوسین) برای بیماران مبتلا به پروستات بزرگ‌شده.
- آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های ادراری.
- استفاده از سوند ادراری: در موارد شدید، یک سوند برای تخلیه مثانه به‌طور موقت استفاده می‌شود.
- جراحی (در موارد پیشرفته): در صورت وجود انسداد ناشی از سنگ‌های مثانه، تنگی مجرای ادرار یا پروستات بزرگ‌شده، جراحی ممکن است لازم باشد.
- فیزیوتراپی و تمرینات عضلات کف لگن: تمرینات کگل می‌توانند به تقویت عضلات مثانه و بهبود کنترل ادراری کمک کنند.
پیشنهاد ویژه: علت تکرر ادرار و درمان آن چیست؟
راهکارهای پیشگیری از احتباس ادراری و حفظ سلامت مثانه
- نوشیدن آب کافی: کم‌آبی می‌تواند خطر تشکیل سنگ‌های مثانه را افزایش دهد.
- تخلیه منظم مثانه: ادرار را نگه ندارید و مثانه را به‌طور کامل تخلیه کنید.
- اجتناب از مصرف بیش‌ازحد کافئین و الکل: این مواد می‌توانند مثانه را تحریک کنند.
- مراجعه منظم به پزشک: به‌خصوص در مردان بالای ۵۰ سال برای بررسی سلامت پروستات.
- انجام تمرینات تقویت‌کننده عضلات لگن: به بهبود عملکرد مثانه کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
احتباس ادراری یک مشکل جدی است که می‌تواند باعث ناراحتی و عوارض خطرناک شود. تشخیص به‌موقع، رعایت نکات پیشگیری و دریافت درمان مناسب می‌تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. اگر هرگونه علائم مربوط به احتباس ادراری را تجربه کردید، تأخیر در مراجعه به پزشک ممکن است منجر به مشکلات جدی‌تری شود.
