همه ما دوست داریم در انجام کارها، تحصیل، فعالیت، کارها و … به بهترین شکل ظاهر شویم. اینکه یک فرد موفق باشیم و محبوبیت داشته باشیم به ما احساس خوبی میدهد. برای رسیدن به این هدف همه تلاشمان را می‌کنیم که با سرسختی به جایگاهی که دوست داریم برسیم. اما آیا تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که سطح این کامل بودن و موفق دیده شدن تا چه اندازه است؟ آیا ما همیشه باید پشتکار و سرسختی‌مان را در هر شرایطی حفظ کنیم و با بروز یک شکست کوچک و بی‌ارزش به زانو درآییم؟
در میان انواع طرحواره‌هایی که در بزرگسالی بروز می‌کنند، طرحواره معیارهای سرسختانه افراد را به یک فرد کمال‌گرای افراطی تبدیل می‌کند که هیچ شکست در نظر او پذیرفته نیست و همیشه خودش را در شرایطی طاقت‌فرسا برای رسیدن به آنچه می‌خواهد قرار میدهد. اما آیا این طرحواره معیارهای سختگیرانه درمان دارد؟ درمان طرحواره معیارهای سرسختانه چیست؟ در ادامه به پاسخ این سوالات میپردازیم.
طرحواره چیست؟
به بیان ساده طرحواره الگوهای تفکر و رفتاری را توصیف می کند که مردم برای تفسیر جهان از آنها استفاده می کنند. ما از طرحوارهها استفاده می‌کنیم زیرا به ما اجازه می‌دهند تا در تفسیر حجم وسیعی از اطلاعات موجود در محیط خود میانبرهایی را انتخاب کنیم. طرحواره ها مدل های ذهنی هستند که در حافظه بلند مدت یافت می شوند. مغز از چنین مدل هایی برای سازماندهی اطلاعات در مورد جهان استفاده می کند. طرحواره ها اساسا از خاطرات ما، از تجربیات منحصر به فرد ما ساخته شده اند.
با این حال این چارچوب‌های ذهنی باعث میشوند که ما اطلاعات مربوطه را کنار بگذاریم تا در عوض فقط روی چیزهایی تمرکز کنیم که باورها و ایده‌های قبلی ما را تأیید می‌کنند. طرحوارهها می‌توانند به کلیشه‌ها کمک کنند و حفظ اطلاعات جدید را که با ایده‌های ثابت ما درباره جهان مطابقت ندارد دشوار کنند.
انواع طرحواره
طرحواره ها در روانشناسی و سایر علوم اجتماعی یک مفهوم ذهنی را توصیف می کنند. اطلاعاتی را در مورد انتظارات از تجربیات و شرایط مختلف به فرد ارائه می دهد. این طرحوارهها بر اساس تجربیات زندگی ایجاد میشوند و راهنمای فرآیندها و رفتار شناختی فرد هستند. در روانشناسی انواع مختلفی از طرحواره ها وجود دارد که عبارتند از:
- طرحواره های رویداد
- طرحواره های شی
- طرحواره های افراد
- خود طرحواره ها
- طرحواره های اجتماعی
علوم اجتماعی همچنین از واژه طرحواره برای دسته بندی وقایع و اشیاء بر اساس ویژگی ها و عناصر مشترکی استفاده می کند که به تفسیر و پیش بینی جهان کمک می کند.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن نسخه آزمایش اینترنتی بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
طرحواره معیارهای سرسختانه و عیب جویی افراطی
میتوان ویژگی طرحواره معیارهای سرسختانه به صورت افراط را در رسیدن به موفقیت در کار، فعالیت، تحصیل به صورت بسیار سختگیرانه دانست. افراد دارای این طرحواره افرادی بسیار کمالگرا هستند که برای رسیدن به اهداف خود بسیار تلاش می‌کنند. آنها سختی بسیار زیادی را برای رسیدن به اهداف خود متحمل میشوند و از بسیاری از فعالیت های مورد علاقه، تفریحات، مهمانی ها و… برای رسیدن به اهداف سرسختانه خود می‌گذرند. دیدگاه آنها این است که این فعالیت ها باعث نرسیدن به اهداف بزرگ آنها میشود.
این افراد معمولا دارای استرس و اضطراب هستند و دائما مشغله ذهنی در مورد فعالیت ها و زمان هستند. آنها همیشه نگران انتقاد از طرف افراد هستند بخاطر همین متحمل این همه سختی میشوند. اهداف بزرگ آنها معمولا دست نیافتنی است و فقط باعث به خطر افتادن سلامت روحی و جسمانی این افراد میشود.
پیشنهاد مقاله: ۱۲ راهکار موثر برای کاهش اضطراب جدایی در بزرگسالان!
طرحواره معیار های سرسختانه و عیب جویی از کجا می آیند؟
مانند طرحواره‌های دیگر نقص معمولاً زمانی ریشه می‌گیرد که فرد در دوران کودکی خود در معرض رویدادهای آسیب‌زا (اغلب آنهایی که مضامین قوی طرد و انتقاد دارند) قرار می‌گیرد. از طریق یک رویداد واحد یا چندین رویداد در یک دوره زمانی طولانی، نقص یک باور قدرتمند را نشان می دهد که می تواند شما را از ایجاد روابط مغذی، موفقیت در زندگی یا تجربه شادی باز دارد. هنگامی که این احساسات نقص را درونی کردید طرحواره شما افکار منفی مزمنی را درباره خود، روابط و دنیای اطرافتان ایجاد می کند. طرحواره نقص شما احتمالاً تأثیر زیادی بر زندگی شما داشته است. اما شما در مبارزه با این موضوع تنها نیستید.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی ویزیت آنلاین شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
طرحواره نقص شما احتمالاً از تجربیاتی که در اوایل زندگی داشته اید ایجاد شده است. ممکن است این یک رویداد آسیب زا منحصر به فرد نباشد بلکه تکرار تعاملاتی بوده که باورهای اصلی منفی شما را ساخته است. شما زندگی خود را با روش منحصر به فرد خود برای کنار آمدن با افکار، خاطرات و احساسات ناخواسته ای که توسط طرحواره شما ایجاد می شود طی کرده اید. در تلاش برای ساکت کردن این افکار و احساساتی که باعث میشود احساس خودآگاهی، افسردگی یا تنهایی کنید، رفتارهایی انجام داده‌اید که به طور موقت از درد تسکین می‌دهند، اگرچه در نهایت طرحواره نقص شما را تقویت می‌کنند.
و در نهایت برای جلوگیری از عیب جویی رو به رسیدن اهداف سرسختانه می آورید تا مورد انتقاد و عیب جویی افراد قرار نگیرید.
تست تله ی معیارهای سختگیرانه
با انجام این تست میتوانید بفهمید طرحواره معیارهای سرسختانه در وجود شما چقدر فعالیت دارد و چقدر در روان شما تاثیر گذاشته است. این تست را میتوانید به صورت آنلاین و یا حضوری تحت نظر یک روانشناس با تجربه انجام دهید و در صورت فعال بودن میتوانید درمان را شروع کنید.
پیشنهاد ویژه: خشونت خانگی چیست؟ علت و راهکارهای مقابله با خشونت خانگی
رهایی از تله معیارهای سختگیرانه
طرحواره معیارهای سرسختانه باعث به هم ریختن روند زندگی در افراد میشود. این به هم ریختگی میتواند هم در کیفیت زندگی و هم در روابط افراد خود را نشان دهد. پس بهتر است هرچه سریع تر از طرحواره سختگیرانه رهایی یابید و آن را درمان کنید.
این رهایی کمک بسیار شایانی در روند صحیح زندگی شما میتواند باشد. تمرینات زیر در این راه میتواند شما را یاری دهد:
- در ذهن خود مرور کنید اگر به اهداف سرسخت خود نرسید چه اتفاقی می افتد؟
- با افراد منطقی و با تجربه صحبت کنید تا واقع بینانه در مسیر رسیدن به اهدافتان کمک کننده باشند.
- اهدافتان را به اجزای کوچکتر تقسیم کنید و اهداف واقع بینانه ای برای رسیدن انتخاب کنید.
- عیوب رفتاری خود را در راه رسیدن به اهدافتان بشناسید و آنها را یادداشت کنید.
- بدانید برای رسیدن به اهدافتان باید برنامه ریزی داشته باشید.
سخن پایانی
طرحواره ها در دوران کودکی ایجاد می شوند به ویژه در کودکانی که نیازهای عاطفی و فیزیکی آنها برآورده نشده است. آنها همچنین ممکن است در کودکانی ایجاد شوند که زیاده روی کرده اند یا والدین آنها مرزهایاخلاقی مناسبی را رعایت نکرده اند. در بزرگسال تصور میشود که این طرحوارهها به شیوه‌های منفی بر افکار و اعمال فرد تأثیر می‌گذارند که منجر به رفتارهای سرسختانه مانند اجتناب، جبران بیش از حد، یا از خودگذشتگی بیش از حد میشود. این رفتارها به نوبه خود می تواند بر روابط و رفاه عاطفی تأثیر منفی بگذارد.
هدف طرحواره درمانی این است که به فرد کمک کند رفتار خود را بشناسد، علت اساسی را درک کند و افکار و رفتارهای خود را تغییر دهد تا بهتر بتواند با چالش ها یا احساسات رابطه به روش های سالم و سازنده کنار بیاید.
سوالات متداول
چهارحالت طرحواره چیست؟
حالت‌های طرحواره به چهار دسته سازماندهی میشوند: حالت‌های فرزند، حالت‌های مقابله، حالت‌های والدین، و حالت بزرگسال سالم.
طرحواره بد چیست؟
طرحواره نقص/شرم یکی از 18 طرحواره ناسازگار اولیه (EMS) است. داشتن طرحواره نقص/شرم به این معنی است که احساس می کنید به نوعی مشکلی در شما وجود دارد. نقص درک شده شما می تواند هر چیزی باشد - ظاهر، شخصیت، هوش، اخلاق و...
آیا طرحواره ها خوب هستند یا بد؟
طرحواره ها در زمان صرفه جویی می کنند و میانبرهای ذهنی هستند. طرحواره ها به ما این امکان را می دهند که تصمیمات خوبی بگیریم، زیرا تجربه قبلی داریم. طرحواره ها به ما این امکان را می دهند که به سرعت اطلاعات جدید را تفسیر کرده و آن را در طرحواره موجود خود بگنجانیم.
