قند خون بالا یا دیابت (Diabetes)، یکی از شایع ترین بیماری ها به خصوص در سنین پس از میانسالی می باشد، که با عوارض و مرگ و میر بالایی نیز همراه می باشد. اما چه زمانی به دیابت مبتلا می شویم؟ جهت پاسخ به این سوال ابتدا باید با عملکرد هورمون انسولین در بدن آشنا شوید. انسولین، هورمونی است که از لوزالمعده (پانکراس) ترشح می شود و در تنظیم قند خون نقش دارد. چنانچه پانکراس قادر به ترشح انسولین کافی نباشد، و یا بافت های بدن نتوانند به درستی از انسولین ترشح شده استفاده کنند، بیماری دیابت رخ می دهد.
این امر با عوارض متعدد قلبی، عروقی، کلیوی، چشمی و … همراه می باشد. رعایت رژیم غذایی سالم، حفظ وزن مناسب، ترک سیگار و فعالیت فیزیکی کافی از نقش مهمی در تنظیم قند خون برخوردار می باشند. در ادامه این مطلب به طور کامل تر در رابطه با نحوه کاهش قند خون و تنظیم آن توضیح داده شده است.
قند خون نرمال چند است؟
یکی از آزمایش هایی که تقریبا تمام افراد حین چکاپ های روتین کنترل می کنند، میزان قند می باشد. قند ما چند باشد به معنی دیابت می شود؟ به طور کلی تعریف قند خون نرمال عبارت است از:
- قند ناشتا (FBS) به طور طبیعی کمتر از 100 mg/dl می باشد.
- قند دو ساعته (2hpp) کمتر از 140 mg/dl طبیعی می باشد.
- قند سه ماهه (HBA1C) کمتر از 7 % طبیعی می باشد.
چنانچه میزان قند بالاتر از مقادیر فوق گزارش گردد، به معنی اختلال در متابولیسم قند در بدن می باشد. اما هر قند غیر طبیعی لزوما به معنی بیماری دیابت نمی باشد. تعریف قند بالا در بیماری دیابت عبارت است از:
- قند ناشتا (FBS) بیشتر از 200 mg/dl باشد.
- قند خون دو ساعته (2hpp) بیشتر از 200 mg/dl باشد.
- قند سه ماهه (HBA1C) بیشتر از 5 % باشد.
قند خون خطرناک چند است؟
قند بالا با عوارض متعدد عصبی، قلبی عروقی، کلیوی، چشمی، پوستی (به خصوص عفونت های مکرر) و شنوایی همراه می باشد. اما مهم ترین عارضه آن، دو وضعیت اورژانسی زیر می باشند:
- کتواسیدوز دیابتی یا کومای دیابتی (DKA)
- وضعیت هیپراسمولار (HHS)
قند خون خطرناک اغلب به عدد بالای 250 اطلاق می گردد. زیرا قند بالای 250 ممکن است منجر به کومای دیابتی گردد. قند بالای 600 نیز بسیار خطرناک می باشد که با وضعیت به مراتب بدتری به نام وضعیت هیپراسمولار می تواند همراه باشد. در صورت عدم پایین آوردن سریع قند خون، وضعیت های فوق با مرگ و میر بالایی همراه می باشند.
علائم
شما ممکن است سال ها به قند بالا مبتلا باشید، ولی از آن خبر نداشته باشید. گاهی نیز علی رغم مدت ها قند بالا، افراد حین آزمایشاتی که برای چکاپ انجام می دهند، متوجه دیابت می شوند. آشنایی با علائم قند بالا، از نقش مهمی در تشخیص سریع بیماری دیابت و جلوگیری از بروز عوارض آن برخوردار می باشد. علائم قند خون بالا عبارتند از:
- تشنگی بیش از حد
- تکرر ادرار
- کاهش وزن ناخواسته
- رویت کتون در آزمایش ادرار
- ضعف و خستگی
- بی قراری و اختلالات خلقی
- تاری دید
- اختلال در ترمیم زخم
- عفونت های مکرر (عفونت های پوستی، لثه ها، ادراری و تناسلی)
- بی حسی و گزگز نوک انگشتان
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
تنظیم قند خون
به طور کلی می توان گفت که این اصول بر 3 پایه اساسی بنا شده است، که عبارتند از:
- فعالیت فیزیکی کافی: ورزش های هوازی از نقش مهمی در افزایش حساسیت بدن به انسولین و تنظیم قند خون برخوردار می باشند. ورزش با شدت متوسط حداقل نیم ساعت در روز یا 150 دقیقه در هفته با بهبود متابولیسم گلوکوز در بدن همراه می باشد.
- رژیم غذایی مناسب: رژیم حاوی مقادیر فراوان میوه ها و سبزیجات، غلات کامل و پروتئین کم چربی بهترین نوع رژیم دیابتی می باشد. بهتر است تا حد ممکن مصرف قند و چربی های اشباع در رژیم غذایی کاهش داده شوند.
- درمان دارویی: انواع داروهای خوراکی و تزریقی مانند ترکیبات انسولین، متفورمین، گلی بن کلامید و … امروزه برای درمان استفاده می شوند. ممکن است از چند داروی خوراکی و تزریقی به طور همزمان نیز برای تنظیم و کاهش قند خون استفاده گردد.
پایین آوردن سریع قند خون
اما گاهی ممکن است فردی با قند خطرناک و به طور مثال کومای دیابتی و کاهش هوشیاری و خواب آلودگی به اورژانس بیمارستان مراجعه نماید. در این موارد چه می توان انجام داد؟ در موارد خطرناک از انسولین استفاده می گردد. انسولین طی چند دقیقه اثر می کند و با تزریق وریدی آن قند سریع کاهش می یابد. به دنبال پایین آوردن سریع قند خون (البته نه خیلی سریع و در واقع با سرعت استاندارد)، فرد از حالت شبیه به کوما خارج می گردد و هوشیاری وی بهبود می یابد.
معجزه کاهش قند خون در طب سنتی
همان طور که در قسمت قبل نیز توضیح داده شد، رژیم غذایی نقش بسیار مهمی دارد. اما چه غذاهایی موثر می باشند:
- کلم بروکلی
- غذاهای دریایی
- کدو حلوایی
- بامیه
- دانه کتان
- عدس و لوبیا
- کلم ترش
- دانه چیا
- کلم پیچ
- انواع توت ها
- آووکادو
- جو دوسر و سبوس
- مرکبات
- ماست و کفیر
- تخم مرغ
- سیب
- بادام
- اسفناج
- زردچوبه
- چای بابونه
البته توجه داشته باشید که رژیم غذایی به تنهایی فقط در موارد خفیف کافی می باشد. در صورت ابتلا به دیابت، حتما باید درمان دارویی نیز در کنار رژیم غذایی تجویز گردد.
