بیخوابی یا کم خوابی یکی از اختلالات شایع در بزرگسالان است، روزانه افراد زیادی برای درمان بیخوابی به پزشکان و روانشناسان مراجعه می‌کنند. یکی از درمان‌های رایج در بیخوابی استفاده از قرص بیخوابی یا دارودرمانی است. قرص ملاتونین یکی از داروهایی است که به درمان بیخوابی کمک می‌کند. در ادامه به خواص ملاتونین و تاثیر آن در بدن می‌پردازیم.
ملاتونین : Melatonin یک فراورده طبیعی است که در گیاهان و جانوران یافت می‌شود. این ماده در جانوران، به‌عنوان هورمونی شناخته می‌شود که توسط غده پینه‌آل در مغز در شب ترشح می‌شود و با کنترل چرخه خواب و بیداری مرتبط است. هم چنین قرص ملاتونین در صنعت مواد هم کاربرد دارد.
قرص ملاتونین برای چیست؟
مقدار ترشح این هورمون در شب به حداکثر و در نزدیکی ظهر به حداقل می‌رسد. ترشح ملاتونین در روزهای کوتاه فصل زمستان ممکن است زودتر، یا در اغلب موارد دیرتر شروع شود. این تغییر در روند ترشح ملاتونین ممکن است در علائم کمبود ملاتونین فصلی (افسردگی زمستانی) نقش داشته باشد. میزان طبیعی ملاتونین با افزایش سن به تدریج کاهش پیدا می‌کند. در برخی از سالمندان ممکن است تولید ملاتونین به حد ناچیزی برسد، یا به طور کامل قطع شود.
ترشح هورمون ملاتونین در مهره داران چه نقشی دارد؟
- هماهنگ سازی ریتم های شبانه روزی، از جمله زمان خواب و بیداری
- تنظیم فشار خون
- در کنترل ریتم‌های فصلی از جمله تولید مثل، چاق شدن، پوست اندازیو خواب زمستانی نقش دارد.
- بسیاری از اثرات آن از طریق فعال شدن گیرنده‌های ملاتونین است در حالی که برخی دیگر به دلیل نقش آن به عنوان یک آنتی‌اکسیدان است.
قرص ملاتونین تا چند ساعت اثر دارد؟
ملاتونین یک هورمون عصبی درون زا است که چرخه خواب و بیداری را تنظیم می کند قرص ملاتونین برای درمان بیخوابی در بزرگسالان و برای اختلالات اولیه خواب در کودکان استفاده می شود. اگر زمانی که دارو خورده می‌شود صحیح نباشد می‌تواند سازگاری و تنظیم خواب را به تأخیر بیندازد.
تحقیقات در مورد مصرف این قرص نشان می‌دهد:
- ملاتونین ممکن است کمی زمان خوابیدن را کاهش دهد، اما اثرات آن بر کیفیت خواب و کل زمان خواب مشخص نیست. ملاتونین ممکن است برای افراد مسنی که ممکن است دچار کمبود ملاتونین باشند، مفید تر باشد.
- قرص ملاتونین (قرص بی خوابی) می تواند علائم جت لگ مانند هوشیاری و خواب آلودگی در طول روز را بهبود بخشد.
- اختلالات خواب در کودکان نشان داده است که ملاتونین ممکن است به درمان بیخوابی و کم خوابی در کودکان کمک کند. با این حال، عادت های خوب قبل از خواب معمولاً به عنوان درمان اولیه توصیه می شود. قبل از دادن ملاتونین به کودک با پزشک کودک خود صحبت کنید.
بدن شما احتمالا ملاتونین کافی برای نیازهای عمومی خود تولید می کند. با این حال شواهد نشان می دهد که مکمل های ملاتونین خواب را تقویت می کنند و برای استفاده کوتاه مدت بی خطر هستند. ملاتونین را می توان برای درمان تاخیر در فاز خواب و اختلالات ریتم شبانه روزی خواب استفاده کرد و تا حدودی بی خوابی را تسکین داد. قرص ملاتونین هم مانند هر قرص بی خوابی دیگر باید تحت نظر پزشک استفاده شود.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره رایگان دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
عوارض قرص ملاتونین
مصرف ملاتونین خوراکی در مقادیر مناسب عموماً بی خطر است. ملاتونین می تواند باعث:
- سردرد
- سرگیجه
- حالت تهوع
- خواب آلودگی
شود.
عوارض جانبی ملاتونین کمتر رایج ممکن است شامل احساس کوتاه مدت افسردگی، لرزش خفیف، اضطراب خفیف، گرفتگی عضلات شکمی، تحریک پذیری، کاهش هوشیاری، گیجی یا سرگردانی باشد.از آنجایی که این دارو می تواند باعث خواب آلودگی در طول روز شود، در عرض پنج ساعت پس از مصرف این دارو رانندگی نکنید و از ماشین آلات استفاده نکنید. اگر بیماری خود ایمنی دارید از این قرص استفاده نکنید.
تداخل دارویی
تداخل دارویی احتمالی قرص ملاتونین عبارتند از:
- داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت: این نوع داروها باعث کاهش لخته شدن خون می شوند. استفاده ترکیبی از ملاتونین با آنها ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد.
- داروهای ضد تشنج : داروی ملاتونین ممکن است اثرات داروهای ضد تشنج را مهار کند و دفعات تشنج را به ویژه در کودکان مبتلا به ناتوانی های عصبی افزایش دهد.
- داروهای فشار خون : این دارو ممکن است فشار خون را در افرادی که داروهای فشار خون مصرف می کنند بدتر کند.
- داروهای ضعف سیستم عصبی مرکزی ( (CNS: مصرف قرص ملاتونین با این داروها ممکن است یک اثر آرام بخش افزایشی ایجاد کند.
- داروهای دیابت: داروی ملاتونین ممکن است بر سطح قند تأثیر بگذارد. اگر از داروهای دیابت استفاده می کنید، قبل از استفاده از این قرص با پزشک خود صحبت کنید.
- داروهای ضد بارداری: استفاده از داروهای ضد بارداری همراه با این دارو ممکن است باعث ایجاد اثر آرام بخش و افزایش عوارض جانبی احتمالی این قرص بی خوابی شود.
- فلووکسامین (لووکس): این دارو برای درمان اختلال وسواس فکری استفاده می شود. می تواند سطح ملاتونین را افزایش داده و باعث خواب آلودگی بیش از حد ناخواسته شود.
- سرکوب کننده های ایمنی: قرص ملاتونین می تواند عملکرد سیستم ایمنی را تحریک کرده و با درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی تداخل ایجاد کند.
- داروهای پایین آورنده آستانه تشنج: مصرف ملاتونین با این داروها ممکن است خطر تشنج را افزایش دهد.
ملاتونین در مواد غذایی:
ملاتونین طبیعی در مواد غذایی از جمله آلبالو؛ موز، آلو، انگور، برنج، غلات، گیاهان دارویی و روغن زیتون موجود است. مصرف شیر می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد. هنگامی که انسان از غذاهای غنی از ملاتونین مانند موز، آناناس و پرتقال استفاده کند، سطح ملاتونین خون به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.
قرص ملاتونین و بارداری:
این دارو معمولاً در دوران بارداری توصیه نمی‌شود زیرا اطلاعات کمی در مورد تاثیر آن بر روی نوزادان وجود دارد.
اگر در حین مصرف ملاتونین باردار شدید با پزشک خود صحبت کنید؛ او به شما کمک می‌کند تصمیم بگیرید که این دارو را ادامه بدهید یا نه.
اگر در دوران شیردهی هستید با نظر پزشک خود می توانید به مصرف قرص ملاتونین برای درمان بیخوابی ادامه دهید. شیر مادر به طور طبیعی حاوی ملاتونین است. اما مشخص نیست چه مقدار از قرص مصرفی به داخل شیر مادر می‌رود. طبق تحقیقات مقدار بسیار کمی از این دارو وارد شیر مادر می‌شود که بعید است عوارض جانبی در نوزاد ایجاد کند.
با این حال اگر در مدت زمان طولانی مصرف شود باعث کم خوابی در کودک می‌شود.
اگر متوجه شدید که نوزاد شما به طور غیر معمول دچار کم خوابی شده است یا مثل همیشه شیر نمی‌خورد در اسرع وقت با پزشک خود در این باره صحبت کنید.
پیشنهاد ویژه: مطالعه مقاله درمان کمبود خواب پس از زایمان
نکاتی در مورد مصرف داروی ملاتونین:
- این دارو ۱ تا ۲ ساعت طول می‌کشد تا اثر کند و شما احساس خواب آلودگی کنید.
- ممکن است پس از یک روز مصرف این دارو در برخی از افراد ایجاد سردرد، احساس خستگی و بیماری و یا تحریک پذیری کند.
- مصرف الکل و یا کشیدن سیگار در حین استفاده از این دارو باعث جلوگیری از عملکرد درست آن می‌شود.
- این دارو برای درمان بیخوابی استفاده می‌شود پس در حین استفاده از قرص ملاتونین هیچ داروی گیاهی که باعث می‌شود خواب شما را تحت تاثیر قرار دهد استفاده نکنید. این کار باعث می‌شود شما بسیار خواب آلوده شوید.
منع مصرف قرص ملاتونین:
مصرف این دارو برای برخی از افراد مناسب نیست. مثل افرادی که بیماری‌های کلیوی و کبدی دارند.
به آرتریت روماتوئید، مولتیپل اسکلروزیس یا لوپوس یا هر بیماری خود ایمنی دیگر
اگر قرص ملاتونین برای درمان بیخوابی بعد از یک یا دو هفته کمکی نکرد، استفاده از آن را متوقف کنید. و اگر مشکلات خواب شما ادامه دارد، با پزشک خود صحبت کنید. اگر به نظر می رسد ملاتونین کمک کننده باشد، برای اکثر افراد مصرف آن در شب به مدت یک تا دو ماه بی خطر است. بعد از آن، توقف کنید و ببینید خوابتان چگونه است. مطمئن شوید که قبل از خواب چراغ ها خاموش است و در اتاق خواب خنک، تاریک و راحت برای نتایج مطلوب بخوابیده اید.
مصرف قرص ملاتونین برای کودکان:
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، مواردی وجود دارد که باید در مورد ایمنی ملاتونین در کودکان در نظر گرفت.
- والدینی که قصد دارند به فرزندان خود ملاتونین بدهند، ابتدا باید با یک پزشک متخصص در مورد استفاده از ملاتونین در کودکان صحبت کنند.
- والدین باید از ذخیره ایمن و استفاده مناسب از مکمل های ملاتونین اطمینان حاصل کنند.
- استفاده از ملاتونین بدون نسخه ممکن است کودکان و نوجوانان را در معرض خطر مصرف بیش از حد تصادفی یا عمدی قرار دهد.
به نظر می رسد مکمل های ملاتونین در دوزهای معمولی برای اکثر کودکان برای استفاده کوتاه مدت بی خطر هستند، اما مطالعات زیادی روی کودکان و ملاتونین وجود ندارد. همچنین، اطلاعات کمی در مورد اثرات طولانی مدت استفاده از این دارو در کودکان وجود دارد. از آنجایی که ملاتونین یک هورمون است ممکن است بر رشد هورمونی از جمله بلوغ، تاثیر قرص ملاتونین بر قاعدگی و تولید بیش از حد هورمون پرولاکتین تأثیر بگذارد.
عکس
عوارض جانبی احتمالی مکمل ملاتونین برای کودکان
گزارش شده در کودکان معمولاً عوارض خفیف بوده و شامل موارد زیر است:
- خواب آلودگی
- افزایش شب ادراری یا ادرار در شب
- سردرد
- سرگیجه
- تحریک
چند راهکار برای درمان بیخوابی:
- زمان‌های منظمی را برای خوابیدن و بیدار شدن تعیین کنید.
- قبل از خواب سعی کنید حمام آب گرم بگیرید و یا به موسیقی آرامبخش گوش دهید.
- از پرده ضخیم، ماسک چشم بند استفاده کنید تا از بیدار شدن شما در برابر نور جلوگیری کند.
- از مصرف کافئین، سیگار، الکل وعده‌های غذایی سنگین چند ساعت قبل از رفتن به رختخواب خودداری کنید.
- قبل از رفتن به رختخواب تلویزیون تماشا نکنید یا از تلفن تبلت یا رایانه استفاده نکنید.
- در طول روز چرت نزنید.
- قبل از رفتن به رختخواب فهرستی از نگرانی‌های خود و هر ایده‌ای در مورد چگونگی حل آنها دارید بنویسید تا به شما کمک کند تا صبح آنها را فراموش کنید.
- در طول روز ورزش کنید.
- خود را از استرس دور نگه دارید.
برخی از افراد برای درمان بیخوابی از قرص بی خوابی که بدون نسخه پزشک است استفاده می‌کند. اما این داروها بیخوابی را درمان نمی‌کنند و می‌توانند عوارض جانبی ناخواسته‌ای را داشته باشند.
