گلوکوم یا آب سیاه، گروهی از بیماری‌های چشم است که به تدریج عصب بینایی را از بین می‌برند. عصب بینایی، اطلاعات بینایی را از چشم به مغز منتقل می‌کند. اگر گلوکوم درمان نشود، می‌تواند منجر به کاهش بینایی و در نهایت نابینایی شود.آسیب به عصب بینایی اغلب به فشار بالا در چشم شما مربوط می شود. اما گلوکوم حتی با فشار طبیعی چشم نیز ممکن است رخ دهد. گلوکوم در هر سنی ممکن است رخ دهد اما در افراد مسن شایع تر است. این یکی از علل اصلی نابینایی در افراد بالای 60 سال است.
بسیاری از اشکال گلوکوم هیچ علامت هشدار دهنده ای ندارند. این اثر به قدری تدریجی است که ممکن است تا زمانی که شرایط در مراحل بعدی خود قرار نگیرد، تغییری در بینایی مشاهده نکنید. مهم است که معاینات چشمی منظمی داشته باشید که شامل اندازه گیری فشار چشم شما باشد. اگر آب سیاه زودرس تشخیص داده شود، از دست دادن بینایی می تواند کاهش یابد یا از آن جلوگیری شود. اگر گلوکوم دارید، تا پایان عمر به درمان یا نظارت نیاز دارید. در این مقاله، به بررسی جامع گلوکوم، از جمله انواع آن، علل، علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری می‌پردازیم.
انواع آب سیاه یا انواع گلوکوم
دو نوع اصلی گلوکوم وجود دارد:
- گلوکوم زاویه باز (Primary open-angle glaucoma – POAG): این شایع‌ترین نوع گلوکوم است. در این نوع گلوکوم، زاویه بین قرنیه و عنبیه (زاویه تخلیه) باز است، اما زهکشی مایع داخلی چشم به درستی انجام نمی‌شود. این امر باعث افزایش فشار داخلی چشم و آسیب به عصب بینایی می‌شود.
- گلوکوم زاویه بسته (Angle-closure glaucoma – ACG): این نوع گلوکوم کمتر شایع است، اما می‌تواند اورژانسی باشد. در این نوع گلوکوم، زاویه تخلیه به طور کامل یا بخشی مسدود می‌شود و مایع داخل چشم نمی‌تواند به درستی زهکشی شود. این امر باعث افزایش ناگهانی فشار داخلی چشم، درد شدید چشم، قرمزی چشم، حالت تهوع و استفراغ می‌شود.
انواع دیگر گلوکوم
- گلوکوم مادرزادی: این نوع گلوکوم با فرد متولد می‌شود.
- گلوکوم ثانویه: این نوع گلوکوم در اثر بیماری‌های دیگر مانند دیابت، فشار خون بالا یا آسیب چشم ایجاد می‌شود.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علت بوجود آمدن آب سیاه چشم
علت اصلی گلوکوم یا آب سیاه، افزایش فشار داخل چشم است. فشار داخلی چشم به طور طبیعی توسط مایعی به نام زلالیه تنظیم می‌شود. این مایع از طریق زاویه تخلیه از چشم خارج می‌شود. اگر زاویه تخلیه مسدود یا نارسا باشد، فشار داخل چشم افزایش می‌یابد و به عصب بینایی آسیب می‌رسد.
عوامل خطر ابتلا به گلوکوم یا آب سیاه
- سن: خطر ابتلا به گلوکوم با افزایش سن افزایش می‌یابد.(به خصوص سن بالای ۵۵ سال)
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه گلوکوم در خانواده شما وجود دارد، شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستید.
- نژاد: افراد آفریقایی-آمریکایی و هیسپانیک بیشتر در معرض ابتلا به گلوکوم زاویه بسته هستند.
- بیماری‌های خاص: دیابت، فشار خون بالا، بیماری های قلبی و عروقی و نزدیک‌بینی می‌توانند خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش دهند.
- استفاده از داروهای خاص: استفاده طولانی‌مدت از استروئیدها می‌تواند خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش دهد.
- فشار داخلی چشم بالا، همچنین به عنوان فشار داخل چشم شناخته می شود
- کم خونی سلول داسی شکل
- قرنیه هایی که در مرکز نازک هستند
- نزدیک بینی یا دوربینی شدید
- آسیب چشم یا انواع خاصی از جراحی چشم
علائم آب سیاه چشم
در مراحل اولیه گلوکوم، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد. با پیشرفت بیماری، ممکن است علائم زیر ایجاد شوند:
- کاهش تدریجی بینایی، به خصوص در بینایی جانبی (بینایی محیطی)
- دیدن هاله در اطراف نورها
- مشکل در دید در شب
- درد چشم
- قرمزی چشم
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ (در موارد گلوکوم زاویه بسته)
علائم آب سیاه در بزرگسالان
علائم گلوکوم یا آب سیاه در بزرگسالان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- کاهش تدریجی بینایی: این شایع‌ترین علامت آب سیاه است و ممکن است در ابتدا فقط در یک چشم مشاهده شود. با پیشرفت بیماری، بینایی در هر دو چشم کاهش می‌یابد.
- دیدن هاله در اطراف نورها: افراد مبتلا به آب سیاه ممکن است هاله‌های نوری را در اطراف چراغ‌ها یا منابع نورانی دیگر ببینند.
- مشکل در دید در شب: افراد مبتلا به آب سیاه ممکن است در رانندگی یا دیدن در نور کم مشکل داشته باشند.
- درد چشم: درد چشم علامتی شایع از آب سیاه نیست، اما می‌تواند در موارد گلوکوم زاویه بسته ایجاد شود.
- قرمزی چشم: قرمزی چشم نیز علامتی شایع از آب سیاه نیست، اما می‌تواند در موارد گلوکوم زاویه بسته ایجاد شود.
- سردرد: سردرد می‌تواند علامتی از گلوکوم زاویه بسته باشد.
- حالت تهوع و استفراغ: حالت تهوع و استفراغ نیز می‌توانند از علائم گلوکوم زاویه بسته باشند.
مهم است که در صورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک چشم‌پزشک مراجعه کنید، زیرا تشخیص زودهنگام و درمان می‌تواند از کاهش بینایی و نابینایی جلوگیری کند.
پیشنهاد مقاله: انحراف چشم چگونه درمان می شود؟
تشخیص آب سیاه (گلوکوم)
تشخیص گلوکوم یا آب سیاه با معاینه چشم توسط چشم‌پزشک انجام می‌شود. در معاینه چشم، چشم‌پزشک موارد زیر را بررسی می‌کند:
- فشار داخل چشم: فشار داخل چشم با استفاده از تونومتر اندازه‌گیری می‌شود.
- سلامت عصب بینایی: چشم‌پزشک عصب بینایی را از نظر آسیب بررسی می‌کند.
- میدان بینایی: میدان بینایی با استفاده از آزمایش میدان بینایی بررسی می‌شود.
- سلامت چشم: چشم‌پزشک سایر قسمت‌های چشم را از نظر وجود هرگونه مشکلی بررسی می‌کند.
در برخی موارد، ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر آب سیاه، آزمایش‌های دیگری نیز لازم باشد.
درمان قطعی آب سیاه
هیچ درمان قطعی برای آب سیاه وجود ندارد، اما درمان می‌تواند از پیشرفت بیماری و حفظ بینایی باقیمانده بیمار جلوگیری کند.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن ازپزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص چشم پزشکی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
درمان‌های اصلی آب سیاه عبارتند از
- دارو: داروهای مختلفی برای کاهش فشار داخلی چشم وجود دارد. این داروها به صورت قطره چشم، قرص یا لیزر درمانی تجویز می‌شوند.
- جراحی: اگر داروها در کاهش فشار داخلی چشم موفق نباشند، ممکن است جراحی لازم باشد. جراحی می‌تواند به باز کردن زاویه تخلیه و بهبود زهکشی مایع داخلی چشم کمک کند.
انتخاب نوع درمان مناسب برای هر بیمار به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع و شدت بیماری، سن و سلامت کلی بیمار.
جدیدترین درمان گلوکوم (Glaucoma)
در سال‌های اخیر، روش‌های جدیدی برای درمان گلوکوم ارائه شده است. این روش‌ها شامل موارد زیر هستند:
- ایمپلنت‌های زهکشی: ایمپلنت‌های زهکشی کوچکی می‌توانند در چشم کاشته شوند تا به زهکشی مایع داخلی چشم کمک کنند.
- لیزر درمانی: لیزر درمانی می‌تواند برای کاهش تولید مایع داخل چشم یا بهبود زهکشی مایع استفاده شود.
این روش‌های جدید هنوز در حال توسعه هستند و ممکن است برای همه افراد مناسب نباشند.
قطره چشم برای درمان آب سیاه
قطره چشم یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان آب سیاه است. انواع مختلفی از قطره چشم برای کاهش فشار داخلی چشم وجود دارد. داروهای زیادی برای درمان گلوکوم وجود دارد. قبل از شروع مصرف داروهای گلوکوم، پزشک خود را در مورد سایر داروها، مکمل ها یا ویتامین هایی که مصرف می کنید مطلع کنید. قطره های چشمی برای گلوکوم ممکن است بر نحوه عملکرد سایر داروها تأثیر بگذارد. برخی از انواع قطره های چشمی با کمک به تخلیه مایع از چشم شما، که فشار چشم را کاهش می دهد، عمل می کنند. مثالها عبارتند از:
- پروستاگلاندین ها مانند زالاتان (لاتانوپروست)، تراواتان زد (تراووپروست)، زیوپتان (تافلوپروست) و لومیگان (بیماتوپروست)
- مهارکننده روکیناز، مانند روپرسا (نتارسودیل)
- اکسیدهای نیتریک، مانند ویزولتا (لاتانوپروستن بوند)
- عوامل میوتیک یا کولینرژیک، مانند ایزوپتو کارپین (پیلوکارپین)
انواع دیگر قطره های چشمی با کاهش میزان مایعی که چشم شما تولید می کند عمل می کنند. مثالها عبارتند از:
- آگونیست های آلفا آدرنرژیک، مانند آیوپیدین (آپراکلونیدین) و آلفاگان پی یا کولیانا (بریمونیدین)
- مسدود کننده های بتا، مانند Betoptic (بتاکسولول) و Betimol، Istalol یا تیموپتیک (timolol)
- مهارکننده های کربنیک انیدراز، مانند تروسوپت (دورزولامید) و آزوپت (برینزولامید)
آیا عمل آب سیاه چشم خطرناک است؟
عمل آب سیاه چشم به طور کلی یک عمل بی‌خطر است. با این حال، مانند هر عمل جراحی، خطرات و عوارض جانبی احتمالی وجود دارد. برخی از عوارض جانبی احتمالی عمل آب سیاه چشم شامل عفونت، خونریزی، افزایش فشار داخلی چشم، کاهش بینایی و از دست دادن بینایی می‌باشد. مهم است که قبل از عمل آب سیاه چشم در مورد تمام خطرات و عوارض جانبی احتمالی با پزشک خود صحبت کنید.
عوارض بعد از عمل آب سیاه چشم
اکثر افراد بعد از عمل آب سیاه چشم مشکل چشمگیری ندارند. با این حال، برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی موقتی مانند درد چشم، قرمزی چشم، تاری دید و حساسیت به نور را تجربه کنند. مهم است که بعد از عمل آب سیاه چشم دستورالعمل‌های پزشک خود را به دقت دنبال کنید و در صورت مشاهده هرگونه عوارض جانبی، با پزشک خود تماس بگیرید.
پیشنهاد ویژه: علت پریدن پلک چشم؟ + روش درمان پرش پلک
پیشگیری از آب سیاه چشم
معاینات منظم چشم توسط چشم‌پزشک بهترین راه برای پیشگیری از آب سیاه چشم است. معاینات منظم چشم می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری و شروع درمان قبل از آسیب جدی به عصب بینایی کمک کند.
علاوه بر معاینات منظم چشم، می‌توانید اقدامات زیر را برای کاهش خطر ابتلا به آب سیاه انجام دهید:
- کنترل فشار خون: فشار خون بالا یکی از عوامل خطر ابتلا به آب سیاه است. اگر فشار خون بالا دارید، با پزشک خود برای کنترل آن کار کنید.
- کنترل دیابت: دیابت یکی دیگر از عوامل خطر ابتلا به آب سیاه است. اگر دیابت دارید، با پزشک خود برای کنترل قند خون خود کار کنید.
- استفاده از عینک آفتابی: اشعه ماوراء بنفش ممکن است خطر ابتلا به آب سیاه را افزایش دهد. هنگام بیرون رفتن از عینک آفتابی که اشعه ماوراء بنفش را مسدود می‌کند، استفاده کنید.
نتیجه‌گیری
گلوکوم یا آب سیاه، گروهی از بیماری‌های چشم است که به تدریج عصب بینایی را از بین می‌برند. اگر گلوکوم درمان نشده بماند، می‌تواند منجر به کاهش بینایی و در نهایت نابینایی شود. تشخیص زودهنگام و درمان گلوکوم حیاتی است. معاینات منظم چشم توسط چشم‌پزشک بهترین راه برای تشخیص زودهنگام بیماری است. درمان‌های مختلفی برای گلوکوم وجود دارد، از جمله دارو، جراحی و لیزر درمانی. نوع درمان مناسب برای هر بیمار به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع و شدت بیماری، سن و سلامت کلی بیمار.
با درمان مناسب، اکثر افراد مبتلا به گلوکوم می‌توانند بینایی خود را حفظ کنند و از نابینایی جلوگیری کنند. اگر علائم گلوکوم را تجربه می‌کنید، مهم است که در اسرع وقت به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به گلوکوم هستند؟
افراد با سابقه خانوادگی گلوکوم، افراد بالای ۵۵ سال، افراد نزدیک‌بین، افراد مبتلا به دیابت، فشار خون بالا یا بیماری‌های قلبی و عروقی، و افراد مصرف‌کننده استروئیدها در معرض خطر ابتلا به گلوکوم هستند.
چه علائمی نشان‌دهنده ابتلا به گلوکوم هستند؟
کاهش تدریجی بینایی، به خصوص در بینایی جانبی، دیدن هاله در اطراف نورها، مشکل در دید در شب، درد چشم، قرمزی چشم، سردرد، حالت تهوع و استفراغ می‌توانند از علائم گلوکوم باشند.
چگونه می‌توان از ابتلا به گلوکوم پیشگیری کرد؟
معاینات منظم چشم توسط چشم‌پزشک، کنترل فشار خون و قند خون، استفاده از عینک آفتابی و حفظ وزن سالم می‌توانند به پیشگیری از گلوکوم کمک کنند.
