همه ما در مورد چیزهای خاصی حساس هستیم که طبیعت انسان است اما HSP سطح متفاوتی از حساسیت است. در حالی که گاهی اوقات افراد بسیار حساس به طور منفی به عنوان ” بیش از حد حساس ” توصیف می شوند ، این یک ویژگی شخصیتی است که هم نقاط قوت و هم چالش هایی را به همراه دارد. اصطلاح افراد بسیار حساس اولین بار توسط روانشناسان الین آرون و آرتور آرون در اواسط دهه 1990 ابداع شد. الین آرون کتاب خود با عنوان ” شخص بسیار حساس ” را در سال 1996 منتشر کرد و علاقه به این مفهوم از آن زمان به بعد افزایش یافته است.
در دنیای روانشناسی، مفاهیم و اصطلاحات متنوعی برای توصیف ویژگی‌های مختلف شخصیتی وجود دارد. یکی از این مفاهیم که به تازگی توجه بسیاری از محققان و روانشناسان را به خود جلب کرده، “شخصیت حساس” یا “اختلالhsp است. این ویژگی، که به اختصار به آن “HSP” یا “Highly Sensitive Person” گفته می‌شود، به فردی اطلاق می‌شود که به صورت طبیعی و ذاتی به محرک‌های محیطی حساس‌تر از دیگران است. در این مقاله، شخصیت حساس یا اختلال hspچیست؟ ویژگی شخصیتی، علل، علائم، و درمان‌های ممکن آن خواهیم پرداخت.
شخصیت حساس یا اختلال HSP چیست؟
شخصیت حساس به فردی اطلاق می‌شود که به دلیل ویژگی‌های زیست‌شناختی و روان‌شناختی، نسبت به محرک‌های محیطی و احساسی بسیار حساس است. این حساسیت می‌تواند به صورت افزایش حساسیت به صداها، نورها، بوها و احساسات دیگران بروز پیدا کند. این ویژگی، یک حالت ذاتی و طبیعی است و به عنوان یک اختلال روان‌شناختی شناخته نمی‌شود، بلکه به عنوان یک ویژگی شخصیتی در نظر گرفته می‌شود که در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از جمعیت به آن مبتلا هستند.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
مفهوم اختلال HSP
اختلال HSP یا “Highly Sensitive Person” به توصیف افرادی می‌پردازد که به طور ذاتی دارای سطح بالایی از حساسیت به محیط و تجربیات احساسی هستند. این حساسیت می‌تواند به صورت‌های مختلفی از جمله افزایش حساسیت به تحرکات محیطی، واکنش‌های احساسی قوی، و عمق تفکر و تجزیه و تحلیل بروز کند. این ویژگی می‌تواند به صورت یکپارچه با زندگی روزمره افراد حساس درآید و بر نحوه تعامل آنها با جهان پیرامون تأثیر بگذارد.
ویژگی های افراد بسیار حساس (hsp)
برخی از ویژگی های یک فرد بسیار حساس وجود دارد مانند:
- پرهیز از نمایش های تلویزیونی ترسناک یا فیلم های خشن.
- یافتن زیبایی تقریباً در هر چیزی، چه هنر یا چیزی در طبیعت.
- احساس غرق در صداها، نورهای روشن و لباس های ناراحت کننده.
- احساس اضطراب.
- احساس نیاز به زمان استراحت.
- داشتن یک زندگی درونی غنی.
متخصصان می گویند: «ما باید مراقب تشخیص افراد باشیم. “برخی افراد فقط اوقات آرام خود را دوست دارند یا برخی از مردم فقط هنر را تحسین می کنند ، در حالی که بقیه ما دوست نداریم.” وقتی صحبت از نحوه تفکر و احساس آنها می شود، HSP ها تمایل دارند به موقعیت ها فکر کنند و در زندگی خود تأمل کنند. او می گوید: «آنها می توانند با خودشان باشند و گفتگوهای درونی و افکار عمیق داشته باشند. “آنها می توانند ساعت ها فکر کنند و با آن مشکلی نداشته باشند.” اگر یک HSP هستید، ممکن است با چندوظیفگی مشکل داشته باشید یا نسبتاً سریع احساس خستگی کنید. و این از توانایی احساس همدلی با دیگران ناشی می شود.
“HSP ها می توانند نیازهای دیگران را برآورده کنند، که می تواند چیز خوبی باشد زیرا شما فردی دلسوز را می خواهید.”. اگر ما همیشه احساسات و عواطف دیگران را درک می کنیم، چه کاری برای ما انجام می دهد؟ این برای افراد بسیار حساس چه می کند؟»
علت ایجاد شخصیت حساس یا اختلال HSP
تاکنون تحقیقات زیادی در زمینه علت ایجاد شخصیت حساس انجام شده است. بر اساس یافته‌های روانشناسی و زیست‌شناسی، علت این حساسیت می‌تواند به عوامل زیر مربوط باشد:
- عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان داده‌اند که حساسیت بالا ممکن است به صورت ارثی از والدین به فرزندان منتقل شود. برخی از ویژگی‌های زیست‌شناختی و ژنتیکی می‌تواند باعث افزایش حساسیت فرد به محرک‌های محیطی و احساسی شود.
- تفاوت‌های زیست‌شناختی: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که افراد حساس دارای تفاوت‌های زیست‌شناختی در سیستم عصبی خود هستند. به عنوان مثال، این افراد ممکن است دارای سطح بالاتری از فعالیت در مناطق خاصی از مغز باشند که به پردازش احساسات و محرک‌های محیطی مرتبط است.
- تجربیات کودکی: تجربیات دوران کودکی می‌تواند بر روی حساسیت فرد تأثیرگذار باشد. محیط‌های خانوادگی، تربیت، و تجربیات اولیه می‌توانند نقش مهمی در شکل‌گیری و افزایش حساسیت فردی داشته باشند.
پیشنهاد مقاله: اختلال شخصیت وابسته (DPD)
علائم شخصیت حساس چیست؟
افراد حساس ممکن است به صورت‌های مختلفی علائم خود را نشان دهند. این علائم می‌توانند به دسته‌های زیر تقسیم شوند:
- حساسیت به محرک‌های محیطی: افراد حساس ممکن است نسبت به صداها، نورها، بوها، و دیگر محرک‌های محیطی بسیار حساس باشند. این حساسیت ممکن است باعث ایجاد احساس ناراحتی و بی‌قراری در مواجهه با محرک‌های قوی و آزاردهنده شود.
- واکنش‌های احساسی قوی: افراد حساس معمولاً به احساسات خود و احساسات دیگران به صورت قوی‌تر واکنش نشان می‌دهند. آنها ممکن است به سرعت تحت تأثیر احساسات منفی قرار گیرند و یا به شدت از خوشحالی و شادی دیگران لذت ببرند.
- نیاز به تنهایی: افراد حساس ممکن است به تنهایی و زمان‌های آرامش نیاز داشته باشند تا بتوانند انرژی خود را بازیابی کنند. این نیاز به تنهایی به آنها کمک می‌کند تا از تحریکات محیطی دور شوند و به حالت تعادل بازگردند.
- عمق تفکر و تحلیل: افراد حساس معمولاً به تفکر و تحلیل عمیق درباره تجربیات و احساسات خود پرداخته و ممکن است به دلیل این عمق تفکر، زمان زیادی را صرف پردازش تجربیات خود کنند.
- حساسیت به تغییرات: تغییرات در محیط، برنامه‌های روزمره، یا روابط شخصی می‌تواند تأثیر زیادی بر روی افراد حساس داشته باشد. این افراد ممکن است به تغییرات ناگهانی یا غیرمنتظره حساسیت بیشتری نشان دهند و برای سازگاری با تغییرات زمان بیشتری نیاز داشته باشند.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
تست شخصیت HSP
برای شناسایی میزان حساسیت فرد به محرک‌های محیطی و احساسی، تست‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند به تشخیص شخصیت حساس کمک کند. یکی از این تست‌ها، “پرسشنامه حساسیت بالا” (Highly Sensitive Person Scale) است که توسط روانشناسان توسعه یافته است. این پرسشنامه شامل مجموعه‌ای از سوالات است که به بررسی حساسیت فرد به محرک‌های مختلف و نحوه واکنش او به آنها می‌پردازد. پاسخ به این پرسشنامه می‌تواند به فرد و متخصصین کمک کند تا میزان حساسیت و نیازهای خاص او را شناسایی کنند.
HSP چقدر رایج است؟
متخصصان می گویند که حدود 15 تا 20 درصد از جمعیت جهان را می توان در زمره افراد بسیار حساس طبقه بندی کرد. «ممکن است این امار کمی بالاتر باشد زیرا ما لزوماً آن را به این شکل تشخیص نمی دهیم زیرا این یک اختلال سلامت روان نیست. اما به طور کلی، شناسایی به عنوان HSP نباید چیز بدی در نظر گرفته شود. در حالی که ممکن است چالش هایی وجود داشته باشد، نکات مثبت زیادی وجود دارد که می توانید روی آنها تمرکز کنید.
«وقتی فرد بسیار حساسی هستید، خیلی فکر می‌کنید – شما سریع عمل نمی‌کنید». “گاهی اوقات، وقتی سریع عمل می کنیم، اشتباه می کنیم. اما افراد بسیار حساس عقب می نشینند، به چیزهایی فکر می کنند و سپس بیشتر به چیزها فکر می کنند، که به دیگران زمان می دهد تا هضم کنند، بنشینند و منتظر بمانند. این می تواند رهبران بسیار مؤثری را ایجاد کند.
درمان اختلال HSP یا شخصیت حساس
اگرچه شخصیت حساس به خودی خود یک اختلال روان‌شناختی محسوب نمی‌شود و نیاز به درمان خاصی ندارد، اما مدیریت و سازگاری با این ویژگی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد حساس کمک کند. روش‌های مختلفی برای مدیریت حساسیت بالا وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- تکنیک‌های آرام‌سازی: تمرین‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا، و تکنیک‌های تنفس می‌تواند به کاهش سطح استرس و بهبود توانایی فرد در مدیریت حساسیت کمک کند. این تکنیک‌ها می‌توانند به فرد کمک کنند تا با تحریکات محیطی بهتر مقابله کند و احساس آرامش بیشتری داشته باشد.
- مشاوره روان‌شناختی: مشاوره با روان‌شناس یا مشاور می‌تواند به فرد حساس کمک کند تا با احساسات و چالش‌های خود بهتر کنار بیاید. مشاوره می‌تواند به فرد کمک کند تا مهارت‌های مقابله‌ای را یاد بگیرد و استراتژی‌هایی برای مدیریت حساسیت خود پیدا کند.
- مدیریت زمان و برنامه‌ریزی: برنامه‌ریزی منظم و مدیریت زمان می‌تواند به کاهش میزان تحریکات محیطی و استرس کمک کند. افراد حساس می‌توانند با تنظیم برنامه‌های خود به گونه‌ای که زمان‌های کافی برای استراحت و آرامش داشته باشند، از تحریکات اضافی جلوگیری کنند.
- ایجاد محیط حمایتی: محیط‌های حمایتی و مثبت می‌توانند به فرد حساس کمک کنند تا با حساسیت‌های خود بهتر کنار بیاید. ایجاد محیطی که در آن فرد احساس امنیت و حمایت کند، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی او کمک کند.
پیشنهاد ویژه: تشخیص وابستگی عاطفی و راه های کنترل آن
خصوصیات مثبت افراد حساس
علی‌رغم چالش‌هایی که ممکن است با حساسیت بالا همراه باشد، این ویژگی شخصیتی دارای خصوصیات مثبت زیادی نیز هست که می‌تواند به فرد کمک کند تا در زمینه‌های مختلف موفق باشد:
- همدلی و درک بالا: افراد حساس معمولاً دارای توانایی بالایی در همدلی و درک احساسات دیگران هستند. این ویژگی به آنها کمک می‌کند تا روابط نزدیک و عمیق‌تری با دیگران برقرار کنند و از مهارت‌های اجتماعی خود بهره‌برداری کنند.
- توجه به جزئیات: حساسیت بالا به فرد این امکان را می‌دهد که به جزئیات دقیق‌تری توجه کند و از این ویژگی در زمینه‌های مختلفی مانند هنر، نویسندگی، و تحقیق بهره‌برداری کند.
- تفکر عمیق: افراد حساس معمولاً دارای تفکر عمیق و تجزیه و تحلیل‌های دقیق هستند. این ویژگی به آنها کمک می‌کند تا مسائل را به دقت بررسی کرده و راه‌حل‌های نوآورانه ارائه دهند.
- خلاقیت بالا: حساسیت بالا می‌تواند به افزایش خلاقیت و نوآوری کمک کند. افراد حساس ممکن است با دیدگاه‌های جدید و متفاوت به مسائل نگاه کنند و از این ویژگی در زمینه‌های مختلف خلاقانه بهره‌برداری کنند.
نتیجه‌گیری
به یاد داشته باشید که نیازهای شما نیز مهم هستند! بسیاری از HSP ها تمایل دارند احساسات خود را پایین بیاورند زیرا احساسات دیگران بر آنها غلبه می کند. احساسات شما هم مهم است. داشتن یک شخصیت بسیار حساس به این معنی است که شما به احتمال زیاد چیزها را عمیقاً احساس خواهید کرد، چه آن چیزها مثبت یا منفی. در حالی که اوج ها می توانند شادی آور باشند، پایین ها می توانند چالش هایی را ایجاد کنند که می تواند بر سطح استرس، روابط و توانایی شما برای مقابله تأثیر بگذارد. برای اینکه چگونه احساسات خود را در موقعیت های دشوار مدیریت کنید، برنامه ریزی کنید تا مطمئن شوید که تحت فشار قرار نخواهید گرفت.
شخصیت حساس یا اختلال HSP یک ویژگی شخصیتی طبیعی است که به افراد امکان می‌دهد تا به طور عمیق‌تر به تجربیات و احساسات خود و دیگران واکنش نشان دهند. در حالی که این ویژگی می‌تواند با چالش‌هایی همراه باشد، مدیریت مناسب و بهره‌برداری از خصوصیات مثبت آن می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و موفقیت در زمینه‌های مختلف کمک کند. آگاهی از این ویژگی، شناخت علائم و مدیریت حساسیت می‌تواند به فرد کمک کند تا به زندگی پربارتری دست یابد و از توانایی‌های خود به بهترین شکل استفاده کند.
