دیابت در کودکان یکی از چالش‌های بزرگ پزشکی در قرن حاضر است که هر ساله تعداد بیشتری از کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری مزمن که بر روی عملکرد بدن در استفاده از گلوکز تأثیر می‌گذارد، می‌تواند در صورت عدم مدیریت درست به مشکلات جدی در رشد و سلامت کودک منجر شود. دیابت نوع 1 در کودکان وضعیتی است که در آن بدن کودک دیگر هورمون انسولین تولید نمی کند و برای زنده ماندن به انسولین نیاز دارد، بنابراین انسولین از دست رفته باید با تزریق جایگزین شود. دیابت نوع 1 در کودکان قبلاً به عنوان دیابت نوجوانان یا دیابت وابسته به انسولین شناخته می شد.
در این مقاله، به بررسی علت‌های بروز دیابت در کودکان، علائم آن به خصوص در کودکان خردسال، و روش‌های مختلف درمانی پرداخته‌ایم.
علت دیابت در کودکان چیست؟
دیابت به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2. دیابت نوع 1 که بیشتر در کودکان دیده می‌شود، یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های بتا در پانکراس حمله کرده و تولید انسولین را مختل می‌کند. انسولین هورمونی است که به سلول‌های بدن کمک می‌کند تا گلوکز (قند) را از خون به عنوان منبع انرژی استفاده کنند. با تخریب این سلول‌ها، گلوکز در خون تجمع یافته و منجر به بالا رفتن قند خون می‌شود. عوامل ژنتیکی یکی از اصلی‌ترین علت‌های دیابت نوع 1 در کودکان است.
اگر یکی از والدین یا هر دو دیابت داشته باشند، خطر ابتلای کودک به دیابت نوع 1 افزایش می‌یابد. با این حال، عوامل محیطی نیز می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. ویروس‌ها یا عفونت‌های ویروسی، استفاده از برخی داروها یا حتی مواجهه با مواد شیمیایی می‌توانند در فعال شدن مکانیسم‌های خودایمنی بدن و تخریب سلول‌های بتا نقش داشته باشند.
در مقابل، دیابت نوع 2 که بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود، در کودکان نیز به دلیل افزایش چاقی و کم‌تحرکی رواج پیدا کرده است. در دیابت نوع 2، بدن کودک یا به مقدار کافی انسولین تولید نمی‌کند یا سلول‌های بدن نسبت به انسولین مقاوم می‌شوند. عوامل خطرزای دیابت نوع 2 شامل چاقی، تغذیه ناسالم و کمبود فعالیت فیزیکی است.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علائم دیابت در کودکان
علائم دیابت در کودکان می‌تواند به صورت ناگهانی بروز کند یا به مرور زمان ظاهر شود. شناسایی زودهنگام این علائم از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا تاخیر در تشخیص ممکن است به تشدید بیماری و بروز عوارض جدی منجر شود. برخی از علائم رایج دیابت نوع 1 و 2 در کودکان عبارتند از:
- تشنگی مداوم: کودکان مبتلا به دیابت به طور مداوم احساس تشنگی شدید دارند، حتی زمانی که مقدار زیادی آب می‌نوشند.
- ادرار مکرر: تکرر ادرار به ویژه در طول شب یکی از علائم اصلی دیابت است. این علامت به دلیل تلاش بدن برای دفع گلوکز اضافی از طریق ادرار ایجاد می‌شود.
- کاهش وزن ناگهانی: علی‌رغم اشتهای زیاد، کاهش وزن ناگهانی در کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 مشاهده می‌شود.
- خستگی و بی‌حوصلگی: کمبود انرژی در کودکان مبتلا به دیابت به دلیل ناتوانی بدن در استفاده مؤثر از گلوکز برای تولید انرژی رخ می‌دهد.
- تاری دید: بالا رفتن قند خون می‌تواند منجر به تاری دید و مشکلات چشمی در کودکان شود.
- عفونت‌های مکرر: کودکان مبتلا به دیابت ممکن است به عفونت‌های قارچی و باکتریایی مکرر مبتلا شوند، به ویژه عفونت‌های ناحیه پوست و دهان.
علائم پوستی دیابت در کودکان
دیابت در کودکان می‌تواند با تغییرات پوستی خاصی همراه باشد. برخی از علائم پوستی دیابت شامل موارد زیر هستند:
- پوست تیره در نواحی چین‌خورده: در کودکان مبتلا به دیابت نوع 2، پوست در نواحی‌ای مانند گردن، زیر بغل و کشاله ران ممکن است تیره و ضخیم شود. این حالت به نام آکانتوز نیگریکانس شناخته می‌شود و یکی از نشانه‌های مقاومت به انسولین است.
- خشکی و ترک‌خوردگی پوست: دیابت می‌تواند باعث خشکی و ترک‌خوردگی پوست به خصوص در دست‌ها و پاها شود.
- زخم‌های دیر بهبود یابنده: بالا بودن قند خون می‌تواند روند بهبود زخم‌ها را کند کرده و خطر ابتلا به عفونت‌های پوستی را افزایش دهد.
پیشنهاد مقاله: همه چیز در مورد سندرم نفروتیک در کودکان
علائم دیابت در کودکان زیر 3 سال
تشخیص دیابت در کودکان زیر 3 سال به دلیل عدم توانایی کودک در بیان علائم و مشکلاتش می‌تواند دشوارتر باشد. با این حال، برخی علائم کلیدی در این گروه سنی شامل موارد زیر هستند:
- بی‌قراری و گریه‌های مداوم: کودکان مبتلا به دیابت ممکن است به دلیل تشنگی، خستگی و ناراحتی عمومی بیش از حد بی‌قرار باشند.
- خیس کردن پوشک بیش از حد: تکرر ادرار در نوزادان و کودکان نوپا ممکن است از طریق نیاز مداوم به تعویض پوشک مشخص شود.
- کاهش وزن: کاهش وزن غیرعادی حتی با وجود تغذیه مناسب، یکی دیگر از علائم دیابت در کودکان خردسال است.
- تغییرات رفتاری: نوزادان و کودکان کوچک ممکن است تغییرات رفتاری مانند بی‌حوصلگی و عدم فعالیت طبیعی نشان دهند.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص غدد و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
درمان قطعی دیابت در کودکان
متاسفانه، در حال حاضر درمان قطعی برای دیابت نوع 1 وجود ندارد. کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 باید برای کنترل قند خون خود به طور منظم انسولین تزریق کنند. درمان این بیماری شامل موارد زیر است:
- تزریق انسولین: کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 باید به طور منظم و به میزان مناسب انسولین تزریق کنند. این کار به کمک قلم‌های انسولین یا پمپ‌های انسولین انجام می‌شود.
- رژیم غذایی سالم: تغذیه مناسب و متعادل برای کنترل قند خون بسیار مهم است. غذاهای پر قند و چرب باید محدود شوند و وعده‌های غذایی متعادل و کم‌قند جایگزین شوند.
- فعالیت بدنی منظم: ورزش و فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش قند خون و افزایش حساسیت به انسولین کمک کند.
- مانیتورینگ مداوم قند خون: اندازه‌گیری منظم سطح قند خون با استفاده از دستگاه‌های مانیتورینگ می‌تواند به کنترل دقیق‌تر بیماری کمک کند.
در مورد دیابت نوع 2، تغییرات در سبک زندگی از جمله کاهش وزن، تغذیه سالم و افزایش فعالیت بدنی می‌تواند به کنترل بیماری کمک کند. در موارد شدیدتر، داروهای ضد دیابت ممکن است تجویز شوند.
پیشگیری از دیابت در کودکان
در حال حاضر هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از دیابت نوع 1 وجود ندارد، اما تحقیقات همچنان ادامه دارد. آنتی بادی های مرتبط با دیابت نوع 1 در کودکانی که در معرض خطر بالای این اختلال هستند را می توان ماه ها یا حتی سال ها قبل از ظهور اولین علائم دیابت نوع 1 شناسایی کرد. محققان در حال کار بر روی موارد زیر هستند:
- پیشگیری یا تاخیر در شروع دیابت نوع 1 در افرادی که در معرض خطر بالای این بیماری هستند.
- جلوگیری از تخریب بیشتر سلول های جزایر در افرادی که به تازگی تشخیص داده شده اند.
پیشنهاد ویژه: بررسی علائم گاستروانتریت، عفونت روده در کودکان و راه درمان آن
دیابت در کودکان از چه سنی شروع می‌شود؟
- دیابت نوع 1 ممکن است در هر سنی از دوران کودکی آغاز شود، اما به طور معمول بین سنین 4 تا 14 سال شایع‌تر است. این نوع دیابت معمولاً به صورت ناگهانی ظاهر می‌شود و نیازمند مداخله پزشکی سریع است.
- دیابت نوع 2 که معمولاً در بزرگسالان رخ می‌دهد، در سال‌های اخیر به دلیل افزایش شیوع چاقی در کودکان و نوجوانان نیز مشاهده شده است. این نوع دیابت در کودکان معمولاً بعد از سن 10 سالگی ظاهر می‌شود.
نتیجه‌گیری
دیابت در کودکان یک بیماری مزمن و جدی است که نیازمند توجه و مدیریت دقیق است. تشخیص زودهنگام و کنترل مناسب دیابت می‌تواند به جلوگیری از بروز عوارض جدی کمک کند و کیفیت زندگی کودک را بهبود بخشد. والدین باید با دقت به علائم هشداردهنده توجه کنند و در صورت مشاهده هر گونه علامت مشکوک به پزشک مراجعه نمایند. درمان‌های دارویی، تغییرات در سبک زندگی و مراقبت‌های پزشکی مداوم از جمله راهکارهای مؤثر در کنترل دیابت کودکان هستند.
