اختلال شبه جسمی (Somatic Symptom Disorder) یکی از اختلالات روان‌شناختی است که در آن فرد با نگرانی‌های شدید و مداوم درباره سلامت جسمانی خود مواجه است، بدون اینکه علت پزشکی مشخصی برای علائمش وجود داشته باشد. این اختلال می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد و نیازمند مدیریت دقیق و درمان مناسب است. اختلال علائم جسمی زمانی تشخیص داده می شود که فرد تمرکز قابل توجهی بر علائم فیزیکی مانند درد، ضعف یا تنگی نفس داشته باشد تا حدی که منجر به پریشانی اساسی ویا مشکلات عملکردی شود.
فرد دارای افکار، احساسات و رفتارهای بیش از حد مربوط به علائم فیزیکی است. علائم فیزیکی ممکن است با یک وضعیت پزشکی تشخیص داده شده همراه باشد یا نباشد، اما فرد علائمی را تجربه می کند و معتقد است که بیمار است. تنها به این دلیل که نمی توان علت پزشکی را برای یک علامت فیزیکی شناسایی کرد، یک فرد مبتلا به اختلال علائم جسمی تشخیص داده نمی شود. تاکید بر این است که افکار، احساسات و رفتارهای مرتبط با بیماری تا چه حد بیش از حد یا نامتناسب هستند. در این مقاله به اختلال شبه جسمی چیست؟ علت، علائم و درمان آن پرداخته می‌شود.
علت اختلال شبه جسمی
اختلال شبه جسمی به علت‌های مختلفی ایجاد می‌شود که شامل عوامل بیولوژیکی، روان‌شناختی و اجتماعی است. در زیر به برخی از این علت‌ها پرداخته می‌شود:
- عوامل بیولوژیکی: عوامل بیولوژیکی نظیر تغییرات در سیستم عصبی و عدم تعادل‌های شیمیایی در مغز می‌توانند به بروز اختلال شبه جسمی کمک کنند. تغییرات در عملکرد سیستم عصبی که به پردازش درد و احساسات منجر می‌شود، می‌تواند به احساس‌های جسمانی شدید و نگرانی‌های مداوم درباره سلامت جسمانی منجر شود.
- عوامل روان‌شناختی: استرس و اضطراب یکی از عوامل مهم در بروز اختلال شبه جسمی هستند. افراد با اضطراب و استرس بالا ممکن است به طور مداوم نگران وضعیت جسمانی خود باشند و علائم جسمانی را به‌طور افراطی تجربه کنند. همچنین، مشکلات روان‌شناختی مانند اختلالات اضطرابی و افسردگی می‌توانند به بروز اختلال شبه جسمی منجر شوند.
- عوامل اجتماعی و محیطی: تجربیات زندگی، فشارهای اجتماعی و محیطی نیز می‌توانند در بروز اختلال شبه جسمی نقش داشته باشند. تجربه‌های منفی مانند آسیب‌های روانی یا روابط خانوادگی ناپایدار می‌تواند به مشکلات جسمانی و نگرانی‌های مداوم درباره سلامت منجر شود.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علائم اختلال شبه جسمی
علائم اختلال شبه جسمی می‌تواند بسیار متنوع باشد و به شدت بیماری بستگی دارد. برخی از علائم رایج این اختلال شامل موارد زیر است:
- نگرانی‌های مداوم درباره سلامت: افراد مبتلا به اختلال شبه جسمی به طور مداوم نگران وضعیت جسمانی خود هستند و ممکن است به علائم جسمانی خود بیش از حد توجه کنند. این نگرانی‌ها معمولاً غیر منطقی و غیر قابل توضیح هستند و می‌توانند به اضطراب و استرس شدید منجر شوند.
- درد و ناراحتی جسمانی: درد و ناراحتی جسمانی در نواحی مختلف بدن از جمله کمر، شکم و مفاصل یکی از علائم رایج اختلال شبه جسمی است. این دردها معمولاً بدون دلیل پزشکی مشخص و غیر قابل توجیه هستند و ممکن است به‌طور مداوم وجود داشته باشند.
- مشکل در عملکرد روزمره: افراد مبتلا به اختلال شبه جسمی ممکن است به دلیل نگرانی‌های مداوم و دردهای جسمانی، در انجام فعالیت‌های روزمره خود دچار مشکل شوند. این مشکلات می‌تواند شامل اختلال در کار، روابط اجتماعی و فعالیت‌های خانوادگی باشد.
- رفتارهای جستجوی پزشکی: افراد مبتلا به اختلال شبه جسمی ممکن است به طور مداوم به پزشکان و مراکز پزشکی مراجعه کنند و آزمایش‌ها و درمان‌های مختلف را درخواست کنند، حتی زمانی که نتایج آزمایش‌ها و ارزیابی‌های پزشکی نشان‌دهنده هیچ مشکل جدی نیست.
انواع اختلال شبه جسمی
اختلال شبه جسمی می‌تواند به صورت‌های مختلفی ظاهر شود و به چندین نوع مختلف تقسیم‌بندی شود. برخی از انواع این اختلال شامل موارد زیر است:
- اختلال شبه جسمی با علائم عمومی: این نوع از اختلال شبه جسمی شامل علائم جسمانی عمومی نظیر دردهای مزمن، خستگی و اختلالات خواب است. این علائم معمولاً بدون علت پزشکی مشخص هستند و می‌توانند به‌طور مداوم فرد را تحت تاثیر قرار دهند.
- اختلال شبه جسمی با علائم گوارشی: در این نوع از اختلال شبه جسمی، فرد ممکن است با علائم گوارشی نظیر درد شکم، نفخ و مشکلات هضمی مواجه شود. این علائم معمولاً بدون دلیل پزشکی مشخص و غیر قابل توضیح هستند.
- اختلال شبه جسمی با علائم عضلانی-اسکلتی: این نوع از اختلال شبه جسمی شامل دردهای عضلانی و اسکلتی نظیر درد کمر، گردن و مفاصل است. این دردها معمولاً بدون علت پزشکی مشخص هستند و می‌توانند به‌طور مزمن و پیوسته وجود داشته باشند.
- اختلال شبه جسمی با علائم قلبی-عروقی: در این نوع از اختلال شبه جسمی، فرد ممکن است با علائم قلبی نظیر درد قفسه سینه، تپش قلب و فشار خون بالا مواجه شود. این علائم معمولاً بدون علت پزشکی مشخص و غیر قابل توضیح هستند.
پیشنهاد مقاله: اختلال خود بیمار انگاری یا هیپوکندریا چیست؟
عوارض
اختلال علائم جسمی می تواند با موارد زیر مرتبط باشد:
- سلامت ضعیف
- مشکلات عملکرد در زندگی روزمره، از جمله ناتوانی جسمی
- مشکلات در روابط
- مشکلات در محل کار یا بیکاری
- سایر اختلالات سلامت روان مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات شخصیتی
- افزایش خطر خودکشی مرتبط با افسردگی
- مشکلات مالی به دلیل مراجعه بیش از حد به مراقبت های بهداشتی
تشخیص
تشخیص اختلال علایم جسمانی عبارت است از:
- یک یا چند علامت فیزیکی که آزاردهنده هستند یا باعث اختلال در زندگی روزمره می شوند.
افکار، احساسات یا رفتارهای بیش از حد مرتبط با علائم فیزیکی یا نگرانی های سلامتی با حداقل یکی از موارد زیر:
- افکار مداوم که با جدیت علائم تناسب ندارد
- سطح بالایی از اضطراب در مورد سلامتی یا علائم
- صرف زمان و انرژی بیش از حد برای علائم یا نگرانی های سلامتی.
حداقل یک علامت دائماً وجود دارد، اگرچه ممکن است علائم متفاوتی وجود داشته باشد و علائم ممکن است ظاهر شوند و از بین بروند.
افراد مبتلا به اختلال علائم جسمی معمولاً به جای روانپزشک یا سایر متخصصان سلامت روان به پزشک مراقبت های اولیه مراجعه می کنند. افراد مبتلا به اختلال علائم جسمی ممکن است در پذیرش اینکه نگرانی هایشان در مورد علائمشان بیش از حد است مشکل داشته باشند. آنها ممکن است به ترس و نگرانی ادامه دهند حتی زمانی که شواهدی به آنها نشان داده شود که وضعیت جدی ندارند. برخی از افراد فقط درد را به عنوان علامت غالب خود دارند. اختلال علائم جسمی معمولاً در سن 30 سالگی شروع می شود.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
از آنجایی که علائم فیزیکی می تواند به مشکلات پزشکی مرتبط باشد، اگر مطمئن نیستید که چه چیزی باعث علائم شما می شود، مهم است که توسط ارائه دهنده مراقبت های اولیه شما ارزیابی شود. اگر پزشک شما معتقد است که شما ممکن است اختلال علائم جسمانی داشته باشید، می تواند شما را به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهد.
پیشگیری
اطلاعات کمی در مورد چگونگی جلوگیری از اختلال علائم جسمی وجود دارد. با این حال، این توصیه ها ممکن است کمک کند.
- اگر مشکل اضطراب یا افسردگی دارید،در اسرع وقت از متخصص کمک بگیرید.
- یاد بگیرید که تشخیص دهید چه زمانی استرس داریدو چگونه بر بدن شما تأثیر می گذارد – و به طور منظم تکنیک های مدیریت استرس و آرامش را تمرین کنید.
- اگر فکر می‌کنید به اختلال علائم جسمانی مبتلا هستید، برای کمک به جلوگیری از بدتر شدن علائم و کاهش کیفیت زندگی‌تان، درمان را زود انجام دهید.
- برای کمک به جلوگیری از عود یا بدتر شدن علائم، برنامه درمانی خود را دنبال کنید.
درمان قطعی اختلال شبه جسمی
درمان اختلال شبه جسمی نیازمند رویکردی جامع و چندجانبه است که به حل علائم جسمانی و مشکلات روان‌شناختی کمک می‌کند. برخی از روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:
- درمان روان‌درمانی: درمان روان‌درمانی نظیر رفتار درمانی شناختی (Cognitive Behavioral Therapy) می‌تواند به فرد کمک کند تا نگرانی‌های مداوم درباره سلامت جسمانی خود را مدیریت کند و رفتارهای ناسالم را تغییر دهد. این نوع درمان می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
- درمان دارویی: در برخی از موارد، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی ممکن است برای مدیریت علائم اختلال شبه جسمی تجویز شوند. این داروها می‌توانند به کاهش نگرانی‌های مداوم و بهبود خلق و خو کمک کنند.
- درمان‌های مکمل: درمان‌های مکمل نظیر مدیتیشن، یوگا و تکنیک‌های آرام‌سازی می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب و بهبود وضعیت جسمانی کمک کنند. این روش‌ها می‌توانند به فرد کمک کنند تا بهبود قابل توجهی در علائم جسمانی و روان‌شناختی خود تجربه کند.
- تغییرات سبک زندگی: تغییرات در سبک زندگی نظیر افزایش فعالیت بدنی، تغذیه سالم و مدیریت استرس می‌تواند به بهبود وضعیت کلی و کاهش علائم اختلال شبه جسمی کمک کند. این تغییرات می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش نیاز به جستجوی مداوم پزشکی کمک کنند.
پیشنهاد ویژه: اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟ علائم و درمان آن
آیا اختلال شبه جسمی خطرناک است؟
اختلال شبه جسمی به خودی خود خطرناک نیست، اما می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد و مشکلات جدی روان‌شناختی و اجتماعی ایجاد کند. نگرانی‌های مداوم درباره سلامت جسمانی می‌تواند به افزایش استرس و اضطراب، کاهش توانایی عملکرد در زندگی روزمره و مراجعه مکرر به پزشکان منجر شود.
- تأثیر بر کیفیت زندگی: افراد مبتلا به اختلال شبه جسمی ممکن است به دلیل علائم جسمانی و نگرانی‌های مداوم، در انجام فعالیت‌های روزمره خود با مشکل مواجه شوند و کیفیت زندگی آنها تحت تاثیر قرار گیرد.
- مشکلات اجتماعی و شغلی: اختلال شبه جسمی می‌تواند به مشکلات اجتماعی و شغلی منجر شود. مشکلات در ارتباطات اجتماعی و عملکرد در محیط کار می‌تواند به کاهش رضایت شغلی و روابط اجتماعی منجر شود.
- نیاز به درمان و پیگیری: درمان و پیگیری مناسب برای اختلال شبه جسمی ضروری است تا به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. عدم درمان مناسب می‌تواند به بروز مشکلات جدی‌تر و تأثیرات منفی بیشتری بر سلامت روان و جسمانی منجر شود.
نتیجه‌گیری
اختلال شبه جسمی یک اختلال روان‌شناختی است که با نگرانی‌های مداوم و غیر منطقی درباره سلامت جسمانی همراه است و می‌تواند به مشکلات جدی در کیفیت زندگی و عملکرد روزمره فرد منجر شود. این اختلال به دلیل عوامل بیولوژیکی، روان‌شناختی و اجتماعی ایجاد می‌شود و نیازمند رویکردهای درمانی جامع و چندجانبه است. تشخیص و درمان مناسب اختلال شبه جسمی شامل استفاده از درمان‌های روان‌درمانی، دارویی و مکمل می‌تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. همچنین، تغییرات سبک زندگی نظیر مدیریت استرس، افزایش فعالیت بدنی و تغذیه سالم می‌تواند به بهبود وضعیت کلی و کاهش علائم کمک کند.
آگاهی از علائم و علت‌های این اختلال و پیگیری درمان‌های مناسب می‌تواند به مدیریت بهتر اختلال شبه جسمی و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. با توجه به پیچیدگی‌های این اختلال، همکاری با متخصصان روانشناسی و پزشکی برای بهبود وضعیت ضروری است.
