بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا یکی از اختلالات تغذیه‌ای است که اغلب با کاهش شدید وزن، ترس شدید از افزایش وزن و تغییرات رفتاری مرتبط با غذا خوردن مشخص می‌شود. این اختلال به‌طور عمده در نوجوانان و جوانان بروز می‌کند و زنان بیش از مردان تحت تأثیر قرار می‌گیرند. بی اشتهایی عصبی می‌تواند تاثیرات عمیقی بر سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد و ممکن است منجر به عوارض جدی یا حتی مرگ شود. افرادی که بی اشتهایی دارند اغلب ترس شدیدی از افزایش وزن دارند و ممکن است فکر کنند که اضافه وزن دارند، حتی زمانی که لاغر هستند.
برای جلوگیری از افزایش وزن یا ادامه کاهش وزن، افراد مبتلا به بی اشتهایی اغلب مقدار یا نوع غذایی که می خورند را محدود می کنند. آنها برای کنترل وزن و شکل خود ارزش زیادی قائل هستند و از تلاش های شدید استفاده می کنند که می تواند به زندگی آنها آسیب زیادی وارد کند. بی اشتهایی به دلیل تغذیه بسیار نامناسب می تواند باعث تغییراتی در مغز شود که به آن سوء تغذیه نیز می گویند. این زمانی است که افراد مواد مغذی مورد نیاز بدنشان برای سالم ماندن را دریافت نمی کنند. بنابراین ادامه رفتار مخاطره آمیز و مخرب انتخابی نیست.
در این مقاله به بررسی علائم، راه‌های درمان و پیشگیری و علت بی اشتهایی عصبی چیست؟ پرداخته خواهد شد.
بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا چیست؟
بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا یک اختلال خوردن پیچیده است که با محدودیت شدید مصرف غذا و وزن کم مشخص می‌شود. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، اغلب نگرانی شدیدی در مورد افزایش وزن دارند و به همین دلیل، مصرف غذا را محدود می‌کنند. این افراد ممکن است از روش‌های مختلفی برای کاهش وزن استفاده کنند، از جمله رژیم‌های سخت، ورزش‌های شدید، یا استفاده از قرص‌های لاغری. بی اشتهایی عصبی می‌تواند منجر به مشکلات جسمی جدی مانند کمبود مواد مغذی، ضعف سیستم ایمنی، مشکلات قلبی و استخوانی، و حتی مرگ شود.
علائم بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
علائم بی اشتهایی عصبی می‌تواند به طور گسترده‌ای متفاوت باشد و بستگی به شدت و مدت زمان اختلال دارد. در ادامه به برخی از علائم رایج بی اشتهایی عصبی اشاره می‌شود:
- کاهش وزن شدید: افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی معمولاً با کاهش وزن شدید مواجه هستند که اغلب باعث ضعف و خستگی مفرط می‌شود. این کاهش وزن ممکن است به حدی باشد که فرد به شدت لاغر به نظر برسد.
- ترس شدید از افزایش وزن: افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی از افزایش وزن هراسان هستند و این ترس می‌تواند به رفتارهای محدود کننده شدید در غذا خوردن منجر شود.
- محدودیت شدید در مصرف غذا: افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی معمولاً مصرف غذاهای کم کالری یا کم‌چربی را محدود می‌کنند. آنها ممکن است از خوردن غذاهای پرکالری اجتناب کنند و از خوردن به صورت معمول پرهیز کنند.
- رفتارهای جبرانی: برای کنترل وزن، افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی ممکن است از روش‌های جبرانی مانند استفراغ عمدی، استفاده از ملین‌ها، داروهای دیورتیک (ادرارآور) یا ورزش‌های شدید استفاده کنند.
- دگرگونی‌های خلقی: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است دچار اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب و مشکلات تمرکز شوند.
- مشکلات قلبی و گوارشی: کاهش شدید وزن و محدودیت در مصرف غذا می‌تواند منجر به مشکلات قلبی مانند ضربان قلب نامنظم، فشار خون پایین، و مشکلات گوارشی مانند یبوست و گاز معده شود.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علت بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
علت بی اشتهایی عصبی هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهند که عوامل مختلفی می‌توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند. این عوامل شامل عوامل ژنتیکی، روان‌شناختی، اجتماعی و فرهنگی هستند:
- عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان داده‌اند که بی اشتهایی عصبی ممکن است با تغییرات ژنتیکی مرتبط باشد. اگر فردی در خانواده خود مبتلا به بی اشتهایی عصبی باشد، احتمال ابتلای او به این اختلال بیشتر است.
- عوامل روان‌شناختی: افرادی که به بی اشتهایی عصبی مبتلا می‌شوند، ممکن است نگرانی شدید در مورد کنترل وزن، خودانکاری، و تصویر بدن داشته باشند. این نگرانی‌ها می‌توانند به اختلالات خوردن منجر شوند.
- عوامل فرهنگی و اجتماعی: فشارهای اجتماعی و فرهنگی نیز می‌توانند تأثیر بسزایی در بروز بی اشتهایی عصبی داشته باشند. در جوامعی که تمرکز زیادی بر ظاهر و وزن افراد دارند، خطر ابتلا به این اختلال بیشتر است. همچنین، رسانه‌ها و تبلیغات می‌توانند به تحریف تصویر بدن و فشارهای اجتماعی برای کاهش وزن کمک کنند.
- عوامل روان‌شناختی: افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی معمولاً دارای ویژگی‌های شخصیتی خاصی هستند که می‌تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به کمال‌گرایی، وابستگی زیاد به تایید از دیگران، و عدم تحمل نارضایتی اشاره کرد.
- تاثیر رسانه‌ها و تبلیغات: فشارهای اجتماعی برای حفظ ظاهر ایده‌آل و کاهش وزن می‌تواند باعث بروز بی اشتهایی عصبی شود. رسانه‌ها و تبلیغات با تأکید بر مدل‌های لاغر و تصویر بدن ایده‌آل، می‌توانند موجب افزایش نگرانی‌ها در افراد شوند و آنها را به سمت رفتارهای ناسالم سوق دهند.
عوامل خطر
بی اشتهایی عصبی همه هویت های جنسیتی، نژادها، سنین، درآمدها و انواع بدن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. بی اشتهایی نیز در بین نوجوانان شایع تر است، اگرچه افراد در هر سنی ممکن است به اختلال خوردن مبتلا شوند. نوجوانان ممکن است به دلیل تمام تغییراتی که بدنشان در دوران بلوغ متحمل می شود، بیشتر در معرض خطر باشند. آنها همچنین ممکن است با فشار همسالان بیشتری مواجه شوند و نسبت به انتقادها یا حتی اظهارنظرهای گاه به گاه در مورد وزن یا شکل بدن حساس تر باشند.
عوامل خاصی خطر بی اشتهایی و سایر اختلالات خوردن را افزایش می دهند، از جمله:
- سابقه خانوادگی. اگر یکی از بستگان درجه یک – والدین، خواهر و برادر یا فرزند – دارید که به بی اشتهایی مبتلا بوده است، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن هستید.
- سابقه قلدری وزن افرادی که در مورد وزن خود مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند، بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات خوردن هستند. این شامل افرادی با همسالان، اعضای خانواده، مربیان و دیگرانی می شود که آنها را به خاطر وزن خود شرمنده کرده اند.
- تاریخچه رژیم گرفتن رفتارهای رژیمی خطر ابتلا به اختلالات خوردن را افزایش می دهد. افرادی که همیشه رژیم می گیرند و وزنشان با گرفتن و کنار گذاشتن رژیم های جدید همیشه بالا و پایین می شود، ممکن است دچار اختلال خوردن شوند.
- انتقال ها تغییرات عمده می تواند استرس عاطفی ایجاد کند و خطر بی اشتهایی را افزایش دهد. چنین تغییراتی شامل مدرسه، خانه یا شغل جدید و همچنین قطع رابطه یا مرگ یا بیماری یکی از عزیزان است.
پیشنهاد مقاله: علت تیک عصبی چیست؟ علائم و راه های درمان آن
عوارض
بی اشتهایی عصبی می تواند عوارض زیادی داشته باشد. در شدیدترین حالت ممکن است کشنده باشد. مرگ ممکن است به طور ناگهانی اتفاق بیفتد – حتی اگر شما به طور مشهودی کم وزن نباشید. ریتم نامنظم قلب که به عنوان آریتمی نیز شناخته می شود، می تواند منجر به مرگ شود. همچنین، عدم تعادل الکترولیت ها – مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم که تعادل مایعات را در بدن حفظ می کنند – نیز می تواند منجر به مرگ شود.
سایر عوارض بی اشتهایی عبارتند از:
- کم خونی.
- سایر بیماری های قلبی، مانند افتادگی دریچه میترال یا نارسایی قلبی. افتادگی دریچه میترال زمانی اتفاق می افتد که دریچه بین حفره چپ بالا و پایین قلب به درستی بسته نمی شود.
- از دست دادن استخوان، همچنین به عنوان پوکی استخوان شناخته می شود، که می تواند خطر شکستگی را افزایش دهد.
- از دست دادن عضله.
- مشکلات معده، مانند یبوست، نفخ یا حالت تهوع.
- مشکلات کلیوی.
در زنان، بی اشتهایی می تواند منجر به پریود نشدن شود. در مردان، می تواند تستوسترون را کاهش دهد. اگر به شدت دچار سوءتغذیه شوید، هر سیستم اندامی در بدن شما ممکن است آسیب ببیند. این آسیب ممکن است به طور کامل قابل برگشت نباشد، حتی زمانی که بی اشتهایی تحت کنترل باشد. علاوه بر عوارض جسمی، ممکن است علائم و شرایط سلامت روان دیگری نیز داشته باشید، از جمله:
- افسردگی و سایر اختلالات خلقی.
- اضطراب
- اختلالات شخصیت.
- اختلالات وسواس اجباری.
- سوء مصرف الکل و مواد.
- آسیب به خود، افکار خودکشی، اقدام به خودکشی یا خودکشی.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانپزشکی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
پیشگیری
هیچ راه تضمینی برای جلوگیری از بی اشتهایی عصبی وجود ندارد. متخصصان، از جمله پزشکان اطفال، متخصصان پزشکی خانواده و متخصصان داخلی، ممکن است در موقعیت خوبی برای دیدن علائم اولیه که می تواند منجر به بی اشتهایی شود، باشند. به عنوان مثال، آنها می توانند سوالاتی در مورد عادات غذایی و رضایت از ظاهر در طول قرار ملاقات های معمول پزشکی بپرسند. این می تواند بحثی را در مورد چگونگی ارتباط این موضوع با سلامتی و در صورت نیاز از کجا کمک بگیرد باز کند. اگر متوجه شدید که افراد عادات غذایی دارند که خیلی سفت و سخت به نظر می رسد، یا از ظاهر خود ناراضی هستند، در مورد این مسائل با آنها صحبت کنید.
اگرچه ممکن است نتوانید از شروع یک اختلال خوردن جلوگیری کنید، می‌توانید در مورد نگرانی‌های خود صحبت کنید و در صورت نیاز به آنها در یافتن متخصص کمک کنید.
درمان بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
درمان بی اشتهایی عصبی به دلیل پیچیدگی این اختلال و تنوع علائم، معمولاً نیاز به مداخله چندگانه دارد. در این بخش به بررسی روش‌های مختلف درمان بی اشتهایی عصبی پرداخته می‌شود:
- درمان روان‌درمانی: یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان بی اشتهایی عصبی روان‌درمانی است. این روش‌ها شامل درمان شناختی-رفتاری (CBT)، درمان روان‌تحلیل‌گرانه، و درمان خانوادگی است. هدف از روان‌درمانی کمک به فرد در تغییر نگرش‌های نادرست در مورد غذا، وزن و بدن است.
- درمان تغذیه‌ای: در بسیاری از موارد، درمان تغذیه‌ای تحت نظر متخصصین تغذیه ضروری است. این درمان شامل برنامه‌ریزی دقیق برای رژیم غذایی و تغییرات در عادات غذایی است. هدف از این روش، بازگرداندن وزن به سطح سالم و افزایش مصرف مواد مغذی است.
- دارو درمانی: در برخی موارد، پزشکان ممکن است از داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی یا ضد اضطراب برای کمک به کنترل علائم مرتبط با بی اشتهایی عصبی استفاده کنند. این داروها می‌توانند به کاهش علائم اضطرابی و افسردگی کمک کنند که اغلب در افراد مبتلا به این اختلال مشاهده می‌شود.
- درمان خانوادگی: حمایت خانواده می‌تواند در درمان بی اشتهایی عصبی مؤثر باشد. خانواده‌ها می‌توانند با حمایت عاطفی و آموزشی به فرد مبتلا کمک کنند تا با این اختلال کنار بیاید و بهبود یابد.
- درمان‌های مکمل: استفاده از درمان‌های مکمل مانند مدیتیشن، تمرینات ورزشی ملایم، و یوگا می‌تواند به کاهش استرس و بهبود وضعیت روانی افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی کمک کند.
قرص برای بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
قرص‌ها و داروها به تنهایی نمی‌توانند درمانی برای بی اشتهایی عصبی باشند، اما در برخی موارد برای کنترل علائم مربوط به این اختلال مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها باید تحت نظارت پزشک مصرف شوند و شامل داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و مکمل‌های تغذیه‌ای هستند.
- داروهای ضد افسردگی: داروهایی مانند فلوکستین (Prozac) که از گروه SSRIs هستند، می‌توانند به کنترل علائم اضطراب و افسردگی مرتبط با بی اشتهایی عصبی کمک کنند.
- داروهای ضد اضطراب: داروهایی مانند کلونازپام (Klonopin) یا آلوپرازولام (Xanax) ممکن است در مواردی که فرد دچار اضطراب شدید است، به کنترل علائم کمک کنند.
- مکمل‌های تغذیه‌ای: برخی از مکمل‌های تغذیه‌ای مانند مولتی‌ویتامین‌ها و امگا-۳ها می‌توانند به بهبود وضعیت عمومی بدن و تامین مواد مغذی مورد نیاز کمک کنند.
پیشنهاد ویژه: دردهای ناشی از فشار عصبی
برای بی اشتهایی عصبی چه بخوریم؟
رژیم غذایی مناسب و متعادل می‌تواند به بهبود وضعیت جسمی و روحی افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی کمک کند. مصرف مواد غذایی سالم و متنوع می‌تواند به بازگرداندن تعادل بدن و جلوگیری از عوارض ناشی از کاهش وزن شدید کمک کند. در این بخش به برخی از نکات تغذیه‌ای برای افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی اشاره می‌شود:
- مصرف مواد غذایی با انرژی بالا: افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی باید از مصرف مواد غذایی با انرژی بالا اجتناب نکنند. این مواد غذایی شامل نان کامل، برنج قهوه‌ای، پاستا، میوه‌ها، سبزیجات و محصولات لبنی کم چرب است.
- مصرف پروتئین: مصرف پروتئین‌های با کیفیت بالا مانند گوشت سفید، ماهی، لوبیا، نخود و محصولات لبنی می‌تواند به حفظ توده عضلانی و تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن کمک کند.
- مصرف چربی‌های سالم: مصرف چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، آجیل، دانه‌ها و آووکادو می‌تواند به تامین انرژی و مواد مغذی ضروری کمک کند.
- مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی: استفاده از مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی مانند آهن، کلسیم، و ویتامین D می‌تواند به بهبود وضعیت عمومی بدن و مقابله با کمبود مواد مغذی ناشی از کاهش مصرف غذا کمک کند.
نتیجه‌گیری
بی اشتهایی عصبی یک اختلال پیچیده است که نیاز به درمان جامع و چندگانه دارد. افراد مبتلا به این اختلال باید تحت نظارت دقیق پزشک قرار بگیرند و از درمان‌های مناسب استفاده کنند. مشاوره روان‌درمانی، درمان تغذیه‌ای و در صورت لزوم دارو درمانی، می‌توانند به بهبود وضعیت افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی کمک کنند. همچنین، حمایت خانواده و دوستان نیز نقش مهمی در روند بهبود ایفا می‌کند. امید است که با تشخیص و درمان زودهنگام، افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی بتوانند به زندگی سالم و متعادل بازگردند.
