نوجوانی دوران تغییرات جسمی و روانی بسیاری است و دوره کنجکاوی، ریسک پذیری و رفتارهای چالش برانگیز است. نوجوانان با مقاومت خاصی در برابر قوانین تعیین شده به دنبال تجربیات جدید هستند. آنها به هشدارهای مربوط به خطرات دراز مدت سلامتی توجه خاصی نمی کنند. آزمایش و جستجوی احساسات و عواطف جدید در این مدت طبیعی است. هنگامی که نوجوانان با تعدادی از مواد مضر تماس پیدا می کنند، ممکن است توسط اثرات سرخوشی، تحریک کننده یا آرام بخش آنها وسوسه شوند. استفاده یکباره از یک ماده لزوماً منجر به اعتیاد نمی شود.
با این حال، استفاده در سنین پایین یک عامل منفی است که خطر اعتیاد را افزایش می دهد. اعتیاد در نوجوانان یکی از مشکلات اجتماعی و روانی پیچیده‌ای است که جوامع امروزی با آن مواجه‌اند. نوجوانی دوره‌ای حساس از زندگی است که در آن فرد به دلیل تغییرات جسمی، روانی و اجتماعی آسیب‌پذیری بیشتری دارد. اعتیاد در این سنین نه‌تنها به سلامت جسمی و روانی نوجوان آسیب می‌رساند، بلکه تأثیرات عمیقی بر خانواده، محیط آموزشی دارد و باعث آسیب های اجتماعی میشود. در این مقاله به بررسی جامع انواع آسیب های اجتماعی اعتیاد در نوجوانان، علائم و دلایل این پدیده، و روش‌های پیشگیری و درمان آن پرداخته میشود.
اعتیاد در نوجوانان چیست؟
اعتیاد حالتی است که در آن فرد به یک ماده مخدر یا رفتار خاص وابسته میشود و نمی‌تواند به‌صورت ارادی آن را ترک کند. در نوجوانان، اعتیاد می‌تواند به شکل مصرف مواد مخدر، الکل، سیگار، یا حتی اعتیاد رفتاری مانند اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری و شبکه‌های اجتماعی ظاهر شود. این وابستگی می‌تواند به دلیل فشارهای محیطی، ناآگاهی، یا تلاش برای فرار از مشکلات زندگی شکل بگیرد.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
انواع اعتیاد در نوجوانان
اعتیاد در نوجوانان به دو دسته کلی تقسیم میشود:
- اعتیاد به مواد مخدر
- مواد مخدر سنتی: مانند تریاک و حشیش
- مواد مخدر صنعتی: مانند شیشه، اکستازی و کراک
- داروهای تجویزی: برخی داروها مانند آرام‌بخش‌ها و مسکن‌های قوی نیز می‌توانند به اعتیاد منجر شوند.
- اعتیاد رفتاری
- اعتیاد به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی: نوجوانان ساعت‌های طولانی را در فضای مجازی می‌گذرانند.
- اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری: وابستگی شدید به بازی‌های ویدئویی که زندگی اجتماعی و آموزشی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- اعتیاد به قمار یا رفتارهای پرخطر: رفتارهایی که می‌توانند به مشکلات اجتماعی و روانی منجر شوند.
چه چیزی باعث اعتیاد می شود؟
دلایل زیادی وجود دارد که چرا نوجوانان ممکن است از مواد مخدر استفاده کنند. آزمایش کردن و ریسک کردن یکی از بخش‌های مورد انتظار دوران نوجوانی است و بسیاری از نوجوانان از روی کنجکاوی از مواد مخدر و الکل استفاده می‌کنند. تا “ببینم چگونه است”. برخی ممکن است از مواد به عنوان راهی برای مقابله با احساسات و عواطف دشوار (مانند افسردگی، اضطراب، استرس)، برای «بالا رفتن»، احساس آرامش یا خستگی کمتر یا احساس بهتر در مورد خود استفاده کنند.
برخی دیگر ممکن است از موادی استفاده کنند تا سعی کنند خود را با دیگران هماهنگ کنند، احساس کنند با دیگران ارتباط دارند یا به این دلیل که توسط همسالان خود تشویق می شوند. مهم است که به یاد داشته باشید که همه مواد دارای خطر هستند و پتانسیل ایجاد آسیب را دارند. برخی از آنها می توانند اعتیادآور باشند و استفاده از بیش از یکی در یک زمان می تواند خطرات را افزایش دهد. این ایده خوبی است که حقایق مربوط به مواد مخدر و الکل را بدانید، چگونه آنها می توانند بر سلامت جسمی و روانی شما تأثیر بگذارند، و در صورت نیاز به کمک با مشاوره مراجعه کنید.
علائم اعتیاد در نوجوانان
شناخت علائم اعتیاد در نوجوانان می‌تواند به پیشگیری و درمان به‌موقع کمک کند. برخی از مهم‌ترین علائم عبارت‌اند از:
- تغییرات رفتاری: کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره، افت تحصیلی، پرخاشگری یا انزوا
- تغییرات جسمی: کاهش یا افزایش ناگهانی وزن، خستگی مداوم، یا تغییرات در ظاهر
- علائم مصرف مواد: بوی خاص مواد مخدر، قرمزی چشم، یا وجود وسایل مرتبط با مصرف مواد
- تغییرات در روابط اجتماعی: دوری از دوستان و خانواده و نزدیک شدن به گروه‌های ناشناس
انواع آسیب های اجتماعی اعتیاد در نوجوانان
اعتیاد در نوجوانان علاوه بر آسیب‌های جسمی و روانی، تأثیرات گسترده‌ای بر جامعه دارد. برخی از مهم‌ترین آسیب های اجتماعی ناشی از اعتیاد عبارت‌اند از:
- آسیب به خانواده
- ایجاد تنش و درگیری‌های خانوادگی
- تخریب اعتماد میان والدین و نوجوان
- افزایش مشکلات مالی به دلیل هزینه‌های مرتبط با اعتیاد
- آسیب به نظام آموزشی
- ترک تحصیل یا افت تحصیلی شدید
- کاهش انگیزه برای یادگیری
- تأثیرات منفی بر هم‌کلاسی‌ها و محیط مدرسه
- افزایش رفتارهای پرخطر
- ورود به فعالیت‌های غیرقانونی برای تأمین مواد
- درگیری با قانون و مشکلات قضایی
- رفتارهای پرخطر مانند رانندگی تحت تأثیر مواد
- تأثیر بر جامعه
- افزایش نرخ جرائم مرتبط با مواد مخدر
- کاهش بهره‌وری اجتماعی
- ایجاد بار اقتصادی بر سیستم بهداشت و درمان
پیشنهاد مقاله: ترک اعتیاد به ماری جوانا چقدر طول می کشد؟
پیشگیری از اعتیاد در نوجوانان
پیشگیری از اعتیاد در نوجوانان نیازمند برنامه‌ریزی جامع و همکاری میان خانواده، مدارس و نهادهای اجتماعی است. برخی از روش‌های مؤثر پیشگیری عبارت‌اند از:
- آموزش و آگاهی‌بخشی
- اطلاع‌رسانی درباره خطرات مواد مخدر و اعتیاد
- آموزش مهارت‌های زندگی مانند مدیریت استرس و حل مسئله
- نقش خانواده
- ایجاد ارتباط مثبت میان والدین و نوجوانان
- نظارت بر فعالیت‌ها و دوستان نوجوان
- ارائه الگوی رفتاری سالم
- فعالیت‌های جایگزین
- تشویق نوجوانان به شرکت در فعالیت‌های ورزشی، هنری و اجتماعی
- ایجاد فضاهای امن برای ابراز احساسات و مشکلات
- همکاری نهادهای اجتماعی
- حمایت از برنامه‌های پیشگیری در مدارس
- ارائه خدمات مشاوره و حمایت روانی
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
چگونه از رفتار پرخطر خودداری کنیم؟
مشکل در پیشگیری در شناسایی رفتارهای پرخطر است، بدون اینکه هنگام آزمایش یک نوجوان زیاده روی کند و در عین حال این موارد اولیه مصرف را نادیده نگیرد.
- جلوگیری از شروع مصرف مواد یا به تاخیر انداختن سن شروع: والدین نقش اصلی را در این شکل اولیه پیشگیری دارند. به عنوان مثال، الکل نباید تا پایان نوجوانی در خانه خانواده وارد شود. بازی های ویدیویی اجتناب ناپذیر – حتی برای افراد بسیار جوان – نباید زمان خواب آنها را به تعویق بیندازند. توصیه میشود در صورت لزوم، تمام وسایل دیجیتال، تبلت‌ها و تلفن‌ها را از اتاق خواب کودکان زیر پانزده سال بردارید و سعی کنید بر استفاده از آنها – با موافقت آنها – برای جوانان بالای پانزده سال نظارت کنید.
- هرگز گفتگوی والد/کودک را متوقف نکنید: در دسترس بودن والدین در این سن محوری نوجوانی بهترین محافظت در برابر سوء استفاده است. سعی کنید فعالیت های اوقات فراغت مشترک را حفظ کنید تا درک بهتری از انتظارات نوجوان خود داشته باشید و تماس ها را حفظ کنید.
- اجتناب از استفاده منظم: با بهبود شناسایی و اقدام به موقع. افت عملکرد تحصیلی و گوشه گیری نسبت به همسالان نشانه هایی است که باید والدین را آگاه کند.
- از آسیب به سلامتی و روابط اجتماعی اجتناب کنید: اولین تجربه مهاجرت برای کودکان 12 تا 18 ساله ممکن است دارای خطر باشد. در سنینی که نوجوانان احساس می کنند در گروهی از دوستان قرار دارند، نوجوانان در صورت نقل مکان به کشوری دیگر باید مورد حمایت قرار گیرند تا از هرگونه ریسک پذیری اجتناب کنند. مهاجرت باید به طور کامل توسط همه اعضای خانواده به عنوان یک فرصت پذیرفته شود.
نحوه تشخیص و درمان
برای تشخیص اختلال مصرف مواد، پزشکان از بیماران خود در مورد ماهیت مصرف موادشان می پرسند – چه چیزی مصرف می شود، چه مقدار و چند وقت یکبار. آنها همچنین می خواهند بدانند که استفاده نادرست چگونه بر زندگی روزمره تأثیر می گذارد. آیا بر شغل، روابط یا سلامت جسمانی تأثیر می گذارد؟ در مرحله بعد، آنها ممکن است عوامل دیگری مانند سابقه شخصی و خانوادگی را بررسی کنند. در نهایت، دانستن سایر مسائل مربوط به سلامت روان نیز برای تشخیص اختلال مصرف مواد بسیار مهم است.
امکان دریافت درمان موثر و ایمن وجود دارد.
درمان می تواند به به حداقل رساندن احتمال بازگشت به رفتارهای اعتیاد آور در آینده کمک کند و همچنین می تواند شدت اختلالات مصرف مواد را کاهش دهد. این می تواند در هر مرحله در تشخیص اختلال مصرف مواد مفید باشد و می تواند متناسب با نیازهای فرد باشد. درمان ها بسته به نوع اختلال متفاوت است. داروهای مؤثری برای برخی از اختلالات در دسترس است، اما اغلب درمان‌های روان‌شناختی با دارو ترکیب می‌شوند.
پیشنهاد ویژه: همه چیز درباره درمان اعتیاد به مواد افیونی
ترک اعتیاد در نوجوانان
ترک اعتیاد در نوجوانان فرآیندی حساس است که نیازمند رویکردی همه‌جانبه می‌باشد. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
- مشاوره و درمان روان‌شناختی
- ارائه مشاوره فردی و گروهی برای درک دلایل اعتیاد
- درمان اختلالات روانی همراه مانند افسردگی یا اضطراب
- سم‌زدایی پزشکی
- حذف مواد مخدر از بدن تحت نظارت پزشک
- کاهش عوارض جسمی ناشی از ترک
- حمایت خانواده
- ایجاد محیطی امن و بدون تنش در خانه
- حمایت عاطفی برای افزایش اعتماد به نفس نوجوان
- پیگیری و پیشگیری از بازگشت
- ارائه برنامه‌های مراقبتی پس از ترک
- تشویق نوجوان به فعالیت‌های مثبت و دوری از عوامل تحریک‌کننده
سن اعتیاد در نوجوانان
تحقیقات نشان می‌دهد که سن شروع اعتیاد در نوجوانان به طور معمول بین 12 تا 18 سال است. این دوره حساس به دلیل تغییرات جسمی و روانی و همچنین فشارهای اجتماعی، نوجوانان را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد. آگاهی‌بخشی به نوجوانان در این سنین و ایجاد محیطی امن می‌تواند از گرایش آنها به سمت اعتیاد جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری
اعتیاد در نوجوانان یکی از معضلات جدی اجتماعی است که تأثیرات مخربی بر فرد، خانواده و جامعه دارد. این مشکل می‌تواند به آسیب های اجتماعی گسترده‌ای از جمله افزایش جرائم، مشکلات خانوادگی و کاهش بهره‌وری منجر شود. پیشگیری از اعتیاد نیازمند همکاری مستمر میان خانواده‌ها، مدارس و نهادهای اجتماعی است. همچنین، درمان و ترک اعتیاد باید با رویکردی علمی و حمایت‌گرانه انجام شود. با ارائه آموزش‌های مناسب و ایجاد محیطی سالم، می‌توان از این بحران جلوگیری کرده و آینده‌ای روشن‌تر برای نوجوانان فراهم کرد.
