علائم اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD)
علائم بیماری کم توجهی بیش فعالی (ADHD) به دو نوع از مشکلات رفتاری طبقه بندی می شوند.
این دو نوع عبارتند از:
- بی توجهی
- بیش فعالی و تکانشگری
بیشتر افراد مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) مشکلاتی دارند که در هر دو دسته قرار می گیرند اما همیشه هم اینطور نیست. بعنوان مثال، بعضی افراد مبتلا به این اختلال ممکن است مشکلاتی در زمینه بی توجهی داسته باشند اما علامتی از بیش فعالی یا تکانشگری نشان ندهند. این شکل از بیماری تحت عنوان اختلال نقص توجه هم شناخته می شود و ممکن است گاهی تشخیص داده نشود چرا که علائم آن کمتر واضح و مشخص هستند.
علائم در کودکان و نوجوانان
علائم اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) در کودکان و نوجوانان به خوبی تعریف شده ست و معمولا قبل از سن 6 سالگی قابل تشخیص هستند. این علائم در بیش از یک موقعیت مثلا در خانه و مدرسه بروز می کنند. نشانه های اصلی هر اختلال رفتاری در زیر با جزئیات آورده شده ست.
بی توجهی
علائم اصلی بی توجهی عبارتند از:
- دامنه ی توجه محدود و بروز حواس پرتی سریع و آسان
- ارتکاب اشتباهات ناشی از بی دقتی- بعنوان مثال در تکالیف مدرسه
- فراموشکاری و یا گم کردن وسایل
- ناتوانی در دل دادن به کارهای خسته کننده و زمان بر
- ناتوانی در گوش دادن یا انجام کارها بر اساس دستورالعمل ها
- عوض کردن مداوم فعالیت یا وظیفه ای که بر عهده دارد
- دشواری در سازماندهی وظایف
بیش فعالی و تکانشگری
علائم اصلی بیش فعالی و تکانشگری عبارتند از:
- نمی تواند آرام بنشیند، به ویژه در محیط های آرام و ساکت
- بی قراری مداوم
- عدم توانایی در تمرکز بر وظایف
- حرکات فیزیکی بیش از اندازه
- حرف زدن بیش از اندازه
- نمی تواند صبر کند تا نوبتش برسد
- بدون فکر کردن کاری را انجام دادن
- قطع کردن مکالمات دیگران
- کمی و یا عدم احساس خطر
این علائم می تواند مشکلات مهمی در زندگی یک کودک ایجاد کند، مثلا در سطح پایین در مدرسه می مانند، روابط اجتماعی ضعیف با دیگر کودکان و بزرگسالان دارند، و مشکلاتی در مورد رعایت قوانین و چهارچوب ها پیدا می کنند.
اگرچه همیشه این وضعیت صدق نمی کند اما ممکن است بعضی کودکان در کنار اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) علائمی از مشکلات دیگری هم داشته باشند، از جمله:
- اختلالات اضطرابی – باعث می شود کودک شما اغلب اوقات نگران و عصبی باشد. همچنین می تواند باعث بروز علائم فیزیکی مانند ضربان قلب بالا، تعریق و گیجی شود.
- اختلال نافرمانی مقابله جویانه – این اختلال بصورت رفتارهای منفی و مخرب بویژه در برابر افراد مقتدر مانند والدین و یا معلمان شناخته می شود
- اختلال سلوک (رفتاری) – این وضعیت معمولا بصورت تمایل برای انجام رفتارهای ضد اجتماعی مانند دزدی، دعوا، خرابکاری و یا آزار و اذیت مردم و حیوانات مشخص می شود.
- افسردگی
- اختلالات خواب – اشکال در به خواب رفتن هنگام شب و الگوهای خواب نامنظم
- اختلال طیف اوتیسم – این اختلال روابط ، معاشرت ها، علائق و رفتارهای اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد
- صرع – وضعیتی ست که روی مغز اثر می گذارد و باعث ایجاد تشنج و غش های تکرار شونده می شود
- نشانگان تورت – موقعیتی ست در سیستم عصبی که با ترکیبی از حرکات و صداهای غیرارادی به نام تیک شناخته می شود
- اختلالات یادگیری – مانند خوانش پریشی(اختلال در یادگیری در هنگام مطالعه)
علائم در بزرگسالان
در بزرگسالان تعریف علائم اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) مشکل تر است. علت اصلی این مسئله نقص و کمبود تحقیقات در زمینه ی این بیماری در بزرگسالان است. اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) یک بیماری تکاملی ست، بر این باورند که این بیماری بدون بروز در دوران کودکی نمی تواند در بزرگسالی ایجاد شود. اما مشخص شده ست که علائم این اختلال می تواند از زمان کودکی تا سنین نوجوانی و بعد از آن در بزرگسالی باقی بماند و ادامه پیدا کند. سایر مشکلات و وضعیت های همراه که در کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) دیده می شود مانند افسردگی یا خوانش پریشی می تواند تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.
در سن 25 سالگی، حدود 15% ازافرادیکه در کودکی تشخیص اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) برایشان داده شده همچنان طیف کاملی از این علائم را با خود دارند و 65% همچنان درجاتی از علائم را نشان می دهند که روی زندگی روزانه ی آنها اثر می گذارد. علائمی که در بالا برای کودکان و نوجوانان با اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) برشمرده شد گاهی اوقات در بزرگسالان با تشخیص احتمالی کم توجهی بیش فعالی بکار می رود. اما بعضی متخصصین می گویند آنگونه که بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری، بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد، بسیار با کودکان متفاوت است.
برای مثال، بیش فعالی در بزرگسالان تمایل به فروکش کردن دارد، در حالیکه کم توجهی با افزایش فشارهای زندگی در بزرگسالی بدتر می شود. همچنین علائم اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) در بزرگسالان نسبت به کودکان بسیار نامحسوس تر و خفیف تر بروز می نماید.
بعضی از متخصصین مجموعه ی علائم زیر را در بزرگسالان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی پیشنهاد داده اند:
- بی دقتی و عدم توجه به جزئیات
- شروع مداوم وظایف جدید بدون اتمام کارهای قبلی
- ضعف در مهارت های سازماندهی
- ناتوانی در تمرکز یا اولویت بندی
- گم کردن یا جابه جا قراردادن مداوم اشیاء
- فراموشی
- بی قراری و لگد پرانی
- ناتوانی در ساکت ماندن، صحبت خارج از نوبت
- بروز واکنش های نامناسب و اغلب قطع کردن صحبت دیگران
- نوسانات خلقی، تحریک پذیری و سریع جوش آوردن
- ناتوانی در مواجهه با استرس
- بی حوصلگی شدید
- خطر کردن در فعالیتها اغلب بدون توجه به ایمنی خود یا دیگران مثلا رانندگی خطرناک
سایر مشکلات در بزرگسالان با اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD)
یکی از شایع ترین این اختلالات افسردگی ست. سایر موقعیت هایی که ممکن است در کنار اختلال کم توجهی بیش فعالی در بزرگسالان وجود داشته باشد عبارتند از:
- اختلالات شخصیتی – موقعیت هایی که در آن یک فرد بطور مشخصی در زمینه ی نحوه ی فکر کردن، ادراک، احساسات و روابط، با یک فرد معمولی تفاوت دارد
- اختلال دوقطبی – موقعیتی ست که خلق شما را تحت تاثیر قرار می دهد. در این موارد شرایط خلقی می تواند از یک حالت به وضعیت کاملا مقابل آن تغییر کند
- اختلال وسواسی – جبری – این وضعیت باعث ایجاد وسواس های فکری و رفتار اجباری بدنبال آن می شود
اختلالات رفتاری همراه با اختلال کم توجهی بیش فعالی همچنین می توانند باعث بروز مشکلاتی در روابط، تعاملات اجتماعی، مصرف مواد مخدر و جرایم شوند. برای بعضی افراد بزرگسال مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی، پیداکردن شغل و ماندن در آن شغل، کار دشواری است.
