خونریزی مغزی

خونریزی مغزی چگونه ایجاد می شود؟ علل، علائم، تشخیص و درمان آن

خونریزی مغزی، یک وضعیت اضطراری و خطرناک می باشد، که در اثر خونریزی حاد در جمجمه یا داخل مغز رخ می دهد. خونریزی مغزی در واقع نوعی استروک یا سکته مغزی می باشد که نسبت به استروک ایسکمیک احتمال سردرد بیشتر است و تصویربرداری مغزی جهت افتراق آن ضروری می باشد. این مشکل به دنبال پاره شدن عروق مغز، فشار خون بالا و پاره شدن آنوریسم های عروقی رخ می دهد؛ و در صورت عدم درمان می تواند بسیار خطرناک و کشنده باشد. در ادامه به طور کامل در رابطه با این که بیماری چگونه ایجاد می شود؟ علل، علائم، تشخیص و درمان آن توضیح داده شده است.

 انواع خونریزی مغزی

بیماری خونریزی ناحیه مغز بر اساس محل و پاتولوژی عروقی تقسیم بندی می شود. تقسیم بندی انواع مختلف این بیماری براساس محل خونریزی، عبارتند از:

• خون‌ریزی داخل مغزی (Intracerebral Hemorrhage): خونریزی داخل بافت مغز رخ می دهد.
• خون‌ریزی ساب آراکنوئید (Subarachnoid Hemorrhage): خونریزی در  مغز بین مغز و غشاهای پوشاننده آن رخ می دهد. اغلب بیماران با سردرد شدید و افت ناگهانی سطح هوشیاری به دنبال پارگی آنوریسم های مغزی به اورژانس مراجعه می کنند.
• خون‌ریزی ساب دورال (Subdural Hematoma): این بیماری زیر لایه داخلی سخت شامه و بالای مغز رخ می دهد؛ و روندی آهسته تر از این مشکل  اپیدورال دارد.
• خون‌ریزی اپیدورال (Epidural Hematoma): این نوع خونریزی  بسیار خطرناک، بین مغز و جمجه رخ می دهد. در صورت مراجعه سریع و در زمان مناسب به اورژانس، اغلب به طور کامل بهبود می یابد.

اگرچه خونریزی های مغزی اپیدورال و ساب دورال اغلب به دنبال تروما رخ می دهند، اما خونریزی ساب آراکنوئید ممکن است ناشی از تروما یا پارگی آنوریسم داخل مغزی به وقوع پیوندد.

علل خونریزی مغزی

خون‌ریزی مغزی 10 درصد موارد استروک را تشکیل می دهند. بیماری خونریزی در ناحیه  آسیایی ها و سیاه پوستان بیشتر رخ می دهد. شایع ترین علل این بیماری به طور کلی عبارتند از:

• فشارخون بالا و کنترل نشده
• کواگولوپاتی ها
• داروهای سمپاتومیمتیک مانند کوکائین و مت آمفتامین ها
• آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی (CAA)
• سن بالا
• مصرف زیاد الکل
• تروما
• پارگی آنوریسم مغزی
• تومورهای مغزی

اگرچه اغلب موارد خونریزی های مغزی در سنین بیشتر از 50 سال رخ می دهند؛ اما شیوع خون‌ریزی مغزی ناشی از مصرف کوکائین و مت آمفتامین ها در جوانان نیز رو به افزایش می باشد. اگرچه علل خونریزی  مغزی بسیار متنوع و گسترده می باشند، در قسمت های بعدی به طور ویژه به خون‌ریزی مغزی ناشی از فشارخون بالا پرداخته شده است.

خونریزی مغزی به دنبال فشارخون بالا

خون‌ریزی مغزی به دنبال فشارخون بالا، اغلب در سنین بالای 50 سال و به دنبال فشارخون بالا و کنترل نشده رخ می دهد. گانگلیون بازال (به خصوص پوتامن)، تالاموس، مخچه و پونز شایع ترین مکان ها در این بیماری هایپرتنسیو می باشند. اغلب خونریزی های مغزی هایپرتنسیو در عرض 30 الی 90 دقیقه با علائم فوکال و نورولوژیک ناگهانی شروع می گردند. طی 30 الی 90 دقیقه علائم به سرعت بدتر شده، سطح هوشیاری کاهش یافته و علائم مرتبط با افزایش ICP مانند سردرد و تهوع رخ می دهند. در ادامه به طور اختصاصی در رابطه با علائم و تظاهرات بالینی خون‌ریزی مغزی ناشی از فشارخون بالا توضیح داده شده است.

 تظاهرات بالینی خونریزی مغزی

تظاهرات بالینی خونریزی مغزی به دنبال فشارخون بالا، با توجه به محل خونریزی تا حدی متغیر می باشند. شایع ترین تظاهرات خون‌ریزی مغزی هیپرتانسیو بر اساس محل خونریزی، عبارتند از:

• خونریزی پوتامن: شایع ترین محل خون‌ریزی مغزی ناشی از فشارخون بالا می باشد. همی پارزی سمت مقابل، انحراف صورت، ضعف بازو و پاها، انحراف چشم ها از سمت همی پارزی و در نهایت افت عمیق سطح هوشیاری و کما ممکن است رخ دهد.
• خونریزی تالاموس: نقص حسی غالب می باشد. همونیموس همی آنوپی، آفازی (تکرار سالم)، آپراکسی، انحراف چشم ها به سمت پایین و داخل، مردمک ها نامساوی و بدون واکنش به نور، سندروم هورنر، نیستاگموس و سندروم درد مزمن سمت مقابل ممکن است به دنبال این نوع از بیماری رخ دهند.
• خونریزی مخچه: معمولا در مدت چند ساعت خونریزی  پیشرفت می کند و با سردرد، استفراغ مکرر و آتاکسی حین راه رفتن تظاهر می کند. سرگیجه می تواند الگوی غالب این بیماری در مخچه باشد. علائم چشمی، دیس آرتری، دیس فاژی و با گذشت چند ساعت استوپور و کما رخ می دهند.

 تشخیص خونریزی مغزی

تصویربرداری مغزی، جهت بررسی خونریزی در مغز ضروری می باشد. به طور کلی مهم ترین روش های تشخیص این بیماری عبارتند از:

• CT scan مغز بدون ماده حاجب: روش ارجح بررسی استروک حاد می باشد. CT در شناسایی این بیماری فوکال حاد در فضا Supratentorial مناسب است، ولی به ندرت برخی از خونریزی های کوچک Pontine یا Medullary را تشخیص نمی دهد.
• MRI: در شناسایی ضایعات post Fossa مناسب است ولی در بسیاری از موارد برای شناسایی اولیه لازم نمی باشد.
• بررسی روتین خون و مطالعات هماتولوژیک: بررسی تعداد پلاکت، PT و PTT و INR نیز باید انجام گردد.

انجام روتین LP جهت تشخیص این بیماری توصیه نمی گردد.

 درمان بیماری مغزی

مرگ در 40 درصد موارد خونریزی های مغزی هیپرتانسیو رخ می دهد؛ لذا شروع سریع اقدامات درمانی نجات بخش می باشند:

• حفاظت راه هوایی و کنترل فشارخون در قدم اول باید انجام پذیرد (فشارخون بالا سبب گسترش این بیماری می گردد).
• اختلالات انعقادی باید سریعا اصلاح گردد.
• در خون‌ریزی مغزی با کاهش سطح هوشیاری یا شواهد رادیوگرافی هیدروسفالی، مشاوره نوروسرجری اورژانسی باید درخواست گردد.
• ICP بالا در افراد کوماتوز که علائم هرنی در بالین یا تصویربرداری نشان می دهند باید با دیورتیک اسموتیک مانند مانیتول و بالا بردن سر تخت تا انجام مشاوره جراحی مد نظر قرار داده شود.
• خونریزی مخچه بیشتر از 3 سانتی متر باید سریعا توسط مشاوره نوروسرجری تخلیه گردد. در صورت عدم آسیب به هسته های عمقی مخچه، بهبودی کامل شایع می باشد.

پس از انجام سریع اقدامات اولیه جهت کنترل این بیماری، بیمار در ICU بستری و تحت نظر قرار داده می شود. همان طور که توضیح داده شد، خون‌ریزی مغزی پس از بروز، مرگ و میر بالایی را به خود اختصاص می دهد. با توجه به نقش مهم فشارخون بالا و کنترل نشده در بروز خونریزی ، کنترل صحیح فشارخون توسط ویزیت پزشک آنلاین، می تواند نقش مفیدی در پیشگیری از وقوع آن داشته باشد.

اگر به اطلاعات بیشتری در زمینه بیماری‌های مربوط به مغز و اعصاب نیاز دارید پیشنهاد ما به شما عزیزیان مطالعه مقاله ویزیت پزشک مغز و اعصاب است تا اطلاعات کامل و جامعی را در این‌باره به دست آورید