اختلالات حافظه و شناختی یا آلزایمر

آلزایمر یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عصبی و شناختی است که عمدتاً افراد مسن را درگیر می‌کند. این بیماری تأثیر عمیقی بر حافظه، توانایی‌های شناختی و حتی عملکرد روزمره افراد می‌گذارد. بیماری آلزایمر شایع ترین علت زوال عقل است. بیماری آلزایمر فرآیند بیولوژیکی است که با ظاهر شدن انباشته شدن پروتئین ها به شکل پلاک های آمیلوئید و گره های نوروفیبریلاری در مغز آغاز می شود. این باعث می شود سلول های مغز به مرور زمان بمیرند و مغز کوچک شود. در این مقاله به بررسی دقیق مفهوم اختلالات حافظه و شناختی یا آلزایمر، علل، علائم، روش‌های پیشگیری و درمان، و سایر جنبه‌های مرتبط با این بیماری می‌پردازیم.

 

آلزایمر چیست؟

آلزایمر نوعی اختلال عصبی-شناختی است که به مرور زمان باعث زوال حافظه، کاهش توانایی تفکر، و اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود. این بیماری به دلیل تجمع غیرطبیعی پروتئین‌هایی به نام آمیلوئید و تاو در مغز رخ می‌دهد که منجر به آسیب به سلول‌های عصبی می‌گردد. آلزایمر معمولاً با علائم خفیفی مانند فراموشی شروع می‌شود و به تدریج شدت می‌گیرد تا جایی که فرد توانایی انجام وظایف ساده را نیز از دست می‌دهد.

 

آلزایمر و مغز

تغییرات میکروسکوپی در مغز خیلی قبل از اولین علائم از دست دادن حافظه شروع می شود. مغز دارای 100 میلیارد سلول عصبی (نورون) است. هر سلول عصبی با بسیاری دیگر ارتباط برقرار می کند تا شبکه های ارتباطی را تشکیل دهد. گروه هایی از سلول های عصبی وظایف خاصی دارند. برخی درگیر تفکر، یادگیری و به خاطر سپردن هستند. دیگران به ما کمک می کنند که ببینیم، بشنویم و بو کنیم. سلول های مغز برای انجام کار خود مانند کارخانه های کوچک عمل می کنند. آنها منابع دریافت می کنند، انرژی تولید می کنند، تجهیزات می سازند و از شر زباله خلاص می شوند.

سلول ها همچنین اطلاعات را پردازش و ذخیره می کنند و با سلول های دیگر ارتباط برقرار می کنند. برای فعال نگه داشتن همه چیز به هماهنگی و همچنین مقادیر زیادی سوخت و اکسیژن نیاز دارد. دانشمندان بر این باورند که بیماری آلزایمر از عملکرد خوب بخش هایی از کارخانه سلول جلوگیری می کند. آنها مطمئن نیستند که مشکل از کجا شروع می شود. اما درست مانند یک کارخانه واقعی، پشتیبان گیری و خرابی در یک سیستم باعث ایجاد مشکلات در مناطق دیگر می شود.

با گسترش آسیب، سلول ها توانایی خود را برای انجام وظایف خود از دست می دهند و در نهایت می میرند و باعث ایجاد تغییرات غیرقابل برگشت در مغز می شوند.

 

درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!

 

علت آلزایمر

علت دقیق آلزایمر هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان داده‌اند که این بیماری نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، زیست‌محیطی و سبک زندگی است.

1. عوامل ژنتیکی: وجود سابقه خانوادگی ابتلا به آلزایمر می‌تواند خطر این بیماری را افزایش دهد. برخی جهش‌های ژنتیکی خاص مانند جهش در ژن APOE4 با بروز آلزایمر مرتبط هستند.
2. افزایش سن: ریسک ابتلا به آلزایمر با افزایش سن افزایش می‌یابد و افراد بالای 65 سال بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
3. سبک زندگی ناسالم: عواملی مانند کم‌تحرکی، رژیم غذایی نامناسب، استعمال دخانیات، و مصرف بیش از حد الکل می‌توانند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهند.
4. بیماری‌های همراه: برخی بیماری‌ها مانند دیابت، فشار خون بالا، و کلسترول بالا با افزایش خطر ابتلا به آلزایمر مرتبط هستند.
5. آسیب‌های مغزی: آسیب‌های شدید به سر در گذشته می‌توانند خطر آلزایمر را افزایش دهند.

 

 

علائم آلزایمر

آلزایمر در مراحل اولیه علائم خفیفی دارد که ممکن است با فراموشی‌های معمولی اشتباه گرفته شود، اما با پیشرفت بیماری علائم شدیدتر می‌شوند.

1. مشکلات حافظه: فراموشی‌های مکرر مانند فراموش کردن نام افراد یا محل قرار دادن اشیاء از علائم اولیه آلزایمر است.
2. اختلال در برنامه‌ریزی و حل مسئله: افراد مبتلا ممکن است در انجام وظایف ساده مانند پرداخت قبض یا تنظیم قرارها دچار مشکل شوند.
3. اختلال در زبان و ارتباطات: مشکلاتی در پیدا کردن کلمات مناسب، تکرار جملات، و اختلال در فهم مکالمات می‌تواند از نشانه‌های آلزایمر باشد.
4. گم شدن در زمان و مکان: فرد مبتلا ممکن است زمان، مکان یا حتی هویت خود را فراموش کند.
5. تغییرات رفتاری و خلقی: بی‌حوصلگی، اضطراب، افسردگی، و تغییرات ناگهانی در رفتار از علائم دیگر این بیماری است.

 

پیشنهاد مقاله: علت فراموشی کوتاه مدت چیست؟

 

پیشگیری از آلزایمر

هرچند درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد، اما با اتخاذ برخی عادات سالم می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد.

1. رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی مدیترانه‌ای که سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، ماهی، و مغزها است، می‌تواند به حفظ سلامت مغز کمک کند.
2. فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم باعث بهبود جریان خون به مغز و کاهش خطر زوال شناختی می‌شود.
3. تمرینات ذهنی: حل جدول، مطالعه، یادگیری زبان جدید و سایر فعالیت‌های ذهنی می‌توانند حافظه و توانایی‌های شناختی را تقویت کنند.
4. کنترل بیماری‌های زمینه‌ای: مدیریت بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون و کلسترول می‌تواند از آسیب‌های مغزی جلوگیری کند.
5. اجتناب از عوامل خطر: ترک سیگار، کاهش مصرف الکل، و پیشگیری از آسیب‌های سر می‌توانند به کاهش خطر آلزایمر کمک کنند.

 

مهارت های حفظ شده

علیرغم تغییرات عمده در حافظه و مهارت ها، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر می توانند برخی از مهارت ها را حتی با بدتر شدن علائم حفظ کنند. اینها به عنوان مهارت های حفظ شده شناخته می شوند. آنها ممکن است شامل خواندن یا گوش دادن به کتاب، گفتن داستان، به اشتراک گذاشتن خاطرات، آواز خواندن، گوش دادن به موسیقی، رقصیدن، طراحی، یا انجام کاردستی باشند. مهارت‌های حفظ ‌شده ممکن است بیشتر دوام بیاورند زیرا توسط بخش‌هایی از مغز که در مراحل بعدی بیماری تحت تأثیر قرار گرفته مدیریت می‌شوند.

 

یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

شرایط متعددی می تواند باعث از دست دادن حافظه یا سایر علائم زوال عقل شود. برخی از آن شرایط قابل درمان است. اگر نگران حافظه یا سایر مهارت های فکری خود هستید، با متخصص سلامت روان خود صحبت کنید. اگر در مورد مهارت‌های فکری که در یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان متوجه می‌شوید نگران هستید، از رفتن با هم برای صحبت با یک متخصص اقدام کنید.

 

علت مرگ در آلزایمر

آلزایمر به طور مستقیم باعث مرگ نمی‌شود، اما با پیشرفت بیماری، فرد ممکن است به مشکلاتی مانند عفونت‌های ریوی، نارسایی قلبی، یا مشکلات تنفسی مبتلا شود که می‌توانند منجر به مرگ شوند. کاهش توانایی بلع نیز می‌تواند خطر آسپیراسیون و خفگی را افزایش دهد.

 

 

دانستنی هایی درباره آلزایمر

آلزایمر شایع ترین علت زوال عقل است ، یک اصطلاح کلی برای از دست دادن حافظه و سایر توانایی های شناختی به اندازه ای جدی که در زندگی روزمره تداخل ایجاد کند. بیماری آلزایمر 60 تا 80 درصد موارد زوال عقل را تشکیل می دهد.

• آلزایمر جزء طبیعی پیری نیست. بزرگترین عامل خطر شناخته شده افزایش سن است و اکثر افراد مبتلا به آلزایمر 65 سال و بالاتر هستند. بیماری آلزایمر در صورت ابتلا به آلزایمر جوان‌تر در نظر گرفته می‌شود که افراد زیر 65 سال را مبتلا کند. شروع جوان‌تر نیز می‌تواند به عنوان آلزایمر زودرس نیز شناخته شود. افراد مبتلا به آلزایمر در سنین پایین می توانند در مراحل اولیه، میانی یا اواخر بیماری باشند.
• آلزایمر با گذشت زمان بدتر می شود. آلزایمر یک بیماری پیشرونده است که در آن علائم زوال عقل به تدریج طی چند سال بدتر می شود. در مراحل اولیه، از دست دادن حافظه خفیف است، اما در مرحله آخر آلزایمر، افراد توانایی ادامه مکالمه و واکنش به محیط خود را از دست می دهند. به طور متوسط، فرد مبتلا به آلزایمر 4 تا 8 سال پس از تشخیص عمر می کند اما بسته به عوامل دیگر می تواند تا 20 سال نیز عمر کند.
• آلزایمر هیچ درمانی ندارد ، اما دو درمان – دونان ماب (Kisunla™) و lecanemab (Leqembi®) – نشان می دهد که حذف بتا آمیلوئید، یکی از نشانه های بیماری آلزایمر، از مغز، زوال شناختی و عملکردی را در افراد مبتلا به آلزایمر اولیه کاهش می دهد.

درمان های دیگر می توانند به طور موقت بدتر شدن علائم زوال عقل را کاهش دهند و کیفیت زندگی افراد مبتلا به آلزایمر و مراقبان آنها را بهبود بخشند. امروزه تلاش‌های جهانی برای یافتن راه‌های بهتر برای درمان این بیماری، به تاخیر انداختن شروع آن و جلوگیری از پیشرفت آن در حال انجام است.

 

پیشنهاد ویژه: بیماری دمانس یا زوال عقل: علت، علائم و درمان آن

 

برای درمان آلزایمر چه بخوریم؟

هرچند درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد، اما مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند به کاهش علائم و بهبود عملکرد مغز کمک کند:

1. ماهی‌های چرب: مانند سالمون و ماهی تن که غنی از اسیدهای چرب امگا-3 هستند.
2. سبزیجات برگ‌سبز: مانند اسفناج و کلم که حاوی ویتامین K و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند.
3. میوه‌ها: توت‌ها و مرکبات سرشار از ویتامین C و آنتی‌اکسیدان هستند.
4. مغزها و دانه‌ها: گردو، بادام، و تخم کتان به بهبود سلامت مغز کمک می‌کنند.
5. غلات کامل: مانند جو دوسر و برنج قهوه‌ای که انرژی پایدار برای مغز فراهم می‌کنند.

 

نتیجه‌گیری

آلزایمر یکی از پیچیده‌ترین و شایع‌ترین اختلالات عصبی است که تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد و خانواده او می‌گذارد. آگاهی از علائم و علل این بیماری، اتخاذ سبک زندگی سالم، و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به آلزایمر داشته باشد. هرچند درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما با مصرف مواد غذایی مناسب و مدیریت بیماری‌های همراه می‌توان کیفیت زندگی افراد مبتلا را بهبود بخشید.