اختلال شخصیت وابسته (DPD) یکی از اختلالات شخصیت شایع است که با الگوی رفتاری مشخص از وابستگی مفرط و نیاز به مراقبت و تأیید مداوم از سوی دیگران، همراه است. (DPD) یکی از شایع ترین اختلالات شخصیتی است که تشخیص داده می شود. باعث احساس درماندگی، تسلیم شدن، نیاز به مراقبت و اطمینان دائمی و ناتوانی در تصمیم گیری های روزمره بدون توصیه و اطمینان بیش از حد از سوی دیگران می شود. این اختلال شخصیت به طور مساوی در مردان و زنان رخ می دهد و معمولاً در بزرگسالی یا بعداً با شکل گیری روابط مهم بزرگسالان آشکار می شود.
افراد مبتلا به این اختلال، عزت نفس پایینی دارند و برای اتکا به خود و تصمیم‌گیری در امور زندگی، به شدت به دیگران وابسته هستند. در این مقاله، به بررسی جامع اختلال شخصیت وابسته، از جمله علائم، علل، عوارض، معیارهای تشخیصی و روش‌های درمان اعم از درمان شناختی رفتاری می‌پردازیم.
اختلال شخصیت وابسته چیست؟
اختلال شخصیت وابسته، نوعی اختلال روانی است که با الگوی رفتاری مشخص از وابستگی مفرط و نیاز به مراقبت و تأیید مداوم از سوی دیگران، همراه است. افراد مبتلا به این اختلال، عزت نفس پایینی دارند و برای اتکا به خود و تصمیم‌گیری در امور زندگی، به شدت به دیگران وابسته هستند. این وابستگی مفرط می‌تواند منجر به مشکلات متعددی در روابط، شغل و سایر جنبه‌های زندگی آنها شود.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
نشانه‌ها و علائم اختلال شخصیت وابسته
نشانه‌ها و علائم اختلال شخصیت وابسته، اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی شروع می‌شوند و در طول زندگی فرد ادامه پیدا می‌کنند. برخی از شایع‌ترین نشانه‌های این اختلال عبارتند از:
- ترس شدید از تنها ماندن: افراد مبتلا به DPD، به شدت از تنها ماندن و رها شدن می‌ترسند.
- نیاز شدید به مراقبت و تأیید: این افراد برای تأیید و اطمینان از اینکه مورد قبول و دوست‌داشتنی هستند، به طور مداوم به دیگران وابسته هستند.
- مشکل در تصمیم‌گیری: افراد مبتلا به DPD به دلیل ترس از اشتباه کردن، در تصمیم‌گیری‌های کوچک و بزرگ زندگی خود دچار مشکل هستند.
- اعتماد به نفس پایین: این افراد عزت نفس پایینی دارند و خود را ناتوان و بی‌ارزش می‌دانند.
- ترس از طرد شدن: افراد مبتلا به DPD به شدت از طرد شدن و رد شدن توسط دیگران می‌ترسند.
- فداکاری بیش از حد: این افراد برای حفظ روابط خود، به طور مداوم نیازها و خواسته‌های خود را نادیده می‌گیرند و به نیازهای دیگران اولویت می‌دهند.
- مطیع بودن بیش از حد: افراد مبتلا به DPD، به شدت مطیع و فرمانبردار هستند و به راحتی با نظرات و خواسته‌های دیگران موافقت می‌کنند.
- احساس درماندگی: این افراد احساس می‌کنند که نمی‌توانند به تنهایی از عهده امور زندگی خود برآیند.
- مشکل در ابراز خشم: افراد مبتلا به DPD به دلیل ترس از طرد شدن، در ابراز خشم و نارضایتی خود به دیگران مشکل دارند.
علت اختلال شخصیت وابسته
علت دقیق اختلال شخصیت وابسته به طور کامل شناخته شده نیست، اما عوامل متعددی در بروز این اختلال نقش دارند، از جمله:
- عوامل ژنتیکی: شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد DPD ممکن است تا حدی ارثی باشد.
- عوامل خانوادگی: تربیت در خانواده‌ای که در آن استقلال و خوداتکایی تشویق نمی‌شود، می‌تواند خطر ابتلا به DPD را افزایش دهد.
- تجربیات دوران کودکی: سوء استفاده عاطفی، غفلت یا وابستگی بیش از حد والدین در دوران کودکی، می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به DPD در بزرگسالی شود.
عوارض اختلال شخصیت وابسته
اختلال شخصیت وابسته می‌تواند عوارض متعددی در زندگی افراد مبتلا به این اختلال داشته باشد، از جمله:
- مشکلات در روابط: افراد مبتلا به DPD، اغلب در روابط خود با دیگران، به خصوص روابط عاشقانه، دچار مشکل می‌شوند.
- مشکلات در شغل: این افراد ممکن است در حفظ شغل خود دچار مشکل شوند، زیرا برای انجام وظایف خود به طور کامل به دیگران وابسته هستند.
- اضطراب و افسردگی: افراد مبتلا به DPD، به دلیل ترس از تنها ماندن و طرد شدن،
- سوء استفاده: این افراد ممکن است به دلیل وابستگی مفرط خود به دیگران، مورد سوء استفاده عاطفی یا جسمی قرار بگیرند.
پیبشنهاد مقاله: تشخیص وابستگی عاطفی و راه های کنترل آن
معیارهای تشخیصی DSM-5 برای اختلال شخصیت وابسته
طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، برای تشخیص اختلال شخصیت وابسته، فرد باید حداقل 5 مورد از علائم زیر را به طور مداوم و در زمینه‌های مختلف زندگی خود نشان دهد:
- نیاز شدید به مراقبت و تأیید مداوم: فرد به طور مداوم به مراقبت و تأیید از سوی دیگران نیاز دارد و بدون این مراقبت‌ها احساس درماندگی و ناراحتی می‌کند.
- ترس شدید از تنها ماندن: فرد به طور غیرمعمولی از تنها ماندن و رها شدن می‌ترسد و این ترس می‌تواند منجر به رفتارهای افراطی مانند التماس کردن، دنبال کردن وسواس‌گونه یا خودآزاری شود.
- مشکل در تصمیم‌گیری: فرد به دلیل ترس از اشتباه کردن، در تصمیم‌گیری‌های کوچک و بزرگ زندگی خود دچار مشکل است و برای اتکا به خود و تصمیم‌گیری مستقل، به طور مداوم به راهنمایی و تأیید دیگران نیاز دارد.
- اعتماد به نفس پایین: فرد عزت نفس پایینی دارد و خود را ناتوان و بی‌ارزش می‌داند.
- ترس از طرد شدن: فرد به شدت از طرد شدن و رد شدن توسط دیگران می‌ترسد و برای جلوگیری از طرد شدن، به طور مداوم نیازها و خواسته‌های خود را نادیده می‌گیرد و به نیازهای دیگران اولویت می‌دهد.
- فداکاری بیش از حد: فرد برای حفظ روابط خود، به طور مداوم نیازها و خواسته‌های خود را نادیده می‌گیرد و به نیازهای دیگران اولویت می‌دهد.
- مطیع بودن بیش از حد: فرد به شدت مطیع و فرمانبردار است و به راحتی با نظرات و خواسته‌های دیگران موافقت می‌کند.
- احساس درماندگی: فرد احساس می‌کند که نمی‌تواند به تنهایی از عهده امور زندگی خود برآید.
- مشکل در ابراز خشم: فرد به دلیل ترس از طرد شدن، در ابراز خشم و نارضایتی خود به دیگران مشکل دارد.
حضور مداوم این علائم در زندگی فرد، می‌تواند به طور قابل توجهی در عملکرد اجتماعی، شغلی و تحصیلی او اختلال ایجاد کند.
مقابله با اختلال شخصیت وابسته
اگر با اختلال شخصیت وابسته زندگی می کنید، راهبردهایی را به اشتراک می گذاریم که می تواند به شما در مقابله با آن کمک کند.
- انجام کارها را به تنهایی شروع کنید: مفید است که به آرامی خود را به چالش بکشید تا کارها را به تنهایی انجام دهید، از چالش های ساده تر شروع کنید و به سمت چالش های دشوار بروید. به عنوان مثال، شما می توانید با رفتن به خرید مواد غذایی به تنهایی شروع کنید و به خوردن یک وعده غذایی در یک رستوران به تنهایی ادامه دهید.
- کمی فعالیت بدنی داشته باشید: شروع ورزش و فشار دادن به خود برای انجام هر روز کمی بیشتر می تواند مفید باشد. یادگیری اینکه می‌توانید محدودیت‌های جسمی و ذهنی خود را پشت سر بگذارید، می‌تواند به شما کمک کند تا احساس قوی‌تر و توانایی بیشتری داشته باشید.
- مستقل شدن کار کنید: روابط خود را با عزیزانتان بررسی کنید و راه هایی را که در آن به دیگران وابسته هستید را شناسایی کنید. شروع به یادگیری مستقل بودن بدون حمایت آنها، یک قدم در یک زمان کنید. سعی کنید هر هفته یا هر ماه یک وظیفه را به عهده بگیرید که شخص دیگری برای شما انجام می دهد.
- یاد بگیرید که به خود اعتماد کنید: شروع به گوش دادن به افکار، احساسات و غرایز خود کنید. قبل از اینکه در هنگام تصمیم گیری نظرات دیگران را جویا شوید، در مورد آنها فکر کنید و به احساس خود توجه کنید. به دل خود اعتماد کنید و به توانایی خود برای مدیریت نتیجه، مهم نیست که چه باشد، ایمان داشته باشید.
- نیاز خود به تایید را بررسی کنید: به خاطر داشته باشید که دوست داشتن تایید و لذت بردن از آن با نیاز به تایید دیگران برای عملکرد بسیار متفاوت است
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
درمان اختلال شخصیت وابسته
خوشبختانه، اختلال شخصیت وابسته با درمان قابل کنترل و بهبود است. روش‌های مختلفی برای درمان این اختلال وجود دارد، از جمله:
درمان روان‌درمانی
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این نوع درمان بر روی شناسایی و تغییر الگوهای تفکر و رفتار ناسالم تمرکز دارد.
- درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی: این نوع درمان به افراد مبتلا به DPD کمک می‌کند تا در لحظه حال زندگی کنند و از افکار و احساسات خود آگاه باشند.
- درمان بین فردی: این نوع درمان بر روی بهبود مهارت‌های ارتباطی و روابط بین فردی تمرکز دارد.
درمان دارویی
در برخی موارد، ممکن است از دارو برای درمان علائمی مانند اضطراب یا افسردگی استفاده شود. با این حال، دارو به تنهایی نمی‌تواند اختلال شخصیت وابسته را درمان کند و باید در کنار روان‌درمانی استفاده شود.
درمان گروهی
درمان گروهی می‌تواند فرصتی برای افراد مبتلا به DPD باشد تا تجربیات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و از یکدیگر حمایت دریافت کنند.
نقش خانواده در درمان:
خانواده و دوستان افراد مبتلا به DPD می‌توانند نقش مهمی در درمان آنها ایفا کنند. با درک و حمایت از فرد مبتلا، می‌توانند به او کمک کنند تا استقلال و عزت نفس خود را افزایش دهد.
پیشنهاد ویژه: روانشناسی برای کودکان جهت رشد و پرورش استعداد آن ها
آیا می توان از DPD جلوگیری کرد؟
اگرچه پیشگیری از این اختلال ممکن است امکان پذیر نباشد، درمان DPD گاهی اوقات می تواند به فردی که مستعد ابتلا به این اختلال است اجازه دهد تا راه های مؤثرتری برای مقابله با موقعیت ها را بیاموزد. رشد ساختار شخصیت فرآیند پیچیده ای است که از سنین پایین شروع می شود. روان درمانی با هدف اصلاح شخصیت ممکن است زمانی موفقیت آمیزتر باشد که زودتر شروع شود، زمانی که بیمار انگیزه زیادی برای تغییر دارد، و زمانی که یک رابطه کاری قوی بین درمانگر و بیمار وجود دارد.
پیش‌آگهی اختلال شخصیت وابسته
پیش‌آگهی اختلال شخصیت وابسته با شدت علائم و نوع درمان متفاوت است. با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند یاد بگیرند که به خود اتکا کنند، در روابط خود استقلال داشته باشند و زندگی شادی داشته باشند.
نتیجه‌گیری
اختلال شخصیت وابسته، اختلالی شایع است که با وابستگی مفرط و نیاز به مراقبت و تأیید مداوم از سوی دیگران، همراه است. اختلال شخصیت وابسته می‌تواند باعث شود که به خاطر تصمیم‌گیری یا تنهایی، اضطراب را تجربه کنید . زندگی با این می تواند دشوار و ناراحت کننده باشد. با این حال، درمان می تواند به شما کمک کند تا اعتماد به نفس و اعتماد بیشتری نسبت به خود داشته باشید، که به نوبه خود می تواند به شما کمک کند مستقل تر و خودکفا شویداین اختلال می‌تواند عوارض متعددی در زندگی افراد مبتلا به این اختلال داشته باشد.
خوشبختانه، اختلال شخصیت وابسته با درمان قابل کنترل و بهبود است. با استفاده از روش‌های درمانی مختلف، افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند یاد بگیرند که به خود اتکا کنند، در روابط خود استقلال داشته باشند و زندگی شادی داشته باشند.
