اکستروفی مثانه یکی از ناهنجاری‌های مادرزادی نادر اما جدی است که در آن مثانه به‌طور کامل یا جزئی در خارج از بدن قرار دارد و دیواره شکم و مثانه به‌صورت باز متولد می‌شود. این بیماری ممکن است به دلایل ژنتیکی و عوامل محیطی رخ دهد و معمولاً از طریق سونوگرافی‌های دوران بارداری قابل تشخیص است. در این مقاله، به بررسی دقیق علت‌ها، علائم، روش‌های تشخیص و درمان‌های قطعی اکستروفی مثانه خواهیم پرداخت.
اکستروفی مثانه چیست؟
اکستروفی مثانه یک اختلال نادر و پیچیده است که به‌طور معمول در دوران جنینی و پیش از تولد شکل می‌گیرد. این بیماری به معنای واقعی کلمه به معنای “خروج مثانه” است، زیرا مثانه به‌جای قرار گرفتن در محل معمول خود در داخل بدن، در خارج از دیواره شکم قرار دارد. در این حالت، دیواره شکم و حتی دیواره مثانه به‌درستی بسته نشده و مثانه و دیگر بافت‌های اطراف آن به‌صورت باز و در معرض عوامل خارجی قرار می‌گیرند. این اختلال اغلب با نقص‌های دیگری در سیستم ادراری و تناسلی همراه است و می‌تواند کیفیت زندگی فرد مبتلا را تحت تأثیر قرار دهد.
در برخی موارد، اکستروفی مثانه همراه با دیگر مشکلات ساختاری در دستگاه ادراری و تناسلی مانند ناهنجاری در عملکرد کلیه‌ها و مجاری ادراری نیز مشاهده می‌شود.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علت اکستروفی مثانه
هنوز علت دقیق اکستروفی مثانه به‌طور کامل مشخص نیست؛ اما عوامل ژنتیکی و محیطی به‌عنوان عوامل بالقوه ایجادکننده این بیماری شناخته می‌شوند. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از عوامل ریسک در بروز این اختلال نقش دارند. برخی از علل احتمالی اکستروفی مثانه عبارتند از:
- ژنتیک: این اختلال ممکن است در برخی خانواده‌ها با سابقه ژنتیکی وجود داشته باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که وجود جهش‌های ژنتیکی می‌تواند خطر بروز این بیماری را افزایش دهد.
- عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص در دوران بارداری، مصرف برخی داروها یا کمبودهای تغذیه‌ای می‌تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد.
- مشکلات در دوران بارداری: وقوع برخی مشکلات در دوران بارداری همچون ناهنجاری‌های جنینی، افزایش سن مادر و یا قرار گرفتن در معرض عوامل استرس‌زا می‌تواند خطر اکستروفی مثانه را افزایش دهد.
- ناهنجاری‌های ساختاری جنین: اکستروفی مثانه یکی از ناهنجاری‌های ساختاری است که معمولاً همراه با دیگر نقص‌های مادرزادی مشاهده می‌شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که این ناهنجاری ممکن است در نتیجه نقص در بسته شدن دیواره‌های شکمی و عضلات مرتبط در دوران رشد جنین به وجود بیاید.
علائم اکستروفی مثانه
اکستروفی مثانه می‌تواند علائم و نشانه‌های مختلفی داشته باشد که برخی از آنها بسیار واضح و مشخص هستند. این علائم عبارتند از:
- خروج مثانه از بدن: در اکستروفی مثانه، مثانه به‌طور کامل یا جزئی خارج از بدن قرار دارد. این امر سبب می‌شود مثانه در معرض عفونت و آسیب‌های خارجی قرار گیرد.
- عدم بسته شدن دیواره شکم: در این اختلال، دیواره شکم به‌طور کامل بسته نشده و این نقص منجر به بیرون‌زدگی مثانه می‌شود.
- نقص‌های ادراری: کودکان مبتلا به اکستروفی مثانه معمولاً با مشکلاتی در کنترل ادرار و دفع مواجه هستند. این نقص‌ها می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادراری و حتی مشکلات جدی‌تر در دستگاه ادراری شود.
- ناهنجاری در اندام‌های تناسلی: در برخی موارد، اندام‌های تناسلی نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند و دچار ناهنجاری‌های ساختاری می‌شوند. این ناهنجاری‌ها می‌تواند به مشکلاتی در بلوغ و عملکرد جنسی در بزرگسالی منجر شود.
- خطر عفونت‌های مکرر: به‌دلیل قرار گرفتن مثانه در معرض محیط خارجی، افراد مبتلا به اکستروفی مثانه مستعد عفونت‌های ادراری و عفونت‌های مکرر هستند.
پیشنهاد مقاله: علائم سنگ مثانه و روش ھای درمان آن!
تشخیص اکستروفی مثانه
تشخیص اکستروفی مثانه معمولاً قبل از تولد و در دوران بارداری از طریق سونوگرافی انجام می‌شود. پزشکان می‌توانند با استفاده از روش‌های تشخیصی پیشرفته و سونوگرافی، این ناهنجاری را تشخیص دهند و برای مدیریت و درمان آن برنامه‌ریزی کنند. در ادامه به برخی از روش‌های تشخیصی اکستروفی مثانه اشاره می‌شود:
- سونوگرافی پیش از تولد: از آنجایی که اکستروفی مثانه یک ناهنجاری آشکار است، اغلب در سونوگرافی‌های دوران بارداری شناسایی می‌شود. پزشکان می‌توانند با انجام سونوگرافی‌های مکرر و ارزیابی دقیق وضعیت مثانه و اندام‌های دیگر جنین، این اختلال را شناسایی کنند.
- ام‌آر‌آی جنین: در موارد خاص، پزشکان ممکن است از MRI جنین برای بررسی دقیق‌تر ناهنجاری‌های ساختاری و بررسی وضعیت اندام‌های دیگر استفاده کنند. این روش تشخیصی می‌تواند اطلاعات دقیقی درباره وضعیت ساختاری مثانه و دیگر اندام‌ها فراهم کند.
- آزمایش‌های ژنتیکی: در برخی موارد که احتمال ژنتیکی بودن اختلال وجود دارد، پزشکان ممکن است آزمایش‌های ژنتیکی برای تشخیص این ناهنجاری انجام دهند. این آزمایش‌ها می‌تواند به شناسایی عوامل ژنتیکی مرتبط کمک کند.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص اورولوژی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمایید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
پزشک ممکن است اکستروفی مثانه را در طول سونوگرافی یا ام آر آی جنین قبل از تولد تشخیص دهند. علائمی که نشان می دهد کودک شما ممکن است اکستروفی مثانه داشته باشد عبارتند از:
- مثانه ای که آنطور که انتظار می رود خالی نمی شود.
- استخوان های شرمگاهی جدا شده
- اندام تناسلی کوچکتر از حد انتظار
- بند نافی که پایین تر از حد انتظار به شکم متصل می شود.
درمان قطعی اکستروفی مثانه
درمان اکستروفی مثانه معمولاً به‌صورت جراحی انجام می‌شود. هدف از درمان جراحی، بازسازی مثانه و دیگر بافت‌های مرتبط با آن است. به‌طور کلی، درمان اکستروفی مثانه به‌صورت چند مرحله‌ای انجام می‌شود و ممکن است شامل چندین عمل جراحی در دوران نوزادی و کودکی باشد. مراحل درمان عبارتند از:
- بستن دیواره شکم و مثانه: اولین مرحله از درمان، بستن دیواره شکم و بازسازی مثانه است. این عمل جراحی در دوران نوزادی انجام می‌شود و هدف آن قرار دادن مثانه در داخل بدن و بستن دیواره‌های شکم است.
- بازسازی دستگاه ادراری: در مرحله بعدی، جراحان به بازسازی دستگاه ادراری و مجاری ادراری می‌پردازند تا به کنترل بهتر ادرار کمک کنند. این مرحله از جراحی معمولاً در کودکی انجام می‌شود.
- بازسازی اندام‌های تناسلی: در برخی موارد، بازسازی اندام‌های تناسلی نیز نیاز است تا به بهبود عملکرد جنسی در بزرگسالی کمک کند. این مرحله از درمان نیز ممکن است به‌صورت جراحی در دوران نوجوانی انجام شود.
- مراقبت‌های پس از جراحی: پس از انجام جراحی‌ها، مراقبت‌های ویژه و پیگیری‌های پزشکی برای جلوگیری از عفونت و حفظ عملکرد بهینه دستگاه ادراری و مثانه بسیار اهمیت دارد. برخی از بیماران نیاز به استفاده از داروهای ضدعفونت و رعایت دستورات بهداشتی خاص دارند.
علت بزرگ شدن مثانه جنین
یکی از عللی که ممکن است منجر به تشخیص اکستروفی مثانه شود، بزرگ شدن غیرطبیعی مثانه در دوران جنینی است. این بزرگ شدن می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله ناهنجاری‌های ساختاری، انسدادهای ادراری و یا مشکلات رشد جنین رخ دهد. بزرگ شدن مثانه جنین می‌تواند به فشار اضافی بر دیواره‌های مثانه و در نهایت به بروز اکستروفی مثانه منجر شود. این وضعیت ممکن است در سونوگرافی‌های پیش از تولد مشاهده شود و نیاز به بررسی‌های دقیق‌تر و تصمیم‌گیری برای درمان در مراحل پس از تولد دارد. پزشکان معمولاً با توجه به شرایط و شدت بزرگ شدن مثانه، برنامه درمانی خاصی را تعیین می‌کنند.
پیشنهاد ویژه: علت درد مثانه در بارداری چیست؟
آیا می توان از اکستروفی مثانه جلوگیری کرد؟
خیر، به طور کلی نمی شود از اکستروفی مثانه جلوگیری کرد زیرا هیچ دلیل آشکاری برای آن وجود ندارد. اگر عوامل خطر شناخته شده ای دارید، حتماً با یک پزشک در مورد آزمایش های احتمالی و برنامه های درمانی صحبت کنید.
نتیجه‌گیری
اکستروفی مثانه یک ناهنجاری مادرزادی جدی است که به دلیل بروز نقص‌های ساختاری در دیواره شکم و مثانه رخ می‌دهد. این اختلال، به‌دلیل قرارگیری مثانه در خارج از بدن، باعث مشکلات متعددی از جمله خطر عفونت‌های مکرر، بی‌اختیاری ادراری و مشکلات تناسلی می‌شود. با تشخیص زودهنگام از طریق سونوگرافی و روش‌های تشخیصی دیگر و انجام جراحی‌های بازسازی در دوران نوزادی و کودکی، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کرد. درمان اکستروفی مثانه نیازمند تیمی از پزشکان و متخصصین از جمله جراحان اطفال و اورولوژیست‌ها است تا با انجام مراحل درمانی چندگانه، عملکرد دستگاه ادراری و وضعیت کلی بیمار بهبود یابد.
همچنین مراقبت‌های پس از جراحی و پیگیری‌های پزشکی نقش مهمی در پیشگیری از عوارض احتمالی و بهبود وضعیت کلی فرد دارند.
