قرص ویتاگنوس دارویی است که از گیاه Vitex agnus-castus یا “درخت عفیف” به دست می‌آید. این گیاه درختچه ای است بومی مدیترانه و آسیا که میوه آن در طول تاریخ برای کاهش میل جنسی استفاده می شده است. میوه و دانه این گیاه حاوی مواد شیمیایی است که به نظر می رسد بر بسیاری از هورمون های دخیل در چرخه تولید مثل زنان تأثیر می گذارد. از Vitex agnus-castus برای مشکلات مربوط به چرخه قاعدگی مانند درد سینه و سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و همچنین برای شکستگی استخوان، ناباروری، علائم یائسگی و بسیاری از شرایط دیگر استفاده می شود، اما هیچ مدرک علمی محکمی برای حمایت از بیشتر این موارد وجود ندارد.
مکانیسم کامل اثر قرص ویتاگنوس گیاهی ناشناخته است، اما به نظر می‌رسد که به طور غیرمستقیم بر چندین هورمون مانند پرولاکتین، پروژسترون و استروژن تأثیر می‌گذارد. برای مثال، تصور می‌شود که این گیاه با فعال کردن گیرنده‌های دوپامین، ترشح پرولاکتین را کاهش می‌دهد. پرولاکتین هورمونی است که از غده هیپوفیز ترشح می شود و به رشد سینه و تولید شیر کمک می کند.
موارد استفاده
قرص ویتاگنوس یک مکمل گیاهی محبوب است که برای درمان انواع اختلالات استفاده می شود از جمله:
- سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
- اختلالات قاعدگی
- ناباروری
- آکنه
- یائسگی
- مشکلات شیردهی
- درد پستان (ماستالژیا)
همچنین این دارو به عنوان محافظی در برابر نیش حشرات و انواع خاصی از سرطان تبلیغ می شود اما پشتوانه علمی برای آن وجود ندارد.
سندرم پیش از قاعدگی
سندرم پیش از قاعدگی (PMS) دارای طیف وسیعی از علائم و نشانه‌ها از جمله نوسانات خلقی، حساس شدن و درد سینه‌ها، افزایش میل به غذا، خستگی، یبوست، تحریک‌پذیری و افسردگی است. تخمین زده می شود که از هر 4 زن، 3 نفر نوعی سندرم پیش از قاعدگی را تجربه کرده اند. قطره یا قرص ویتاگنوس می‌تواند علائم مرتبط با PMS را بهبود بخشد. در این زمینه، محققان بیان می‌کنند که این مکمل گیاهی با کاهش ترشح پرولاکتین، به تعادل سایر هورمون ها مانند استروژن و پروژسترون کمک می‌نماید.
پیشنهاد مقاله: علت درد های قاعدگی بدون خونریزی چیست؟
علائم یائسگی
یائسگی زمانی تشخیص داده می شود که سیکل ماهیانه فرد به مدت 12 ماه قطع شده باشد. اگرچه این یک فرآیند طبیعی است، اما با عوارض جانبی ناخوشایندی همراه است، از جمله:
- لرز
- گرگرفتگی
- تغییرات خلق و خو
- مشکلات خواب
- افزایش وزن
قطره و قرص ویتاگنوس برای کمک به مدیریت علائم یائسگی به بازار عرضه شده است، اما یافته های تحقیقات تا به امروز متناقض است. بنابراین، تعیین اینکه آیا این گیاه دارویی برای علائم یائسگی مفید است یا خیر دشوار می‌باشد.
ناباروری
برخی مطالعات نشان داده‌اند یک مکمل تغذیه‌ای حاوی ترکیبی از ویتاگنوس، چای سبز، ال-آرژینین، ویتامین ها (از جمله فولات) و مواد معدنی ممکن است به بهبود باروری در زنان کمک کند. یکی از مکانیسم های پیشنهادی برای این امر، اثر ویتاگنوس بر کاهش سطح پرولاکتین می‌باشد. سطوح بالای غیر طبیعی پرولاکتین، که اغلب در نقایص فاز لوتئال دیده می شود، می تواند باردار شدن را دچار چالش نماید.
عوارض جانبی
داروی ویتاگنوس معمولاً ایمن در نظر گرفته می شود.
عوارض جانبی گزارش شده معمولا جزئی هستند و عبارتند از:
- حالت تهوع
- ناراحتی معده
- بثورات پوستی خفیف
- افزایش آکنه
- سردرد
- خونریزی شدید قاعدگی
با این حال، زنان باردار و شیرده باید از قرص ویتاگنوس اجتناب کنند، زیرا اثرات آن بر روی نوزادان به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است.
محققان همچنین معتقدند که این دارو ممکن است با برخی داروهای دیگر تداخل داشته باشد:
- داروهای ضد روان پریشی
- قرص های ضد بارداری
- درمان جایگزینی هورمونی
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
اقدامات احتیاطی و هشدارهای ویژه
- در صورت مصرف خوراکی: عصاره میوه Vitex agnus-castus زمانی که تا 3 ماه استفاده شود بی خطر است. عوارض جانبی ممکن است شامل ناراحتی معده، خستگی و مشکلات خواب باشد.
- بارداری و شیردهی: قرص ویتاگنوس احتمالاً ناامن است. این دارو ممکن است باردار شدن را دشوارتر کند و به جنین آسیب برساند. اگر قصد بارداری دارید، یا باردار هستید یا به فرزند خود شیر می‌دهید، از آن استفاده نکنید.
- شرایط حساس به هورمون مانند اندومتریوز، فیبروئید رحم، یا سرطان سینه، رحم یا تخمدان: قرص ویتاگنوس گیاهی می تواند بر هورمون ها از جمله استروژن تأثیر بگذارد. اگر مشکلات مربوط به اختلالات حساس به هورمون دارید از این دارو استفاده نکنید.
- لقاح آزمایشگاهی: قرص یا قطره ویتاگنوس می تواند در اثربخشی لقاح آزمایشگاهی (از جمله IVF یا IUI) اختلال ایجاد کند. اگر در حال استفاده از روش‌های مذکور هستید از این فراورده استفاده نکنید.
- بیماری پارکینسون: گیاه Vitex agnus-castusحاوی مواد شیمیایی است که بر مغز تأثیر می گذارد. این مواد شیمیایی مانند برخی از داروهای مورد استفاده برای بیماری پارکینسون بر عملکرد مغز اثرگذار هستند. بنابراین قرص ویتاگنوس ممکن است بر روند درمان بیماری پارکینسون تأثیر بگذارد.
- اسکیزوفرنی یا سایر اختلالات روان پریشی: به نظر می رسد گیاه Vitex agnus-castus بر یک ماده شیمیایی در مغز به نام دوپامین تأثیر می گذارد. از آنجا که برخی از داروهای اختلالات روانی به کاهش دوپامین کمک می کنند، مصرف قرص یا قطره ویتاگنوس ممکن است بر روند درمان برخی از اختلالات روانی اثر بگذارد.
تداخلات دارویی
استفاده همزمان داروی ویتاگنوس با داروهای ذیل باید با احتیاط صورت گیرد:
قرص های ضد بارداری
به نظر می رسد ترکیبات قرص ویتاگنوس سطح هورمون‌ها را در بدن تغییر می دهد. قرص های ضد بارداری حاوی هورمون هستند و مصرف داروی گیاهی ویتاگنوس همراه با آنها ممکن است اثرات قرص های ضد بارداری را کاهش داده و احتمال باردار شدن را افزایش دهد. اگر از قرص‌های ضدبارداری همراه با انواع فراورده های ویتاگنوس استفاده می‌کنید، از یک روش دیگر کنترل بارداری مانند کاندوم استفاده نمایید.
استروژن
به نظر می رسد Vitex agnus-castus با تغییر دادن سطح هورمون‌ها در بدن، اثرات قرص های استروژن را کاهش دهد.
پیشنهاد ویژه: علائم استروژن بالا در زنان چیست و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد؟
داروهای ضد روان پریشی
برخی از داروهای مربوط به اختلالات روانی سبب کاهش دوپامین مغز می‌شوند. مصرف قرص و قطره ویتاگنوس همراه با این داروها می‌تواند اثرات این داروها را کاهش دهد.
داروهای بیماری پارکینسون (آگونیست های دوپامین)
Vitex agnus-castus حاوی مواد شیمیایی است که مانند برخی از داروهای مورد استفاده برای بیماری پارکینسون بر مغز تأثیر می گذارد. مصرف قرص ویتاگنوس با این داروها می‌تواند اثرات و عوارض جانبی داروهای مورد استفاده برای بیماری پارکینسون را افزایش دهد.
متوکلوپرامید
مصرف قرص ویتاگنوس با اثر بر دوپامین، ممکن است اثرات داروی ضد تهوع و استفراغ متوکلوپرامید را کاهش دهد.
مقدار مصرف
همیشه قبل از مصرف هر نوع مکمل با داروساز یا پزشک صحبت کنید تا مطمئن شوید که نوع و دوز آن برای نیازهای فردی شما مناسب است. شواهد علمی کافی برای تعیین دوز توصیه شده از داروی ویتاگنوس وجود ندارد. اما به طور کلی، قرص ویتاگنوس دو مرتبه در روز (صبح و شب) قبل از غذا به همراه کمی آب مصرف می‌شود. در صورت نیاز و طبق نظر پزشک معالج، دوز مصرفی را می توان تا دو برابر افزایش داد. توجه کنید که این دارو را باید در زمان عادت ماهیانه نیز ادامه داد.
برای مصرف قطره ویتاگنوس روزانه میزان 40 قطره از آن را در کمی آب یا آبمیوه حل کرده و نیم ساعت قبل از صبحانه و با معده خالی میل نمایید. در صورتی که امکان مصرف قطره ویتاگنوس پیش از صبحانه وجود نداشت، می‌توان آن را به بعد از غذا موکول نمود. امکان افزایش دوز مصرفی دارو تا 3 مرتبه در روز (صبح، ظهر و شب) نیز امکان‌پذیر است. اگر مصرف این دارو موجب تشدید خونریزی عادت ماهیانه شود،می‌توان مصرف آن را برای مدتی قطع و پس از دو هفته مجددا با دوز کمتر آغاز نمود. آغاز درمان با داروی گیاهی ویتاگنوس زمان معینی ندارد.
سوالات متداول
آیا ویتاگنوس برای پیشگیری از صرع مفید است؟
مطالعات حیوانی نشان می دهد که این دارو ممکن است احتمال حملات صرع را کاهش دهد، اما برای تایید آن به مطالعات بیشتر و گسترده تری نیاز می‌باشد.
ویتاگنوس برای زنان چه اثری دارد؟
در طب گیاهی گاهی اوقات از این دارو برای درمان ناباروری و آمنوره زنان استفاده می شود.
چقدر طول می کشد تا داروی ویتاگنوس هورمون ها را متعادل کند؟
حدود سه ماه
ویتاگنوس بر مردان چه اثری دارد؟
افزایش جریان ادرار در مردان، درمان هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) و کاهش میل جنسی
آیا ویتاگنوس به کاهش وزن کمک می کند؟
این دارو با از بین بردن احتباس آب، گاز یا نفخ به کاهش وزن آب کمک می کند نه چربی اضافی.
