خواب پریشی، که به آن پارسومنیا نیز گفته میشود، یک اختلال خواب است که شامل مجموعه‌ای از رفتارها، حرکات، و تجربیات غیرمعمول در حین خواب است. این وضعیت می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر کیفیت خواب و زندگی فرد داشته باشد. پاراسومنیا یک اختلال خواب است که شامل رویدادها یا تجربیات فیزیکی غیرمعمول و نامطلوب می شود که خواب شما را مختل می کند. پاراسومنیا می تواند قبل یا در حین خواب یا در هنگام برانگیختگی از خواب رخ دهد. اگر پاراسومنیا دارید، ممکن است حرکات غیر طبیعی داشته باشید، صحبت کنید، احساسات خود را ابراز کنید یا کارهای غیرعادی انجام دهید.
شما واقعاً خواب هستید، اگرچه ممکن است شریک زندگیتان فکر کند که شما بیدار هستید. در این مقاله، به خواب پریشی یا پارسومنیا چیست؟ علت‌ها، علائم و درمان آن خواهیم پرداخت.
خواب پریشی یا پارسومنیا چیست؟
خواب پریشی یا پارسومنیا به اختلالاتی اطلاق میشود که در مراحل مختلف خواب رخ می‌دهد و می‌تواند شامل فعالیت‌های غیرعادی مانند صحبت کردن، راه رفتن، یا رفتارهای دیگر در هنگام خواب باشد. این اختلالات معمولاً در مراحل عمیق خواب، به ویژه خواب REM (Rapid Eye Movement) رخ می‌دهند و می‌توانند به طور قابل توجهی بر کیفیت خواب فرد تأثیر بگذارند.
ویژگی‌های خواب پریشی
خواب پریشی یا پارسومنیا معمولاً با علائم زیر همراه است:
- بیداری ناگهانی: فرد ممکن است به طور ناگهانی از خواب بیدار شود و به وضوح به خواب پریشی پی ببرد.
- رفتارهای غیرعادی: شامل فعالیت‌هایی مانند راه رفتن در خواب، صحبت کردن، یا حرکات غیرطبیعی در حین خواب.
- اختلالات خواب: مشکلاتی در خوابیدن و بیدار شدن در طول شب.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علت خواب پریشی یا پارسومنیا
علت‌های خواب پریشی می‌توانند متنوع و پیچیده باشند و ممکن است به عوامل فیزیولوژیکی، روانی یا محیطی مربوط شوند. در اینجا به برخی از عوامل رایج اشاره می‌کنیم:
- عوامل ژنتیکی: پارسومنیا می‌تواند به عوامل ژنتیکی مرتبط باشد. افرادی که در خانواده‌های خود سابقه اختلالات خواب دارند، ممکن است بیشتر در معرض خواب پریشی قرار بگیرند.
- استرس و اضطراب: استرس و اضطراب‌های روانی می‌توانند عامل مهمی در بروز خواب پریشی باشند. فشارهای زندگی، مشکلات شغلی، و نگرانی‌های شخصی می‌توانند به اختلالات خواب و خواب پریشی منجر شوند.
- مشکلات پزشکی: برخی از مشکلات پزشکی مانند آپنه خواب، بیماری‌های عصبی، یا اختلالات هورمونی می‌توانند باعث بروز خواب پریشی شوند.
- مصرف مواد: مصرف مواد مخدر، الکل، یا داروهای خاص می‌تواند به بروز خواب پریشی منجر شود. این مواد می‌توانند تأثیرات منفی بر مراحل مختلف خواب داشته باشند.
- تغییرات در الگوی خواب: تغییرات ناگهانی در الگوی خواب، مانند تغییر در ساعات خواب یا شیفت‌های کاری، می‌تواند به بروز خواب پریشی کمک کند.
آیا پاراسومنیا انواع مختلفی دارد؟
بله پاراسومنیا بر اساس مرحله خواب که در آن رخ می دهد گروه بندی می شود. دو مرحله اصلی خواب وجود دارد: خواب بدون حرکت سریع چشم (Non-REM) و خواب حرکت سریع چشم (REM) . پاراسومنیاهای دیگری نیز وجود دارند که در دسته “دیگر” قرار می گیرند.
علائم خواب پریشی یا پارسومنیا
علائم خواب پریشی به نوع و شدت اختلال بستگی دارد. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- راه رفتن در خواب: راه رفتن در خواب یکی از شایع‌ترین علائم پارسومنیا است. فرد ممکن است در حین خواب از تخت خود خارج شود و به طور ناآگاهانه راه برود.
- صحبت کردن در خواب: صحبت کردن در خواب یا سکس نومنیا یکی دیگر از علائم پارسومنیا است. فرد ممکن است جملات یا کلمات نامفهوم را در حین خواب بر زبان آورد.
- اختلالات حرکتی: حرکات غیرطبیعی مانند کشیدن یا ضربه زدن به اشیاء در حین خواب، یا حرکت‌های غیرکنترلی نیز ممکن است از علائم پارسومنیا باشد.
- ترس‌های شبانه: ترس‌های شبانه یا پاناتاکسیا نیز می‌تواند نشانه‌ای از پارسومنیا باشد. فرد ممکن است در خواب به شدت ترسیده و در واکنش به آن، رفتارهای غیرطبیعی از خود نشان دهد.
- مشکلات تنفسی: مشکلاتی در تنفس مانند آپنه خواب ممکن است با خواب پریشی مرتبط باشد و باعث اختلالات خواب و تنفس در حین خواب شود.
پیشنهاد مقاله: عرق سرد در خواب نشانه چیست و چگونه درمان میشود؟
آیا پاراسومنیا در کودکان اتفاق می افتد؟
بله پاراسومنیا در کودکان بیشتر از بزرگسالان است. اختلالات خواب غیر REM در کودکان شایع تر از اختلالات REM است. شایع ترین پاراسومنیا در کودکان زیر 15 سال عبارتند از:
- برانگیختگی گیج کننده.
- راه رفتن در خواب.
- وحشت خواب.
- کابوس.
پاراسومنیا بیشتر در کودکانی دیده می شود که دارای مشکلات سلامت عصبی یا روانپزشکی از جمله صرع، اختلال کم توجهی بیش فعال (ADHD) یا مشکلات رشدی هستند.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
انواع پارسومنیا
پارسومنیا به چندین نوع مختلف تقسیم میشود، که هر کدام ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارند. در زیر به بررسی انواع مختلف پارسومنیا پرداخته میشود:
- اختلال خواب راه رفتن (Sleepwalking): اختلال خواب راه رفتن یا سومنیا شامل حرکت‌های ناآگاهانه در حین خواب است. فرد ممکن است در خواب به راه رفتن بپردازد، بدون اینکه از محیط اطراف خود آگاه باشد.
- اختلال خواب شبانه (Night Terrors): اختلال خواب شبانه یا پاناتاکسیا شامل بروز حملات شدید ترس در خواب است. فرد ممکن است به طور ناگهانی از خواب بیدار شده و به شدت ترسیده و نگران باشد.
- اختلال خواب پاراسومنیا (Parasomnia): اختلال خواب پاراسومنیا شامل مجموعه‌ای از رفتارهای غیرطبیعی در حین خواب است. این اختلالات می‌توانند شامل حرکت‌های غیرطبیعی، صحبت کردن، یا رفتارهای ناهنجار باشند.
- اختلال خواب REM (REM Sleep Behavior Disorder): اختلال خواب REM شامل بروز فعالیت‌های حرکتی در حین خواب REM است. فرد ممکن است در این مرحله از خواب به طور غیرطبیعی حرکت کند یا رفتارهای ناهنجار از خود نشان دهد.
پاراسومنیا چگونه تشخیص داده می شود؟
متخصص از شما و شریک زندگیتان در مورد علائم خوابتان می پرسد. همچنین در مورد سابقه پزشکی، سابقه خانوادگی، مصرف الکل و هرگونه سوء مصرف مواد از شما سوال می شود. از شما در مورد داروهای فعلی شما سوال می شود. ممکن است از شما خواسته شود که یک دفتر خاطرات خواب داشته باشید و ممکن است از شریک زندگیتان خواسته شود که رویدادهای خواب شما را پیگیری کند.
سایر آزمایشات اختلالات خواب عبارتند از:
- مطالعه خواب(پلی سومنوگرام): این یک آزمایشگاه خواب است که در آن هنگام خواب تحت نظر خواهید بود. امواج مغزی، ضربان قلب، حرکات چشم و تنفس شما هنگام خواب ثبت می شود. ویدئو حرکات و رفتار شما را ضبط می کند. در حالی که برخی از مطالعات خواب را می توان در خانه انجام داد، در صورت وجود نگرانی در مورد پاراسومنیا، یک مطالعه در آزمایشگاه توصیه می شود.
- نوار مغزی ویدئویی (EEG) یا نوار مغزی خواب: این تست‌ها به ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما کمک می‌کنند تا فعالیت مغز شما را در طول یک رویداد مغزی ببیند و ثبت کند.
- معاینه عصبی، سی تی اسکنیا ام آر آی برای تشخیص انحطاط مغز یا سایر علل احتمالی عصبی علائم شما.
درمان پارسومنیا یا خواب پریشی
درمان خواب پریشی به نوع و شدت اختلال بستگی دارد و می‌تواند شامل روش‌های مختلفی باشد:
- تغییرات در سبک زندگی: تغییرات در سبک زندگی مانند تنظیم الگوی خواب، کاهش استرس، و اجتناب از مصرف مواد محرک می‌تواند به کاهش علائم پارسومنیا کمک کند.
- درمان دارویی: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای خاصی برای کنترل علائم پارسومنیا تجویز کند. این داروها ممکن است شامل داروهای آرامبخش یا داروهای ضد اضطراب باشند.
- درمان‌های روان‌شناختی: درمان‌های روان‌شناختی مانند مشاوره روانی یا درمان شناختی-رفتاری می‌تواند به مدیریت علائم پارسومنیا و کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
- درمان‌های پزشکی: در موارد خاص، درمان‌های پزشکی مانند داروهای ضد آپنه خواب یا درمان‌های جراحی برای مشکلات پزشکی مرتبط با پارسومنیا ممکن است مورد نیاز باشد.
- تغییرات در محیط خواب: ایجاد یک محیط خواب آرام و راحت، با کاهش عوامل تحریک‌کننده و استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش، می‌تواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش علائم پارسومنیا کمک کند.
پارسومنیا در کودکان
پارسومنیا می‌تواند در کودکان نیز مشاهده شود و علائم آن ممکن است مشابه با بزرگسالان باشد. درمان پارسومنیا در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شناسایی و مدیریت عوامل محرک: شناسایی و مدیریت عواملی که ممکن است به خواب پریشی در کودکان کمک کنند، مانند استرس، تغییرات در الگوی خواب، یا مشکلات پزشکی، می‌تواند به بهبود وضعیت خواب کمک کند.
- مشاوره و درمان روان‌شناختی: مشاوره روان‌شناختی و درمان‌های رفتاری ممکن است به مدیریت علائم پارسومنیا در کودکان کمک کند و به کاهش اضطراب و استرس در آنها کمک نماید.
- ایجاد الگوی خواب منظم: ایجاد و حفظ یک الگوی خواب منظم و مناسب برای کودکان می‌تواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش علائم پارسومنیا کمک کند.
پیشنهاد ویژه: تعبیر خواب جنسی، درست یا غلط
آیا می توان از پاراسومنیا پیشگیری کرد؟
اگرچه برخی از علل پاراسومنیا کمتر قابل پیشگیری هستند، مانند مواردی که به دلیل بیماری های عصبی، مسائل مربوط به سلامت روان یا وراثت به وجود می آیند، برخی دیگر ممکن است با پیروی از برخی از رویکردهای مدیریتی مشابه که در این مقاله بحث شده است، پیشگیری شوند. اینها شامل هفت تا نه ساعت خواب در شبانه روز با زمان خواب و بیداری ثابت و محدود کردن مصرف الکل و مواد مخدر تفریحی است. همچنین، از پزشک خود بخواهید که داروهای فعلی شما را بررسی کند. بسیاری از داروها می توانند خواب را مختل کنند. در این صورت شاید بتوان داروهای مختلفی را تجویز کرد.
در مورد مشکلات خواب چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان رفتارهای غیرعادی مرتبط با خواب، به‌ویژه رفتارهای مرتبط با آسیب‌ها یا اختلال خواب را تجربه کردید، باید با پزشک خود صحبت کنید.
نتیجه‌گیری
خواب پریشی یا پارسومنیا اختلالی است که می‌تواند تأثیرات عمیق و گسترده‌ای بر کیفیت خواب و زندگی فرد داشته باشد. علل و علائم این اختلال متنوع بوده و می‌تواند به مشکلات جدی در خواب و بیداری منجر شود. درمان خواب پریشی شامل تغییرات در سبک زندگی، درمان‌های دارویی و روان‌شناختی، و مدیریت عوامل محرک می‌باشد. برای مدیریت صحیح این اختلال، مراجعه به پزشک و استفاده از روش‌های علمی و معتبر بسیار مهم است. با درک و مدیریت صحیح، می‌توان به بهبود کیفیت خواب و کیفیت زندگی فرد کمک کرد.
