بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی مزمن است که در اثر حساسیت به گلوتن ایجاد می‌شود. گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو و چاودار یافت می‌شود. در افراد مبتلا به بیماری سلیاک، مصرف این پروتئین باعث آسیب به دیواره روده کوچک می‌شود و در نتیجه می‌تواند منجر به مشکلات جدی در جذب مواد مغذی گردد. در این مقاله، به بررسی علائم، علل، درمان و طول عمر بیماران مبتلا به بیماری سلیاک خواهیم پرداخت.
بیماری سلیاک چیست؟
بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است که منجر به واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن به گلوتن می‌شود. این بیماری به‌طور عمده روده کوچک را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به عوارض جدی سلامتی منجر شود.
- تاریخچه: تاریخچه شناسایی بیماری سلیاک به قرن بیستم برمی‌گردد، زمانی که پزشکان متوجه شدند که برخی از بیماران با مشکلات گوارشی شدید و سوءتغذیه به دلیل حساسیت به گلوتن دچار می‌شوند. با پیشرفت تحقیقات در زمینه پزشکی، این بیماری به‌طور رسمی به‌عنوان یک اختلال خودایمنی شناخته شد.
- شیوع: بیماری سلیاک تقریباً 1 درصد از جمعیت عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اگرچه بسیاری از افراد مبتلا ممکن است هنوز تشخیص داده نشوند. این بیماری در هر سنی ممکن است بروز کند، اما معمولاً در اوایل کودکی یا اوایل بزرگسالی شایع است.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علت بیماری سلیاک
علت دقیق بیماری سلیاک به‌طور کامل مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و خودایمنی در بروز آن نقش دارند.
- عوامل ژنتیکی: بیماری سلیاک معمولاً در خانواده‌ها دیده می‌شود، به‌ویژه در افرادی که دارای ژن‌های خاصی هستند. ژن‌های HLA-DQ2 و HLA-DQ8 به‌عنوان ژن‌های مستعد بیماری سلیاک شناخته شده‌اند. این ژن‌ها سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار می‌دهند و خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهند.
- عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند عفونت‌ها، تغییرات در رژیم غذایی و عوامل دیگری ممکن است در شروع بیماری سلیاک نقش داشته باشند. به‌عنوان مثال، برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که عفونت‌های ویروسی در کودکی می‌توانند ریسک ابتلا به بیماری سلیاک را افزایش دهند.
- واکنش‌های خودایمنی: در بیماران مبتلا به بیماری سلیاک، سیستم ایمنی بدن به گلوتن به‌عنوان یک عامل خارجی حمله می‌کند و این واکنش منجر به آسیب به روده کوچک می‌شود. این آسیب می‌تواند به کاهش جذب مواد مغذی منجر شود و عوارض جدی ایجاد کند.
علائم بیماری سلیاک
علائم بیماری سلیاک می‌تواند بسیار متفاوت باشد و از فردی به فرد دیگر متغیر باشد. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- علائم گوارشی
- اسهال مزمن: یکی از شایع‌ترین علائم بیماری سلیاک است و ممکن است به‌دلیل عدم جذب مواد مغذی ایجاد شود.
- درد شکمی: دردهای شکمی و نفخ ممکن است بعد از مصرف غذاهای حاوی گلوتن بروز کند.
- تهوع و استفراغ: برخی از بیماران ممکن است با تهوع و استفراغ مواجه شوند.
- علائم غیرگوارشی
- کاهش وزن: به‌دلیل سوءتغذیه و عدم جذب مواد مغذی، بیماران ممکن است به کاهش وزن دچار شوند.
- خستگی و ضعف: عدم جذب مناسب ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند منجر به خستگی و ضعف عمومی شود.
- مشکلات پوستی: کهیر یا بثورات پوستی ممکن است در برخی از بیماران بروز کند.
- علائم بیماری سلیاک در بزرگسالان: در بزرگسالان، علائم ممکن است به‌صورت متفاوتی بروز کند. برخی از علائم خاص در بزرگسالان شامل:
- مشکلات عصبی: مانند افسردگی و اضطراب.
- مشکلات باروری: زنان مبتلا به بیماری سلیاک ممکن است با مشکلات باروری مواجه شوند.
- پوکی استخوان: به‌دلیل کمبود کلسیم و ویتامین D، خطر ابتلا به پوکی استخوان در بیماران سلیاک افزایش می‌یابد.
پیشنهاد مقاله: همه چیز درباره سندروم روده تحریک پذیر (IBS)
تشخیص بیماری سلیاک
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری سلیاک نمی دانند که به آن مبتلا هستند. دو آزمایش خون می تواند به تشخیص آن کمک کند:
- آزمایش سرولوژی: که به دنبال وجود آنتی بادی در خون شما می گردد. سطوح بالای برخی از پروتئین های آنتی بادی نشان دهنده واکنش ایمنی به گلوتن است.
- آزمایش ژنتیکی: برای آنتی ژن های لکوسیت انسانی (HLA-DQ2 و HLA-DQ8) می تواند برای رد بیماری سلیاک استفاده شود. مهم است که قبل از استفاده از یک رژیم غذایی بدون گلوتن برای بیماری سلیاک آزمایش شوید.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص گوارش و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
اگر نتایج این آزمایشات نشان دهنده بیماری سلیاک باشد، احتمالاً یکی از آزمایشات زیر تجویز می شود:
- آندوسکوپی: این آزمایش از یک لوله بلند با یک دوربین کوچک استفاده می کند که در دهان شما قرار می گیرد و از گلوی شما عبور می کند. این دوربین به پزشک امکان می‌دهد روده کوچک شما را ببیند و یک نمونه بافت کوچک به نام بیوپسی بگیرد تا آسیب به پرزها را تجزیه و تحلیل کند.
- آندوسکوپی کپسولی؛ این آزمایش از یک دوربین بی سیم کوچک برای عکس برداری از کل روده کوچک شما استفاده می کند. دوربین داخل یک کپسول به اندازه ویتامین قرار می گیرد که شما آن را می بلعید. همانطور که کپسول در دستگاه گوارش شما حرکت می کند، دوربین هزاران عکس می گیرد که به یک ضبط کننده منتقل می شود. این تست در برخی موارد استفاده می شود که در آن معاینه کل یا انتهای روده کوچک مورد نظر است.
اگر ممکن است به درماتیت هرپتی فرمیس مبتلا باشید، پزشک شما ممکن است نمونه کوچکی از بافت پوست را برای بررسی زیر میکروسکوپ بگیرد. اگر بیماری سلیاک در شما تشخیص داده شد، ممکن است آزمایشات بیشتری برای بررسی وضعیت تغذیه شما توصیه شود. این شامل سطوح ویتامین های A، B-12، D و E و همچنین سطوح مواد معدنی، هموگلوبین و آنزیم های کبدی است. سلامت استخوان شما نیز ممکن است با اسکن تراکم استخوان بررسی شود.
درمان بیماری سلیاک
تنها درمان مؤثر برای بیماری سلیاک، پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن است. با حذف گلوتن از رژیم غذایی، علائم بیماری به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و بهبود می‌یابد.
- رژیم غذایی بدون گلوتن
- غذاهای مجاز: شامل میوه‌ها، سبزیجات، گوشت، ماهی، تخم‌مرغ و غلات بدون گلوتن مانند برنج و ذرت.
- غذاهای ممنوع: شامل گندم، جو، چاودار و هرگونه فرآورده‌ای که حاوی گلوتن باشد.
- مکمل‌های غذایی: بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری سلیاک ممکن است نیاز به مکمل‌های غذایی داشته باشند تا کمبودهای غذایی را جبران کنند. این شامل ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم، ویتامین D و آهن می‌شود.
- نظارت پزشکی: بیماران باید به‌طور منظم تحت نظر پزشک باشند تا از بهبود وضعیت و پیشرفت‌های درمانی اطمینان حاصل شود. آزمایش‌های منظم خون می‌تواند برای پایش سطح مواد مغذی و شناسایی عوارض مورد نیاز باشد.
- حمایت روانی: حمایت روانی و مشاوره می‌تواند در مدیریت بیماری و تطبیق با تغییرات رژیم غذایی بسیار مؤثر باشد.
پیشنهاد ویژه: 12 روش درمان خانگی سوزش معده
طول عمر بیماران سلیاک
طول عمر بیماران مبتلا به بیماری سلیاک معمولاً تحت تأثیر رعایت رژیم غذایی و درمان‌های مرتبط قرار دارد. با پیروی دقیق از رژیم غذایی بدون گلوتن، بسیاری از بیماران می‌توانند به زندگی عادی و سالم ادامه دهند. همچنین، شواهد نشان می‌دهد که رعایت رژیم غذایی می‌تواند خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را کاهش دهد و به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
نتیجه‌گیری
بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است که می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود. با شناخت علائم، علل و درمان‌های موجود، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی بیماران و افزایش طول عمر آنها کمک کرد. پیروی از رژیم غذایی بدون گلوتن اصلی‌ترین و مؤثرترین راهکار برای مدیریت این بیماری است. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با علائمی مشابه مواجه هستید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
