علت به وجود آمدن گره تیروئید و درمان آن

غده تیروئید در وسط و جلوی گردن واقع شده است. گره یا ندول تیروئید (Thyroid nodule) ، نوعی برجستگی گرد یا بیضی شکل داخل بافت تیروئید می باشد. گره های تیروئید شایع و اغلب بی ضرر می باشند. به طوری که تا 40 درصد زنان و تا 30 درصد مردان ممکن است در طول زندگی با گره تیروئید، مواجه گردند. البته گاهی اوقات نیز ممکن است گره تیروئید خطرناک باشد و دارای جزء سرطانی و بدخیم باشد.

وظیفه تیروئید در بدن، ترشح هورمون های تیروئیدی می باشد. این هورمون ها از نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن برخوردار می باشند. اغلب ندول های تیروئید با تغییر در سطح هورمون های تیروئید همراه نمی باشند. اما گاهی نیز گره تیروئید منجر به ترشح بیش از حد هورمون های تیروئید می گردد. در این موارد، علائم پرکاری تیروئید در فرد ظاهر می گردند.

گره تیروئید چیست؟

گره تیروئید، به برجستگی کوچکی در تیروئید گفته می شود که ممکن است جامد، نیمه جامد یا حاوی مایع باشد. گاهی این برجستگی ها به قدری بزرگ هستند که با لمس تیروئید تشخیص داده می شوند، ولی گاهی نیز به حدی کوچک هستند که فقط در روش های تصویربرداری مانند سونوگرافی دیده می شوند. اغلب ندول های تیروئید خوش خیم هستند، ولی درصد کمی از آن ها نیز ممکن است سرطانی باشند یا خطر تبدیل به سرطان را داشته باشند.  علت به وجود آمدن گره تیروئید در افراد مختلف، متفات می باشد. اما شایع ترین علل آن عبارتند از:

• رشد بیش از حد بافت طبیعی تیروئید
• کیست تیروئید
• بیماری های التهابی مزمن تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو
• گواتر مولتی ندولار (بزرگی تیروئید همراه با گره ها و ندول های متعدد)
• سرطان تیروئید
• کمبود ید

آیا گره تیروئید خطرناک است؟

ندول های تیروئید اغلب کاملا بدون خطر و خوش خیم می باشند و تنها باید با فواصل منظم تحت نظر پزشک معالج پیگیری شوند. درصد کمتری از گره های تیروئید، خطرناک می باشند و ممکن است سرطانی باشند یا خطر تبدیل به سرطان را داشته باشند. در صورت شک به خطرناک بودن ندول تیروئید، باید حتما از آن نمونه برداری انجام گردد و به پاتولوژی ارسال شود. اما گره تیروئید در چه کسانی خطرناک تر است و باید به دقت بررسی گردد؟

• افرادی که سابقه رادیاسیون سر و گردن پیش از 18 سالگی دارند
• کسانی که در دوران کودکی یا نوجوانی ید درمانی داشته اند
• اشخاص کوچکتر از 20 سال یا بزرگتر از 65 سال
• ندولی که به سرعت در حال افزایش اندازه باشد
• سابقه ابتلا به سرطان تیروئید در خانواده درجه اول
• ندول تیروئید همراه با خشونت صدا و فلج تارهای صوتی
• ندولی که سفت به بافت اطراف خود چسبیده است
• برجستگی و تورم غدد لنفاوی گردن

بیشتر بخوانید: ورم غدد لنفاوی و درمان آن

اندازه نرمال ندول تیروئید

ندول های تیروئید ممکن است بسیار کوچک (در حد چند میلی متر) و یا بسیار بزرگ (چندین سانتی متر) باشند. اگرچه که احتمال بدخیمی به دنبال افزایش اندازه گره تیروئید، بیشتر می شود؛ ولی لزوما تمام ندول های بزرگ بدخیم یا سرطانی نمی باشند. به طور کلی سایز بالای یک سانتی متر حائز اهمیت می باشد، و نمونه برداری در اغلب این ندول ها مفید است.

اگرچه که سایز کوچک ندول (کمتر از یک سانتی متر) به ضرر سرطانی بودن یا بدخیمی ندول می باشد، اما ممکن است حتی یک ندول چند میلی متری نیز بدخیم و سرطانی باشد. لذا اگرچه معیار دقیقی برای اندازه نرمال ندول تیروئید در نظر گرفته نشده است، اما به طور کلی افزایش اندازه ندول در طی زمان، علامتدار شدن آن و تغییر در ویژگی های آن نیازمند نمونه برداری و بررسی در اسرع وقت می باشند.

علت به وجود آمدن گره تیروئید

علت به وجود آمدن گره تیروئید در افراد مختلف، متفاوت می باشد. به طور کلی شایع ترین علل به وجود آمدن این برآمدگی ها عبارتند از:

• رشد بیش از حد بافت طبیعی تیروئید
• کیست تیروئید
• التهاب مزمن بافت تیروئید
• گواتر مولتی ندولار
• سرطان تیروئید
• کمبود ید

گره های بزرگ، ممکن است با اختلال بلع، تنفس یا علائم پرکاری تیروئید همراه باشند.

علائم گره تیروئید

اغلب ندول های تیروئید کاملا بی علامت می باشند و به طور اتفاقی طی معاینه و چکاپ روتین یا حین تصویربرداری گردن به دنبال سایر علل، کشف می شوند. اما گاهی نیز گره تیروئید علامتدار می شود. ممکن است گره به اندازه ای بزرگ شود که منجر به تورم گردن گردد. یا ممکن است به دنبال ترشح بیش از حد هورمون های تیروئید، علائم پرکاری ظاهر گردند. لذا شایع ترین علائم گره تیروئید عبارتند از:

• تورم گردن
• بی خوابی
• احساس اضطراب و افسردگی
• احساس ضعف و خستگی
• کاهش وزن ناخواسته
• طپش قلب
• افزایش دفعات اجابت مزاج و افزایش تحرک روده ها
• لرزش دست ها
• پوست داغ و عرق کرده
• افزایش اشتها
• کاهش حجم خونریزی قاعدگی و نامنظم شدن خونریزی های قاعدگی

علائم ندول خوش خیم تیروئید

  ندول های خوش خیم تیروئید اغلب بدون علامت می باشند و به طور اتفاقی حین سونوگرافی گردن کشف می گردند. گاهی نیز در اثر افزایش اندازه، ممکن است برآمدگی نرمی زیر پوست احساس گردد. چنانچه ندول تیروئیید به حدی بزرگ شود که به سایر قسمت های مجاور تیروئید در گردن فشار وارد کند، علامتدار می شود. شایع ترین علائم ندول خوش خیم تیروئید عبارتند از:

• گواتر قابل رویت (تیروئید بزرگی که با نگاه به گردن قابل رویت می باشد)
• گرفتگی یا خشونت صدا
• احساس درد در گردن
• تنگی نفس به خصوص حین دراز کشیدن به پشت
• احساس دشواری در بلع غذا

برخلاف ندول های خوش خیم، ندول های بدخیم و سرطانی اغلب بسیار سفت و سخت می باشند و به بافت زیرین خود چسبیده اند. این ندول ها در مردها شایع تر می باشند و با رشد سریع همراه می باشند. این ندول ها اغلب در افرادی که سابقه رادیوتراپی به گردن یا سابقه سرطان تیروئید در خانواده دارند، دیده می شوند. در ادامه این مطلب، به درمان های رایج گره تیروئید و درمان گره تیروئید با طب سنتی پرداخته شده است.

یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین از پزشک متخصص غدد به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.

 

علائم تیروئید خطرناک

سرطان مدولاری تیروئید، کانسر آناپلاستیک، لنفوم، سرطان فولیکولار و کانسر پاپیلاری تیروئید ازجمله انواع سرطان های تیروئید می باشند. اما کی باید به سرطان تیروئید شک کنیم؟ به طور کلی، شایع ترین علائم تیروئید خطرناک و گره تیروئید بدخیم عبارتند از:

• افزایش و رشد سریع اندازه تیروئید
• سخت شدن قوام تیروئید
• اختلال بلع
• کاهش وزن ناگهانی
• خشونت صدا
• اختلال تنفس
• تورم گردن
• سرفه های مداوم
• تورم گره های لنفاوی گردن
• احساس درد در گلو و جلوی گردن

 

ندول های سرطانی و یا بدخیم

اگرچه که تنها روش قطعی افتراق گره تیروئید خوش خیم از بدخیم نمونه برداری از آن می باشد؛ ولی برخی ویژگی های ظاهری نیز به افتراق آن ها از هم در تصویربرداری کمک می کنند. ویژگی های ندول بدخیم در تصویربرداری تیروئید عبارتند از:

• جامد
• هیپو اکو
• با حاشیه نامنظم
• بزرگ (اغلب بزرگتر از 1 سانتی متر)
• همراه با درگیری غدد لنفاوی گردن
• هتروژن
• عدم وجود جزء کیستیک در ندول
• کلسیفیکاسیون ندول

ندول تیروئید در سونوگرافی

سونوگرافی، اولین روش بررسی اندازه و ویژگی های ندول تیروئید می باشد. متخصص رادیولوژی با استفاده از امواج صوت می تواند بافت تیروئید، ندول های داخل آن و بافت اطراف آن (شامل غدد لنفاوی گردن) را بررسی نماید. در این روش از هیچ گونه اشعه ای استفاده نمی شود؛ لذا سونگرافی روشی ایمن حتی در دوران بارداری در نظر گرفته می شود. ویژگی های ندول تیروئید که با سونوگرافی قابل بررسی می باشند، عبارتند از:

• بررسی تعداد ندول
• بررسی اندازه ندول
• بررسی ویژگی های ندول (جامد، نیمه جامد یا کیستیک بودن)
• بررسی همزمان غدد لنفاوی گردن
• بررسی رشد ندول
• بررسی حاشیه ندول

چنانچه ندولی دارای ویژگی های بدخیم و مشکوک در سونوگرافی باشد، نمونه برداری از ندول توصیه می شود. سپس نمونه در زیر میکروسکوپ بررسی می شود و چنانچه حاوی سلول های بدخیم یا سرطانی باشد، توصیه به جراحی گره تیروئید می شود.

علت نمونه برداری از گره تیروئید

همان طور که پیش تر نیز اشاره شد، گره تیروئید بسیار شایع و اغلب خوش خیم و بی خطر می باشد. اما گاهی برخی از ندول ها دارای ویژگی هایی هستند که مشکوک به بدخیمی و خطرناک می باشند. تمام ندول های خطرناک باشد بیوپسی شوند. به طور کلی چنانچه برای ندولی شک به سرطان وجود داشته باشد، باید از آن ندول نمونه گرفت.

طی این روش پزشک معالج حین سونوگرافی و با تعیین محل دقیق ندول، به آرامی توسط یک سوزن باریک از آن نمونه گیری می کند. برای نمونه برداری گره تیروئید نیازی به بیهوشی نمی باشد و بی حسی موضعی به تنهایی کفایت می کند. پس از انجام نمونه برداری، نمونه باید به پاتولوژی جهت بررسی نوع آن ارسال گردد.

 عوارض گره تیروئید

همان طور که در قسمت های قبل نیز توضیح داده شد، اغلب ندول های تیروئید خوش خیم می باشند و هیچ عارضه ای نیز ایجاد نمی کنند. بسیاری از این ندول ها هرگز به درمان نیز نیاز پیدا نمی کنند و فقط با سونوگرافی های با فواصل منظم پیگیری می شوند. اما گاهی نیز این ندول ها بزرگ می شوند و یا با ترشح هورمون های تیروئیدی، علائم پرکاری تیروئید پیدا می کنند.

در صورت نیاز به درمان، ممکن است عوارض جراحی یا درمان نیز پدیدار شوند. مهم ترین عوارض گره تیروئید عبارتند از:

• اختلال بلع، تنفس یا خواب: ندول های خیلی بزرگ یا گواتر مولتی ندولار خیلی بزرگ ممکن است با اختلالات تنفسی یا دشواری در بلع غذا همراه باشند. همچنین وقفه تنفسی یا افت اکسیژن حین خواب نیز یکی از عوارض تیروئید خیلی بزرگ می باشد.
• پرکاری تیروئید: کاهش وزن، ضعف عضلانی، اضطراب، طپش قلب و پوکی استخوان از جمله عوارض گره پرکار تیروئید می باشند.
• عوارض جراحی: در صورت نیاز به جراحی برای درمان گره تیروئید، باید قرص های خوراکی حاوی هورمون های تیروئید تا آخر عمر مصرف شوند.

کیست تیروئید

اغلب ناحیه ای غنی از مایع داخل تیروئید می باشد که ممکن است بسیار کوچک یا بزرگ و قابل لمس باشد. کیست ساده تیروئید فقط از مایع پر شده است و اغلب خوش خیم می باشد. کیست کمپلکس تیروئید هم جزء مایع و هم جزء جامد دارد و اگرچه اغلب خوش خیم می باشد، اما با خطر بدخیمی نیز همراه می باشد.

اغلب کیست های تیروئید با گذر زمان بدون تغییر باقی می مانند، اما ممکن است کیست با گذشت زمان کوچکتر یا بزرگتر نیز گردد. اگرچه که اغلب کیست های تیروئید بدون علامت می باشند و به طور اتفاقی در سونوگرافی کشف می گردند، اما برخی کیست ها نیز به قدری بزرگ می شوند که با درد، تورم گردن و اختلال بلع همراه می شوند.

درمان گره تیروئید

روش های مختلفی برای درمان پیشنهاد شده است. درمان گره تیروئید به عوامل مختلفی بستگی دارد. به طور مثال اندازه ندول، ویژگی های آن و میزان ترشح هورمون تیروئیدی توسط آن، از جمله عوامل موثر برای تعیین نوع درمان می باشند. به طور کلی، انواع روش های درمان گره تیروئید عبارتند از:

• نظارت و پیگیری: تمام ندول های تیروئید نیاز به درمان ندارند. اغلب ندول های کوچک که ویژگی مشکوکی نیز ندارند، بدون نیاز به درمان پیگیری می شوند. چنانچه در طی زمان اندازه گره افزایش یابد یا ویژگی های مشکوکی پیدا کند، آن گاه درمان مدنظر قرار داده می شود.
• جراحی: ممکن است یک قسمت یا چندین قسمت تیروئید همراه با ندول خارج گردد.
• درمان دارویی: ممکن است از هورمون های تیروئیدی برای کاهش اندازه گره استفاده گردد.
• ید رادیواکتیو: از قرص ها یا محلول های حاوی ید رادیواکتیو می توان برای تخریب و درمان گره تیروئید پرکار استفاده نمود. استفاده از این روش در زنان باردار و شیرده ممنوع می باشد.
• درناژ مایع: برخی ندول ها مملو از مایع می باشند و ماهیت کیستیک دارند. تخلیه مایع در گره های بزرگ مملو از مایع در تسکین علائم کمک کننده می باشد.

درمان ندول خوش خیم تیروئید

ندول های خوش خیم تیروئید، اغلب نیاز به درمان ندارند. چنانچه نتیجه نمونه برداری ندول تیروئید، خوش خیم گزارش شود، پزشک اغلب به شما توصیه می کند که تا زمانی که عوارضی ایجاد نشده است، فقط با سونوگرافی های منظم رشد ندول را پیگیری کنید. مصرف رژیم غذایی با ید و سلنیوم کافی نیز یکی از روش های درمان گره تیروئید در طب سنتی می باشند که از بروز ندول هایی که به دنبال کمبود ید ایجاد می شوند، پیشگیری می کند.

سایر روش های درمان ندول خوش خیم تیروئید نیز عبارتند از:

• جایگزینی هورمون های تیروئید در صورت بروز علائم کم کاری غده تیروئید.
• درمان جراحی ندول در صورت بزرگی و ایجاد علائم فشاری به سایر قسمت های گردن مانند بروز اختلال بلع، تنگی نفس یا اختلالات خواب.
• درمان با ید رادیواکتیو در صورت بروز علائم پرکاری تیروئید.
• درمان با داروهای ضد تیروئید مثل متی مازول در صورت بروز پرکاری تیروئید.

درمان گره تیروئید با روش های خانگی

همان طور که پیش تر نیز اشاره شد، کمبود ید یکی از علل به وجود آمدن گره تیروئید می باشد. لذا مصرف ید کافی در رژیم غذایی، در پیشگیری از بروز این اختلالات کمک کننده می باشد. درمان با روش های خانگی در کنار درمان دارویی یا جراحی تحت نظر فوق تخصص غدد، کمک کننده می باشد. انواع روش های خانگی عبارتند از:

• مصرف ید کافی در رژیم غذایی: جلبک دریایی، ماست ارگانیک، شیر و تخم مرغ منابع طبیعی ید می باشند. مکمل های ید نیز در برخی موارد تحت نظر فوق تخصص غدد و متابولیسم کمک کننده می باشند.
• مصرف کافی سلنیوم، زینک و ویتامین ب در رژیم غذایی: لوبیا چیتی، سالمون، تخم آفتاب گردان، جو دو سر ارگانیک، اسفناج و بادام هندی منابع طبیعی مفیدی از ریزمغذی های فوق الذکر می باشند.
• پرهیز از مواد غذایی تشدیدکننده التهاب: پرهیز از مصرف غذاهای حاوی مقادیر بالای مواد نگهدارنده.
• پرهیز از استرس و اضطراب: در کاهش و بهبود علائم کمک کننده می باشد.

پیشنهاد ویژه: مطالعه مقاله بزرگی غده تیروئید

ناصر حقیقی زاده

غدد

★ ★ ★ ★ ★

★ ★ ★ ★ ★

فرید فتاحی

غدد

★ ★ ★ ★ ★

★ ★ ★ ★ ★