کلسیم ماده معدنی مهمی برای انسان و نقش مهمی در تشیکل و استحکام استخوان را ایفا میکند.در این مقاله سعی بر این شده به موارد اختلال در جذب کلسیم و همچنین سوالات رایج در رابطه با بهبود جذب و زمان مصرف کلسیم پرداخته شود.
علت جذب نشدن کلسیم در بدن
کمبود ویتامین D: ویتامین D به بدن شما کمک می کند تا کلسیم را به خوبی جذب کند، بنابراین کمبود ویتامین D در بدن می تواند باعث کاهش سطح کلسیم در خون (هیپوکلسمی) شود. کمبود ویتامین D می تواند ناشی از یک اختلال ارثی یا عدم دریافت کافی نور خورشید یا عدم مصرف کافی ویتامین D باشد. کم کاری پاراتیروئید: هیپوپاراتیروئیدیسم زمانی اتفاق می افتد که غدد پاراتیروئید شما (چهار غده کوچک به اندازه نخود در پشت تیروئید در گردن شما) هورمون پاراتیروئید (PTH) کافی تولید نمی کنند. سطوح پایین PTH باعث کاهش سطح کلسیم در بدن شما می شود.
شما ممکن است کم کاری پاراتیروئید را به دلیل یک اختلال ارثی یا به دلیل برداشتن یک یا چند غده پاراتیروئید یا غده تیروئید خود با عمل جراحی را تجربه کنید.نارسایی کلیه (نارسایی کلیه): هیپوکلسمی(کمبود کلسیم) در نارسایی مزمن کلیه به دلیل افزایش سطح فسفر در خون و کاهش تولید کلیوی نوع خاصی از ویتامین D است.
علت های هیپوکلسمی
سایر علل هیپوکلسمی عبارتند از:
- برخی داروها: بیس فسفونات ها، کورتیکواستروئیدها، ریفامپین، کلسی تونین، کلروکین، سیناکلست، دنوزوماب، فوسکارنت و پلیکامایسین همگی می توانند باعث هیپوکلسمی شوند.
- هیپوپاراتیروئیدیسم کاذب: این یک اختلال ارثی است که باعث می شود بدن شما به مقدار طبیعی هورمون پاراتیروئید (PTH) که دارد به درستی پاسخ ندهد. بدن شما طوری عمل میکند که انگار PTH کافی ندارد در حالی که در واقع سطوح طبیعی PTH دارد.
- هیپومنیزیمی: غدد پاراتیروئید شما برای ساخت و آزادسازی هورمون پاراتیروئید (PTH) به منیزیم نیاز دارند، بنابراین وقتی منیزیم شما خیلی کم باشد (هیپومنیزیمی)، PTH به اندازه کافی تولید نمی شود و سطح کلسیم خون نیز پایین تر است (هیپوکلسمی).
- پانکراتیت: تقریباً 15 تا 88 درصد از افرادی که پانکراتیت حاد دارند هیپوکلسمی دارند.
برخی اختلالات ژنتیکی نادر: جهش های ژنتیکی، مانند سندرم دی جورج، می تواند باعث هیپوکلسمی شود.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
چه چیزی مانع جذب کلسیم میشود؟
اگر می‌خواهید توده استخوانی خود را افزایش دهید، خوردن غلات سبوس‌دار و شیر با هم ممکن است انتخاب خوبی نباشد. غذاهای خاصی مانند گندم وجود دارند که مانع از جذب کلسیم می شوند.
- فیتات ها به کلسیم متصل می شوند: غذاهای پر فیبر حاوی فیتات هستند که از جذب کلسیم در سایر غذاها توسط بدن جلوگیری می کند. خوردن یک غلات پر فیبر و گندم کامل همراه با شیر، ماکارونی و پنیر ممکن است ترکیبات فوق العاده ای باشد، اما تغذیه مناسبی جهت استخوان سازی محسوب نمیشوند. فیتات موجود در غلات کامل، حبوبات (لوبیا خشک)، آجیل و محصولات سویا، به کلسیم سایر غذاهایی را که همزمان خورده می شوند، متصل می شود. وقتی کلسیم محدود می شود، بدن نمی تواند از آن استفاده کند.
- اسید اگزالیک مانع از جذب کلسیم می شود: غذاهای سرشار از اسید اگزالیک نیز با اتصال به این ماده معدنی مانع از جذب کلسیم می شوند.
- اسفناج به طور طبیعی سرشار از کلسیم است، اما سرشار از اسید اگزالیک است. بدن قادر به پردازش کلسیمی که تامین می کند نیست. سایر غذاهای حاوی اگزالیک اسید عبارتند از سبزی چغندر، ریواس و سیب زمینی شیرین.
با این حال این غذاها نباید به دلیل ارزش کلسیمشان در نظر گرفته شوند، چون مواد مغذی و مواد معدنی دیگری را فراهم می کنند که به سلامت بدن کمک می کند.
نحوه جذب کلسیم در بدن
درمان سریع کمبود کلسیم به این صورت است:
- مکمل های کلسیم: مکمل‌های کلسیم که از راه خوراکی داده میشوند، اغلب تمام چیزی است که برای درمان کمبود کلسیم لازم است. اگر علت مشخص شود، درمان اختلال ایجاد کننده کمبود کلسیم یا تغییر دارو ممکن است سطح کلسیم را به سطح طبیعی خود برساند.
- گاهی ویتامین D: هنگامی که علائم کمبود کلسیم در بدن ظاهر شود، معمولاً کلسیم به صورت داخل وریدی تجویز می شود. مصرف مکمل های ویتامین D به افزایش جذب کلسیم از دستگاه گوارش کمک می کند.
گاهی اوقات به افراد مبتلا به کم کاری پاراتیروئید به شکل مصنوعی هورمون پاراتیروئید داده می شود.
پیشنهاد مقاله: تغذیه مناسب برای حفظ سلامت دید
جذب کلسیم در استخوان
کلسیم استحکام مکانیکی استخوان ها و دندان ها را فراهم می کند و 99 درصد کلسیم 1 کیلوگرمی بدن در اسکلت بدن است. کلسیم همچنین برای بسیاری از فرآیندهای دیگر از جمله عملکرد عضلات و اعصاب ضروری است. در طول دوره‌های روزه‌داری، یا اگر کلسیم رژیم غذایی کمبود داشته باشد، کلسیم از استخوان آزاد میشود تا سطح حیاتی جریان خون مورد نیاز برای عملکرد اعصاب و عضلات حفظ شود. اگر کمبود کلسیم در طول زمان ادامه یابد، استخوان‌ها نازک‌تر و متخلخل‌تر میشوند و در نهایت احتمال شکستگی بیشتر میشوند.
کلسیم موجود در اسکلت نوزاد تازه متولد شده از مادر و سپس از شیر مادر تامین می شود. اما با رشد کودک، کلسیم بیشتری مورد نیاز خواهد بود. این فقط می تواند از منابع غذایی حاصل شود. کلسیم با کمک ویتامین D از طریق روده جذب می شود. سپس در خون حرکت می کند و در نهایت مقداری از آن با عنصر دیگری، فسفر، در کریستال های استخوانی ذخیره می شود که استحکام استخوان را افزایش می دهد. کلسیم در آنجا باقی می ماند تا زمانی که مورد نیاز باشد – به عنوان مثال، زمانی که سطح کلسیم در خون کاهش می یابد – زمانی است که کلسیم از استخوان آزاد می شود.
اگر ذخایر کلسیم به طور مکرر آزاد شود، استخوان ضعیف و نازک می شود. بنابراین سطح کلسیم در خون هر روز منعکس کننده تعادل بین آنچه از رژیم غذایی جذب می شود، از استخوان آزاد می شود و از طریق روده، کلیه ها و پوست از بین می رود. از دست دادن کلسیم از طریق این اندام ها بخشی طبیعی از متابولیسم بدن است (به عنوان مثال، کلسیم ممکن است با عناصر دیگری مانند سدیم مبادله شود). جذب کلسیم از رژیم غذایی این تلفات را جبران می کند و به بدن اجازه می دهد تا تعادل کلی کلسیم را بین آنچه وارد و خارج می شود حفظ کند.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن ازپزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص تغذیه و رژیم درمانی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
آیا پروتئین در جذب کلسیم اختلال ایجاد می کند؟
از نظر تاریخی، متخصصان تغذیه هشدار داده اند که خوردن مقادیر زیاد پروتئین باعث می شود کلیه ها کلسیم را از بدن خارج کنند. اما مطالعات اخیر نشان می دهد که پروتئین ممکن است جذب کلسیم روده ای را نیز افزایش دهد. برای تعیین تأثیر پروتئین بر توانایی بدن برای پردازش کلسیم به مطالعات بیشتری نیاز است. برای استفاده حداکثری از کلسیم دریافتی خود، شیر را با خورش گوشت گاو، چیلی یا شام استیک ننوشید. وعده غذایی خود را بخورید و بعداً شیر خود را بنوشید.
الکل و غذاهای شور کاتالیزورهایی برای شستشوی کلسیم هستند. با کاهش سطح کلسیم در خون، بدن کلسیم را از استخوان ها استخراج می کند (جذب می کند) تا کلسیم مورد نیاز برای عملکرد صحیح را به دست آورد. خروج بیش از حد کلسیم از استخوان منجر به پوکی‌آن میشود.
به حداقل رساندن خروج بیش از حد کلسیم از استخوان
برای به حداقل رساندن خروج بیش از حد کلسیم از استخوان:
- از خوردن غذاهایی که میزان سدیم آنها بیش از 20 درصد مقدار توصیه شده روزانه است خودداری کنید.
- بیش از دو یا سه نوشیدنی الکلی در روز ننوشید.
آیا چای مانع جذب کلسیم میشود؟
علیرغم مزایای سلامتی متعدد ناشی از محتوای آنتی اکسیدانی بالای آنها، چای ها می توانند بر توانایی بدن شما در استفاده از انواع مواد معدنی تأثیر منفی بگذارند. مهمترین آنها کلسیم است که رایج ترین ماده معدنی در بدن شماست. اگرچه برخی از چای ها تأثیر بیشتری نسبت به سایرین بر جذب نشدن کلسیم دارند، اما همه انواع چای ها حاوی ترکیباتی هستند که می توانند سطح کلسیم را کاهش دهند. در نتیجه، هنگام مصرف مکمل های کلسیم یا خوردن غذاهای غنی از کلسیم، همیشه باید از نوشیدن چای خودداری کنید.
برای جذب کلسیم وجود کدام ویتامین در بدن ضروری است؟
برای جذب کلسیم، بدن شما به ویتامین D نیز نیاز دارد. چند غذا به طور طبیعی حاوی مقادیر کمی ویتامین D هستند، مانند کنسرو ماهی سالمون با استخوان و زرده تخم مرغ. شما همچنین می توانید ویتامین D را از غذاهای غنی شده و قرار گرفتن در معرض نور خورشید دریافت کنید. RDA ویتامین D برای اکثر بزرگسالان 600 واحد بین المللی (15 میکروگرم) در روز است.
میزان دقیق کلسیم مورد نیاز
میزان دقیق کلسیم مورد نیاز بسته به شرایط متفاوت است. به عنوان مثال، در مواقع فعالیت زیاد اسکلتی مانند رشد، کلسیم بیشتری مورد نیاز است. نمونه های دیگر نیاز بیشتر شامل بارداری، شیردهی و یائسگی است. مصرف روزانه توصیه شده فعلی برای کلسیم در استرالیا و نیوزلند برای زنان ۱۹ تا ۵۰ ساله و مردان ۱۹ تا ۷۰ ساله ۱۰۰۰ میلی گرم در روز است. توصیه ها در کودکان و نوجوانان (1000-1300 میلی گرم در روز) و در زنان نوجوان، باردار یا شیرده (1300 میلی گرم در روز) کمی بیشتر است.
به طور متوسط، تنها حدود یک سوم کلسیم مصرفی از طریق دیواره روده جذب می شود، اگرچه این میزان می تواند بسته به عوامل دیگر متفاوت باشد. اینها شامل میزان ویتامین D در بدن ما می شود که به طور فعال جذب کلسیم را افزایش می دهد. جذب کلسیم با افزایش سن کاهش می یابد. بنابراین افراد مسن برای حفظ تعادل کلسیم به سطح کلسیم بالاتری در رژیم غذایی خود نیاز دارند. جذب کلسیم نیز با یائسگی کاهش می یابد. کلسیم هم در داخل و هم بین سلول های دیواره روده جذب می شود. روده ذاتاً نمی تواند بین کلسیم بدست آمده از یک نوع غذا یا نوع دیگر تفاوت قائل شود.
مدت زمان جذب کلسیم در بدن
کلسیم بیشتر در دوازدهه، اولین قسمت روده کوچک، که از معده امتداد می یابد، جذب می شود. به طور معمول، حدود دو ساعت طول می کشد تا کلسیم جذب شود. برای افرادی که دچار تاخیر در تخلیه معده هستند یا جراحی بای پس دوازدهه انجام داده اند، ممکن است حتی بیشتر طول بکشد.
پیشنهاد ویژه: مضرات پیتزا برای بدن
جذب کلسیم در شب
مصرف کلسیم در شب بر خواب شما تأثیر نمی گذارد، اما می تواند اثربخشی مکمل دیگری به نام منیزیم را کاهش دهد، که باعث آرامش می شود و اغلب توصیه می شود که در شب مصرف شود. مصرف منیزیم قبل از خواب ایده خوبی است زیرا می تواند به خواب شما کمک کند. از آنجایی که کلسیم و منیزیم برای جذب با هم رقابت می کنند، نباید به طور همزمان مصرف شوند. دلیل دیگر اینکه مصرف کلسیم در شب خوب نیست این است که ویتامین D باید با وعده های غذایی کامل ترکیب شود تا در بدن جذب بیشتری داشته باشد. ویتامین D جذب کلسیم را افزایش می دهد و بنابراین این دو باید تقریباً همزمان مصرف شوند.
خلاصه
کمبود کلسیم بدن شما میتواند ناشی از علل مهمی مانند کمبود ویتامین D،کم کاری پاراتیروئید،نارسایی کلیه،مصرف برخی داروها و بیماری های ارثی باشد. غذاهایی که دارای فیتات (مانند غلات و گندم)و اگزالات (مانند اسفناج) هستند باعث اتصال به کلسیم شده و جذب آن در بدن را کاهش میدهند. کلسیم ماده معدنی مهمی در بدن انسان است و تعادل آن بستگی به کلسیم دریافتی از طریق خوراکی،کلسیم موجود در استخوان و کلسیم دفعی از بدن دارد. نقص در هر یک از موارد بالا باعث برهم خوردن این تعادل شده و ممکن است موجب بروز علائم کمبود کلسیم شود.
سوالات متداول
چه خوراکی هایی مانع جذب کلسیم میشوند؟
خوراکی های حاوی فیتات مانند حبوبات،گندم و آجیل و مواد دارای اگزالیک اسید مانند چغندر،اسفناج و سیب زمینی شیرین باعث کاهش جذب کلسیم میشود. الکل و نمک نیز باعث دفع بیشتر کلسیم میشوند.
آیا جذب کلسیم در شب کاهش پیدا میکند؟
بله/بهتر است قرص کلسیم هنگام روز مصرف شود.
مدت زمان جذب کلسیم در بدن چقدر است؟
به طور معمول جذب کلسیم از روده حدود دو ساعت طول میکشد.
