شناخت درمانی یا درمان شناختی یکی از روشهای مؤثر و محبوب درمان اختلالات روانی است که در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این روش درمانی بهویژه برای درمان مشکلات روانشناختی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات اضطرابی و برخی اختلالات رفتاری و شخصیتی موثر شناخته شده است. متخصصان سلامت روان، از جمله روانشناسان ، درمانگران و مشاوران، از آن برای درمان یا مدیریت شرایط سلامت روان و نگرانی های عاطفی استفاده می کنند.یکی از رایج ترین و بهترین روش های درمانی است.
در این مقاله، به بررسی جنبههای مختلف شناخت درمانی، علت نیاز به این روش، علائم احتیاج به آن، فواید و اهداف آن و در مجموع به جواب شناخت درمانی چیست میپردازیم؟ خواهیم پرداخت.
شناخت درمانی چیست؟
شناخت درمانی (Cognitive Therapy) یکی از روشهای درمانی است که بهطور عمده بر تغییر افکار و باورهای نادرست یا منفی فرد متمرکز است. این درمان به افراد کمک میکند تا الگوهای فکری منفی و اشتباه خود را شناسایی کرده و آنها را با افکار و باورهای منطقیتر و سالمتر جایگزین کنند. هدف اصلی شناخت درمانی تغییر شیوههای تفکر فرد است که بهطور مستقیم بر رفتار و احساسات وی تاثیر میگذارد. این نوع درمان معمولاً بهصورت جلسات فردی یا گروهی انجام میشود و درمانگر به بیمار کمک میکند تا نحوه تفکر خود را تغییر دهد.
بسیاری از افراد با استفاده از این روش درمانی توانستهاند به زندگی سالمتر و بهتری دست یابند. در این روش، فرد یاد میگیرد که چگونه افکار منفی خود را کنترل کرده و بهجای آنها افکار مثبتتری را جایگزین کند. شناخت درمانی بر چندین اصل استوار است:
از جمله:
- مشکلات روانشناختی تا حدی بر اساس الگوهای تفکر مشکل ساز یا غیر مفید است.
- مشکلات روانشناختی تا حدی بر اساس الگوهای آموخته شده از رفتار غیر مفید است.
- مشکلات روانشناختی تا حدی بر اساس باورهای اصلی مشکل ساز، از جمله ایده های اصلی درباره خود و جهان است.
افرادی که مشکلات روانی را تجربه می کنند می توانند راه های بهتری برای مقابله با آنها بیاموزند. این می تواند به تسکین علائم آنها و بهبود سلامت روانی و عاطفی آنها کمک کند. در طول این درمان، یک متخصص سلامت روان به شما کمک می کند تا افکار و احساسات خود را از نزدیک ببینید. شما متوجه خواهید شد که افکار شما چگونه بر اعمال شما تأثیر می گذارد. از طریق شناختدرمانی، می توانید افکار و رفتارهای منفی را بیاموزید و یاد بگیرید که الگوها و عادات فکری سالم تری اتخاذ کنید. شناخت درمانی معمولاً در تعداد محدودی از جلسات انجام می شود.
با استفاده از فرمت پرسش و پاسخ، درمانگر به شما کمک می کند دیدگاه متفاوتی به دست آورید. در نتیجه، یاد می گیرید که به استرس ، درد و موقعیت های سخت بهتر پاسخ دهید.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علت احتیاج به شناخت درمانی
شناخت درمانی به دلایل مختلفی میتواند مورد نیاز قرار گیرد. افرادی که دچار اختلالات روانی و مشکلات عاطفی و رفتاری هستند، اغلب از این روش درمانی استفاده میکنند. برخی از علتهای عمده نیاز به شناخت درمانی عبارتند از:
- اختلالات اضطرابی: افرادی که دچار اضطراب، استرس یا هراس هستند، میتوانند از شناخت درمانی برای تغییر الگوهای فکری منفی خود استفاده کنند. این درمان به افراد کمک میکند تا ترسها و نگرانیهای غیرمنطقی خود را شناسایی کرده و آنها را کنترل کنند.
- افسردگی: یکی از کاربردهای رایج شناخت درمانی درمان افسردگی است. این افراد معمولاً دارای افکار منفی و ناامیدکنندهای هستند که بر زندگی روزمره آنها تاثیر میگذارد. شناخت درمانی به آنها کمک میکند تا این افکار را تغییر دهند و دیدگاههای مثبتتری پیدا کنند.
- اختلالات رفتاری: افرادی که دارای رفتارهای ناهنجار یا غیرسالم هستند، میتوانند از شناخت درمانی برای شناسایی و تغییر این الگوهای رفتاری استفاده کنند. این روش درمانی بهویژه در درمان اختلالات مانند پرخوری عصبی یا اعتیاد موثر است.
- اختلالات شخصیتی: افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی میتوانند از شناخت درمانی بهرهمند شوند. این روش به آنها کمک میکند تا نحوه تفکر و رفتار خود را تغییر داده و به روابط بهتر و سالمتری دست یابند.
علائم احتیاج به شناخت درمانی
افرادی که نیاز به شناخت درمانی دارند معمولاً علائم خاصی را از خود نشان میدهند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- افکار منفی و خودانتقادی: افرادی که بهطور مداوم درگیر افکار منفی و خودانتقادی هستند، ممکن است نیاز به شناخت درمانی داشته باشند. این افراد معمولاً احساس کمبود اعتماد به نفس و خودارزشی پایین دارند.
- اختلالات خواب: مشکلات خواب، مانند بیخوابی یا بیدار شدن مکرر در شب، میتواند یکی از علائم نیاز به شناخت درمانی باشد. این مشکلات اغلب ناشی از افکار و نگرانیهای منفی است که فرد به آنها گرفتار میشود.
- مشکلات در روابط اجتماعی: افرادی که در ایجاد یا حفظ روابط اجتماعی سالم مشکل دارند، میتوانند از شناخت درمانی بهرهمند شوند. این افراد ممکن است الگوهای فکری ناسالمی درباره خود و دیگران داشته باشند که به روابط آنها آسیب میزند.
- احساس اضطراب و استرس: افرادی که بهطور مداوم احساس اضطراب یا استرس دارند و نمیتوانند آنها را کنترل کنند، ممکن است نیاز به درمان شناختی داشته باشند.
- افسردگی و ناامیدی: افسردگی یکی از علائم شایع در افرادی است که نیاز به شناخت درمانی دارند. این افراد معمولاً احساس ناامیدی و بیارزشی میکنند و نمیتوانند از افکار منفی خود خارج شوند.
پیشنهاد مقاله: کاربرد هنر درمانی چیست؟ انواع هنردرمانی و فواید آن
15 مورد از فواید شناخت درمانی
شناخت درمانی به دلایل مختلفی برای افراد مفید است. این درمان میتواند به افراد کمک کند تا بهطور مؤثرتر با چالشها و مشکلات زندگی روبرو شوند. برخی از فواید شناخت درمانی عبارتند از:
- کاهش اضطراب و استرس: شناخت درمانی به افراد کمک میکند تا با تغییر افکار منفی خود، سطح اضطراب و استرس خود را کاهش دهند.
- افزایش اعتماد به نفس: این درمان به افراد کمک میکند تا افکار خود را تغییر دهند و به خودشان باور پیدا کنند.
- بهبود روابط اجتماعی: شناخت درمانی میتواند به بهبود روابط فردی و اجتماعی افراد کمک کند.
- بهبود وضعیت عاطفی: افراد مبتلا به افسردگی میتوانند با شناخت درمانی احساسات خود را بهتر مدیریت کنند و بهبودی را تجربه کنند.
- حل مشکلات رفتاری: شناخت درمانی بهویژه در درمان اختلالات رفتاری مانند پرخوری عصبی و اعتیاد مؤثر است.
- افزایش مهارتهای مقابلهای: افراد میآموزند چگونه با موقعیتهای استرسزا مقابله کنند و آنها را مدیریت کنند.
- بهبود کیفیت خواب: شناخت درمانی میتواند به بهبود الگوهای خواب کمک کند و مشکلات خواب را کاهش دهد.
- بهبود عملکرد کاری و تحصیلی: این درمان به افراد کمک میکند تا تمرکز بیشتری داشته باشند و در کار یا تحصیل خود موفقتر شوند.
- کنترل بهتر احساسات: شناخت درمانی به افراد کمک میکند تا احساسات خود را بهتر کنترل کرده و رفتارهای خود را اصلاح کنند.
- آموزش مهارتهای حل مسئله: این درمان به افراد کمک میکند تا توانایی حل مسائل را افزایش دهند.
- کاهش افکار منفی و خودانتقادی: افراد یاد میگیرند چگونه افکار منفی و خودانتقادی را کاهش دهند و بهجای آنها افکار مثبتتری پیدا کنند.
- ارتقای کیفیت زندگی: افراد بهطور کلی میتوانند با تغییر شیوه تفکر خود، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
- پیشگیری از بازگشت مشکلات روانی: شناخت درمانی بهطور مؤثری به پیشگیری از بازگشت مشکلات روانی کمک میکند.
- کمک به افراد با اختلالات شخصیتی: شناخت درمانی میتواند به افراد با اختلالات شخصیتی کمک کند تا تغییرات مثبتی در رفتار خود ایجاد کنند.
- افزایش انگیزه: این درمان میتواند به افراد کمک کند تا انگیزه بیشتری برای رسیدن به اهداف خود پیدا کنند.
یکی از جذابیتهای اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات میتوانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهرهمند شوید.
تفاوت رفتار درمانی و شناخت درمانی
رفتار درمانی و شناخت درمانی هر دو روشهای مؤثر برای درمان اختلالات روانی هستند، اما در برخی جنبهها با یکدیگر تفاوت دارند. رفتار درمانی بیشتر بر تغییر رفتارهای نادرست و الگوهای رفتاری تمرکز دارد، در حالی که شناخت درمانی بر تغییر افکار و باورهای فرد تأکید دارد. در رفتار درمانی، هدف اصلی اصلاح رفتارهای ناهنجار است، در حالی که در شناخت درمانی، تمرکز بر تغییر افکار و بهبود شیوههای تفکر فرد است.
درمان شناختی چه شرایطی را می تواند درمان کند؟
درمان شناختی ابزاری ارزشمند برای درمان و مدیریت طیف گسترده ای از شرایط سلامت روان و چالش های عاطفی است. افراد در هر سنی (از جمله کودکان ) می توانند درمان شناختی دریافت کنند. درمانگران و روانشناسان از این رویکرد درمانی برای درمان بسیاری از بیماری های روانی استفاده می کنند، از جمله:
- افسردگی
- اضطراب
- اختلال وسواس اجباری (OCD)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD)
- فوبیاها
- اختلالات شخصیت
- اختلالات خوردن ، از جمله بولیمیا ، بی اشتهایی یا اختلال پرخوری
- اختلال مصرف مواد و اختلال مصرف الکل
هنگامی که شناخت درمانی با دارو ترکیب شود، در درمان اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی مفید است . مطالعات نشان داده اند که این درمان همچنین در کمک به مدیریت شرایط پزشکی غیر روانی موثر است، از جمله:
- بی خوابی .
- فیبرومیالژیا و سایر علل درد مزمن .
- سندرم خستگی مزمن.
- میگرن .
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS) .
همچنین می تواند به افراد کمک کند تا از طریق چالش های روزمره و تغییرات زندگی نیز راحت تر ادامه دهند . ممکن است برای مسائلی مانند:
مسائل مربوط به رابطه
- طلاق
- مشکلات در محل کار
- غم و اندوه
- انطباق با یک موقعیت جدید زندگی یا شرایط پزشکی
- استرس و مشکلات مقابله ای
هم کاربرد داشته باشد.
پیشنهاد ویژه: فواید و کاربردهای گروه درمانی چیست؟
اهداف شناخت درمانی
اهداف شناخت درمانی بهطور کلی شامل تغییر افکار و رفتارهای منفی و ناسالم، بهبود کیفیت زندگی فرد و ارتقاء سلامت روان است. در این درمان، فرد یاد میگیرد که چگونه افکار خود را تغییر دهد تا بهبودی در احساسات و رفتارهای خود مشاهده کند.
نتیجهگیری
شناخت درمانی یکی از روشهای مؤثر برای درمان اختلالات روانی است که به افراد کمک میکند تا افکار و باورهای نادرست خود را تغییر دهند و بهجای آنها افکار مثبتتری را جایگزین کنند. این درمان به افراد کمک میکند تا اضطراب، افسردگی، استرس و دیگر مشکلات روانی را کاهش دهند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. با توجه به فواید متعدد این روش درمانی، شناخت درمانی بهعنوان یک درمان مؤثر و پرکاربرد برای افراد مبتلا به مشکلات روانی شناخته میشود.
ابوالفضل فتحی پور
روانشناسی عمومی
داوود لکی
روانشناسی بالینی
مهدی رجبی
روانشناسی عمومی
فرح جعفری
روانشناسی عمومی
محمدحسین علیپور
روانشناسی بالینی
سحر خرمی وایقان
روانشناسی بالینی
سپیده امینی
روانشناسی عمومی
فهیمه نیک بخش
روانشناسی عمومی
مهدی مرادی
روانشناسی عمومی
فاطمه رضوی
روانشناسی
حانیه خوش لهجه ثابت
روانشناسی بالینی
رویا قشقاییان
روانشناسی بالینی
فاطمه غواص معانی
روانشناسی بالینی
ساناز موقر اصل
روانشناسی بالینی
فاطمه فولادی
روانشناسی عمومی
بنفشه رسولی
روانشناسی بالینی
علی اردشیری
روانشناسی عمومی
شمسی مبشری نیا
روانشناسی بالینی
سیمین رضاوند زایری
روانشناسی
رضا کاکرودی
روانشناسی بالینی