فتق دیسک کمر یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است که می‌تواند باعث درد شدید و اختلال در حرکت فرد شود. این مشکل معمولاً به دلیل جابه‌جایی یا بیرون‌زدگی دیسک‌های بین‌مهره‌ای رخ می‌دهد و می‌تواند به عصب‌های اطراف فشار وارد کند. در این مقاله، به بررسی جامع فتق دیسک کمر، علل بروز آن، علائم، خطرات احتمالی و روش‌های درمانی خواهیم پرداخت.
فتق دیسک کمر چیست؟
فتق دیسک کمر یا همان هرنی دیسکال، وضعیتی است که در آن دیسک‌های بین مهره‌ای در ناحیه کمر از حالت طبیعی خود خارج شده و به عصب‌های اطراف فشار می‌آورند. دیسک‌های بین‌مهره‌ای وظیفه کاهش فشار بین مهره‌های ستون فقرات و حرکت روان آنها را دارند. زمانی که دیسک دچار تخریب یا ترکیدگی می‌شود، محتوای ژلاتینی داخلی آن بیرون زده و به ریشه‌های عصبی فشار میآورد که منجر به درد و علائم دیگر می‌شود.
ساختار دیسک بین‌مهره‌ای
دیسک بین‌مهره‌ای از دو بخش اصلی تشکیل شده است:
- هسته ژلاتینی (Nucleus Pulposus): بخشی نرم و ژلاتینی در مرکز دیسک که انعطاف‌پذیری و توانایی تحمل فشار به دیسک می‌بخشد.
- حلقه خارجی (Annulus Fibrosus): لایه‌ای سخت و فیبری که هسته ژلاتینی را محصور کرده و از جابه‌جایی آن جلوگیری می‌کند.
در صورت بروز فتق، حلقه خارجی آسیب دیده و هسته ژلاتینی به بیرون از دیسک نشت می‌کند که این امر باعث فشار به عصب‌های نزدیک می‌شود.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علت فتق دیسک کمر
دلایل مختلفی می‌توانند باعث بروز فتق دیسک کمر شوند. برخی از این دلایل شامل عوامل محیطی، ژنتیکی و مرتبط با سبک زندگی است.
- کهولت سن: یکی از دلایل اصلی فتق دیسک کمر، فرسایش و تخریب طبیعی دیسک‌های بین‌مهره‌ای بر اثر افزایش سن است. با گذشت زمان، دیسک‌ها آب خود را از دست می‌دهند و انعطاف‌پذیری کمتری پیدا می‌کنند که این امر باعث می‌شود دیسک‌ها بیشتر مستعد ترکیدن و جابه‌جایی شوند.
- آسیب‌ها و فشارهای جسمی: آسیب‌های جسمی ناشی از تصادفات یا بلند کردن اجسام سنگین نیز می‌تواند به دیسک‌ها آسیب برساند. بلند کردن نادرست اجسام سنگین، خم شدن‌های مکرر یا حرکات نادرست بدن به ویژه در شغل‌های فیزیکی، می‌تواند باعث فتق دیسک شود.
- عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلیل ژنتیک و وراثت، بیشتر مستعد ابتلا به فتق دیسک کمر هستند. اگر در خانواده شما سابقه این بیماری وجود دارد، احتمال بروز آن در شما نیز بیشتر است.
- چاقی و اضافه وزن: افرادی که دچار اضافه وزن هستند، فشار بیشتری به ستون فقرات خود وارد می‌کنند. این فشار زیاد می‌تواند منجر به تخریب دیسک‌های بین‌مهره‌ای و فتق دیسک کمر شود.
- سبک زندگی نشسته: نشستن‌های طولانی مدت و عدم فعالیت بدنی کافی می‌تواند به ضعف عضلات حمایت‌کننده ستون فقرات و در نتیجه به بروز فتق دیسک کمک کند.
علائم فتق دیسک کمر
علائم فتق دیسک کمر بستگی به شدت فشار روی عصب‌های اطراف و مکان دقیق دیسک بیرون‌زده دارد. در ادامه به برخی از علائم شایع این بیماری اشاره می‌کنیم.
- درد شدید در ناحیه کمر: یکی از شایع‌ترین علائم فتق دیسک، درد شدید در ناحیه کمر است که معمولاً با حرکت بدتر می‌شود. این درد ممکن است به قسمت‌های دیگر بدن، به ویژه پاها، انتشار یابد.
- انتشار درد به پاها: در صورتی که دیسک بیرون زده به عصب سیاتیک فشار وارد کند، فرد ممکن است درد، سوزش یا احساس ضعف در پاها، به ویژه در یک طرف بدن، تجربه کند. این درد به عنوان درد سیاتیک شناخته می‌شود.
- ضعف عضلات: فشار ناشی از فتق دیسک ممکن است باعث ضعف عضلات در ناحیه تحتانی بدن شود. این ضعف می‌تواند حرکت و تعادل فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
- بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن: بیماران ممکن است بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن را در ناحیه کمر، باسن، پاها یا انگشتان پا تجربه کنند. این علامت نشان‌دهنده فشار بر روی عصب‌های ستون فقرات است.
- مشکلات در کنترل مثانه یا روده: در موارد شدیدتر، فتق دیسک می‌تواند باعث مشکلاتی در کنترل مثانه یا روده شود. این وضعیت نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد و ممکن است نشان‌دهنده آسیب شدید به عصب‌های نخاعی باشد.
پیشنهاد مقاله: ورزش های مفید و مضر برای دیسک کمر
پیشگیری
برای کمک به جلوگیری از فتق دیسک، موارد زیر را انجام دهید:
- ورزش کنید. تقویت عضلات تنه باعث تثبیت و حمایت از ستون فقرات می شود.
- وضعیت بدن را خوب حفظ کنید. این باعث کاهش فشار روی ستون فقرات و دیسک شما می شود. پشت خود را صاف و در یک راستا نگه دارید، به خصوص زمانی که برای مدت طولانی می نشینید. اجسام سنگین را به درستی بلند کنید.
- وزن سالم را حفظ کنید. اضافه وزن فشار بیشتری بر ستون فقرات و دیسک وارد می کند و آن ها را مستعد فتق می کند.
- سیگار را ترک کنید. از مصرف هر گونه فرآورده دخانی خودداری کنید.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص ارتوپد و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
آیا فتق دیسک کمر خطرناک است؟
فتق دیسک کمر به خودی خود ممکن است خطر جانی نداشته باشد، اما اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی‌تر و کاهش کیفیت زندگی فرد شود. از جمله خطرات فتق دیسک کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد مزمن: در صورتی که فتق دیسک به درستی درمان نشود، درد شدید ممکن است به درد مزمن تبدیل شود و فعالیت‌های روزمره فرد را به شدت محدود کند.
- آسیب دائمی به عصب‌ها: در صورت فشار مداوم بر روی عصب‌ها، ممکن است فرد دچار آسیب دائمی به عصب‌ها شود که می‌تواند باعث ضعف دائمی، بی‌حسی یا حتی از دست دادن عملکرد عضلات در ناحیه تحتانی بدن شود.
- سندرم دم اسب: یکی از خطرناک‌ترین عوارض فتق دیسک، سندرم دم اسب است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که فتق دیسک به عصب‌های پایین نخاع فشار زیادی وارد کند و باعث از دست دادن کنترل مثانه و روده، بی‌حسی شدید در ناحیه تناسلی و ضعف شدید در پاها شود.
بهترین روش درمان فتق دیسک کمر
درمان فتق دیسک کمر به شدت بیماری و علائم بیمار بستگی دارد. برخی از روش‌های درمانی شامل درمان‌های غیر جراحی و جراحی است.
- درمان‌های غیر جراحی: در بیشتر موارد، پزشکان ابتدا درمان‌های غیر جراحی را برای کاهش درد و بهبود علائم توصیه می‌کنند. این روش‌ها شامل موارد زیر است:
- استراحت: استراحت کافی به کمر و پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت عضلات اطراف ستون فقرات و کاهش فشار بر روی دیسک‌های بیرون‌زده کمک کند.
- داروهای مسکن: مصرف داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
- تزریق کورتیکواستروئیدها: در برخی موارد، تزریق کورتیکواستروئیدها به ناحیه تحتانی کمر می‌تواند التهاب و درد را کاهش دهد.
- درمان جراحی: در صورتی که درمان‌های غیر جراحی مؤثر نباشند یا علائم بیمار بسیار شدید باشند، پزشک ممکن است عمل جراحی را توصیه کند. در جراحی فتق دیسک کمر، بخش آسیب دیده دیسک که به عصب فشار وارد می‌کند، برداشته می‌شود تا درد و علائم کاهش یابد.
پیشنهاد ویژه: همه چیز درباره سندروم تونل کارپال
درمان قطعی فتق دیسک کمر
درمان قطعی فتق دیسک کمر در موارد شدید ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. اما در بیشتر موارد، با ترکیبی از درمان‌های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی و تغییر در سبک زندگی، می‌توان علائم را مدیریت کرد و از بازگشت مشکل جلوگیری کرد.
- تمرینات کششی و تقویتی: تمرینات کششی و تقویتی می‌توانند به تقویت عضلات کمر و جلوگیری از بازگشت فتق دیسک کمک کنند. این تمرینات باید تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شوند تا از هرگونه آسیب بیشتر جلوگیری شود.
- تغییرات در سبک زندگی: تغییرات در سبک زندگی مانند کاهش وزن، بهبود وضعیت نشستن و اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند به پیشگیری از فتق دیسک کمر کمک کند.
نتیجه‌گیری
فتق دیسک کمر یک مشکل شایع و دردناک است که می‌تواند زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری ناشی از تخریب یا جابه‌جایی دیسک‌های بین‌مهره‌ای است و می‌تواند به عصب‌های اطراف فشار وارد کند. علت‌های مختلفی مانند کهولت سن، آسیب‌های جسمی، ژنتیک و اضافه وزن می‌توانند منجر به بروز این بیماری شوند. علائم شایع فتق دیسک کمر شامل درد شدید در کمر، انتشار درد به پاها و ضعف عضلانی است. خوشبختانه با تشخیص به موقع و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توان این مشکل را مدیریت کرده و از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کرد.
