آمبلیوپی یا تنبلی چشم به شرایطی اطلاق می شود که که بینایی یک چشم یا هر دو چشم در دوران کودکی به درستی رشد نمی کند. تنبلی چشم یک اختلال رایج در نوزادان و کودکان خردسال است. از آنجایی که بینایی کودک در چند سال اول زندگی رشد می کند، تشخیص و درمان تنبلی چشم در اسرع وقت حائز اهمیت است. در غیر این صورت، کودک مبتلا به تنبلی چشم دید طبیعی و سالمی نخواهد داشت.
تشخیص تنبلی چشم
چشم پزشکان به منظور تشخیص تنبلی چشم، به بررسی اینکه آیا بینایی بین دو چشم متفاوت است یا خیر، می پردازند. معمولا چشم پزشک برای بررسی دید یک نوزاد یا کودک خردسال، یکی از چشم‌های کودک را می پوشاند و مشاهده می کند که توانایی کودک در دنبال کردن یک شی متحرک چقدر است. همچنین ممکن است چشم پزشک نحوه واکنش کودک را در هنگام پوشاندن یک چشم مشاهده کند. اگر یک چشم کودک مبتلا به تنبلی چشم باشد و چشم دیگر پوشیده شده باشد، ممکن است کودک سعی کند به بالا یا پایین چسب نگاه کند، آن را بکشد یا گریه کند.
چشم پزشک علاوه بر اینکه معاینات کامل چشم پزشکی را انجام می دهد، به دنبال سایر مشکلات چشمی که ممکن است بینایی را تحت تأثیر قرار دهد، می گردد. بینایی ضعیف در یک چشم همیشه به این معنی وجود تنبلی چشم نیست. در برخی موارد، استفاده از عینک برای اصلاح عیب انکساری یک چشم می تواند بینایی را بهبود بخشد.
آیا تنبلی چشم در بزرگسالان درمان می شود؟
تصور غلط و رایجی که وجود دارد آن است که درمان تنبلی چشم فقط در کودکان امکانپذیر است. در حالیکه تحقیقات اخیر نشان داده است که مدارهای مغز می توانند در هر سنی به واسطه فعالیت ها و تجربیات ما تغییر کنند. صرف نظر از سن فرد، سیستم بینایی – که از چشم ها، مغز و مسیرهای بینایی تشکیل شده است – به دلیل انعطاف پذیری مغز می تواند دوباره آموزش ببیند. بدون شک، درمان در سنین پایین تر اثربخش تر خواهد بود زیرا به طور کلی، انعطاف پذیری مغز با افزایش سن کاهش می یابد. با این حال، هنوز هم در هر سنی امکان آموزش مجدد سیستم بینایی و اصلاح تنبلی چشم وجود دارد.
پیشنهاد مقاله: علت بروز ناخنک چشم چیست؟
تنبلی چشم تا چه سنی قابل درمان است؟
تنبلی چشم اکنون در کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان قابل درمان است! برای چندین دهه، این تصور وجود داشت که تنبلی چشم فقط برای کودکان تا حدود سنین هفت تا نه سال قابل درمان است. به عبارت دیگر، درمان تنبلی چشم معمولاً برای کودکان بزرگتر از 9 سال انجام نمی شد. با این حال بر اساس جدید ترین مطالعات انجام شده توسط موسسه ملی سلامت/موسسه ملی چشم (NIH/NEI) در افراد بین 7 تا 17 سال نشان داد که بهبود بینایی حتی تا 17 سالگی نیز امکان پذیر است.
درمان تنبلی چشم در سنین بالا
آمبلیوپی (تنبلی چشم) در بزرگسالان با سه روش قابل درمان است. توجه داشته باشید که ممکن است یک روش یا ترکیبی از همه روش ها مورد نیاز باشد. در نهایت، انتخاب شیوه درمان برای هر فرد متفاوت است.
- بینایی درمانی. بینایی درمانی مجموعه ای از تمرینات و فعالیت هایی است که به فرد کمک می کند تا مهارت های بینایی خود را بهبود بخشد. در رابطه با آمبلیوپی، بینایی درمانی به توسعه دید دوچشمی فرد کمک می کند. این روش، موثرترین شیوه درمان است زیرا علت اصلی آمبلیوپی را برطرف می کند.
- عینک. لنزهای تجویزی ممکن است برای کمک به بهبود دید دوچشمی استفاده شوند. آنچه که در این روش درمانی اهمیت دارد، تجویز لنز مناسبی است که دید دوچشمی را بهبود می بخشد.
- پچ چشمی. در برخی موارد، وادار کردن چشم ضعیف‌تر به کار با بستن یا تار کردن چشم سالم با کمک لنزهای مخصوص، پچ (چسب) چشم یا قطره‌های چشمی می تواند کمک کننده باشد.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن ازپزشک امکان ویزیت آنلاین با متخصص چشم پزشکی است، چراکه با استفاده از این خدمات بیماران می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی ویزیت آنلاین دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
جدیدترین درمان تنبلی چشم
یک روش درمان جدید برای رفع تنبلی چشم استفاده از یک هدست واقعیت مجازی (VR) برای کمک به بهبود بینایی در کودکان 4 تا 7 ساله می باشد. در این روش، کودک با استفاده از هدست، ویدیوهایی را تماشا می‌کند که به او کمک می‌کند از چشم ضعیف‌تر خود استفاده بیشتری کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، به چشم پزشک کودک خود مراجعه کنید.
دستگاه درمان تنبلی چشم در بزرگسالان
در حال حاضر و با پیشرفت علم و تکنولوژی، استفاده از دستگاه های دیجیتالی برای درمان تنبلی چشم در کودکان و بزرگسالان در سراسر دنیا رو به افزایش است. از جمله این روش ها، می توان به درمان دیجیتالی تنبلی چشم Novasight که یک روش درمان تایید شده توسط سازمان غذا و دارو ایالات متحده است و همچنین دستگاه درمان کننده تنبلی چشم CAM vision اشاره کرد.
پیشنهاد ویژه: نوشیدنی های الکلی که باعث کوری چشم می شود
درمان تنبلی چشم در بزرگسالان با لیزر
همانطور که گفته شد، جدیدترین درمان تنبلی چشم شامل بینایی درمانی، استفاده از عینک و یا استفاده از پچ های چشمی می باشد. گاهی ممکن است بیش از یک روش درمانی و استفاده از چند روش درمان به صورت ترکیبی برای درمان، به کار رود. همچنین با پیشرفت علم و تکنولوژی اخیرا روش های درمانی دیجیتال نیز، جهت درمان این عارضه به کار می رود. با این حال اعمال جراحی لیزری عیوب انکسار، در درمان تنبلی چشم کمک کننده نیستند.
تست ضعیفی چشم در خانه
معمولا تست تنبلی چشم در خانه توسط چشم پزشک، به واسطه انجام معاینات دوره ای و پیش از آنکه شما متوجه وجود علائم این مشکل در کودک خود در خانه شوید، تشخیص داده می شود. با این حال، تعداد قابل توجهی از کودکانی که تنبلی چشم در آنها تشخیص داده می شود، در سنین بسیار پایین به این اختلال مبتلا می شوند. بنابراین تا قبل از اینکه پزشک متوجه وجود این اختلال شود، ممکن است بینایی آنها تغییر کرده یا رو به بدتر شدن برود. به همین دلیل اهمیت دارد که اگر متوجه تغییراتی در نحوه نگه داشتن سر یا تعامل کودکتان با اشیاء اطراف خود شدید، فورا به پزشک یا متخصص چشم مراجعه کنید.
فرق تنبلی چشم با ضعیفی چشم
همانطور که در بالا اشاره کردیم تنبلی چشم یک بیماری دوران کودکی ناشی از عدم رشد درست چشم است. به عبارت دیگر یک یا هر دو چشم توانایی برقراری ارتباط قوی با مغز را ندارند. البته معمولا تنبلی چشم در یک چشم رخ می دهد و بینایی کودک با چشم مبتلا، از وضوح کمتری برخوردار است و برای بینایی بیشتر، به چشم سالم خود متکی است. در حایکه ضعف بینایی یا ضعیفی چشم یک مشکل رایج است که فرد حین نگاه کردن به اشیا یا افراد دچار تاری دید می شود. ضعف بینایی می تواند به دلیل دوربینی، آستیگماتیسم، نزدیک بینی و یا پیرچشمی باشد.
چه چیزی برای تنبلی چشم مفید است
بهترین تغذیه مناسب برای تنبلی چشم کودکان و بزرگسالان غذاهای سرشار از ویتامین های A، C و E، لوتئین، زآگزانتین، امگا 3، بتا کاروتن، روی، فیبر و مقدار زیادی آنتی اکسیدان است. این مواد مغذی را می توان در سبزی هایی با برگ های تیره، میوه ها و سبزیجات تازه، ماهی، آجیل و دانه ها، غلات کامل و حبوبات یافت. محدود کردن قند، چربی‌های ناسالم، کربوهیدرات‌های ساده و غذاهای فرآوری‌شده نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
سوالات متداول
آیا تنبلی چشم در یزرگسالان درمان می شود؟
بله، تنبلی چشم در بزرگسالان نیز قابل درمان است.
چه زمانی برای بررسی تنبلی چشم کودک به چشم پزشک مراجعه کنیم؟
به محض اینکه متوجه هر گونه تغییر در رفتار کودک خود شدید، به خصوص اگر به نظر می رسد که او ممکن است قادر به دیدن واضح نباشد، استفاده از یک سمت بدنش را ترجیح می‌دهد، در هنگام راه رفتن، نامطمئن و بی اعتماد به نفس به نظر می‌رسد به چشم پزشک مراجعه کنید.
عوارض ناشی از عدم درمان تنبلی چشم چیست؟
عدم درمان تنبلی چشم می تواند منجر به از بین رفتن دید سه بعدی فرد، نقص دائمی و شدید بینایی در فرد و درنهایت نابینایی دائمی فرد شود.
