بیماری آدیسون یک بیماری نادر و مزمن می باشد که اغلب تشخیص آن سخت می باشد و لذا با تاخیر تشخیص داده می شود. در صورت عدم تشخیص، می تواند بسیار خطرناک و مرگ بار باشد. اما با تشخیص صحیح و شروع درمان بیماری آدیسون اغلب قابل کنترل می باشد. در ادامه این مطلب به طور کامل در رابطه با علل، علائم، عوارض، تشخیص و درمان بیماری آدیسون توسط پزشک متخصص غدد توضیح داده شده است.
بیماری آدیسون چیست؟
به نارسایی غده آدرنال یا فوق کلیه، آدیسون گفته می شود. غدد آدرنال دو غده کوچک مثلثی شکل در بالای کلیه ها در دو سمت بدن می باشند که 2 هورمون کورتیزول و آلدوسترون و همچنین آندروژن ها (هورمون های جنسی) از غشاء آن ها ترشح می گردند. در صورت نارسایی آدرنال، ترشح آلدوسترون و کورتیزول در بدن کاهش می یابند که با عوارض متعددی همراه می باشند. تشخیص بیماری آدیسون توسط پزشک متخصص غدد از نقش مهمی در جلوگیری از بروز عوارض تهدیدکننده حیات آن برخوردار می باشد.
علل ابتلا به بیماری آدیسون
غدد آدرنال از 2 بخش مدولا (قسمت مرکزی) و کورتکس (قسمت خارجی) تشکیل شده اند. هورمون های کورتیزول و آلدوسترون از قسمت خارجی یعنی کورتکس آدرنال ترشح می گردند. علل ابتلا به بیماری آدیسون به طور کلی شامل یکی از 2 دسته زیر می گردند:
- نارسایی اولیه آدرنال: به دنبال آسیب به کورتکس آدرنال رخ می دهد. اغلب به دنبال ابتلا به بیماری های خودایمنی دیده می شود. سل، عفونت غدد آدرنال، درگیری آدرنال ها توسط سرطان و خونریزی آدرنال از جمله علل نارسایی اولیه آدرنال می باشند.
- نارسایی ثانویه آدرنال: اغلب به دنبال نارسایی غده هیپوفیز به دنبال تومورهای هیپوفیزی، جراحی هیپوفیز و یا قطع ناگهانی کورتون در کسانی که طولانی مدت مصرف می کرده اند، دیده می شود.
تشخیص علل ابتلا به بیماری آدیسون توسط پزشک متخصص غدد، از نقش مهمی در انتخاب درمان مناسب برخوردار می باشد.
بررسی علائم بیماری آدیسون توسط پزشک متخصص غدد
علائم بیماری آدیسون اغلب به تدریج ایجاد می گردند و پیشرفت می نمایند. باتوجه به غیراختصاصی بودن علائم، تشخیص آن اغلب دشوار می باشد و نیازمند پزشک متخصص غدد با تجربه و متبحر می باشد. شایع ترین علائم بیماری آدیسون عبارتند از:
- خستگی بیش از حد و کاهش انرژی
- بدن درد و درد مفاصل
- کاهش وزن و کاهش اشتها
- تب
- کم خونی
- افت قند
- فشار خون پایین
- درد شکم
- تهوع و استفراغ
- میل به نمک
- پوست خشک و خارش دار
- کاهش میل جنسی
- کاهش موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی در خانم ها
- تیرگی پوست در نوع اولیه و پوست بی رنگ و مرمری در نوع ثانویه
پیشنهاد ویژه: مطالعه مقاله ویزیت آنلاین فوق تخصص غدد برای کاهش سطح قند خون
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
عوارض بیماری آدیسون
در صورت عدم درمان بیماری آدیسون، حملات حاد نارسایی آدرنال ممکن است به دنبال عفونت، استرس یا جراحی دیده شوند. حملات حاد آدیسون اغلب بسیار خطرناک می باشند و با افت فشار خون، افت قند خون، افزایش پتاسیم خون، اختلال سطح هوشیاری و درد شکم شدید تشخیص داده می شوند. عدم درمان سریع حملات بیماری آدیسون ممکن است منجر به مرگ فرد مبتلا گردد. همراهی با سایر بیماری های خودایمنی نیز یکی دیگر از عوارض بیماری آدیسون می باشد. به طور مثال ممکن است بیماری آدیسون با دیابت نوع یک، بیماری گریوز و اختلالات غدد جنسی همراه گردد.
درمان بیماری آدیسون توسط پزشک متخصص غدد
جایگزینی هورمون های آدرنال و پرهیز از کم آب شدن بدن، اصول کلیدی درمان بیماری آدیسون توسط پزشک متخصص غدد می باشند. جهت جایگزینی هورمون کورتیزول اغلب از قرص هیدروکورتیزون استفاده می گردد. همچنین جهت جایگزینی هورمون آلدوسترون می توان از قرص فلودروکورتیزون همراه با هیدروکورتیزون استفاده نمود. در صورت عدم بهبود علائم علی رغم اقدامات درمانی فوق و یا در زنان با علائم کمبود هورمون های جنسی مثل کاهش میل جنسی ممکن است دی هیدرو اپی آندروسترون تجویز گردد.
همچنین باید توجه نمود که در برخی شرایط خاص مانند سه ماهه سوم بارداری، جراحی، ابتلا به تب و بستری در بیمارستان باید دوز داروهای مصرفی تحت نظر پزشک معالج افزایش داده شوند.
بررسی رژیم غذایی بیماری آدیسون توسط پزشک متخصص غدد
رعایت رژیم غذای مناسب از نقش مهمی برای حفظ سلامتی بیماران مبتلا به آدیسون برخوردار می باشد. مهم ترین نکات رژیم غذایی که باید توسط پزشک متخصص غدد یا متخصص تغذیه به بیماران آموزش داده شوند، عبارتند از:
- مصرف کافی میوه ها، سبزیجات و پروتئین برای حفظ وزن مناسب
- رعایت رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین دی مانند مصرف اسفناج، بامیه، سویا، لوبیا سفید و برخی انواع ماهی ها
- رژیم غذایی پرنمک
این افراد همچنین باید از مصرف غذاهای پرکالری، پرچربی، دارای کربوهیدرات بالا و غذاهای سرخ کردنی و دارای مواد نگهدارنده پرهیز نمایند.
آیا بیماری آدیسون خطرناک است؟
اگرچه که در صورت تشخیص و شروع درمان جایگزینی هورمون، بیماری آدیسون به خوبی قابل کنترل می باشد، اما در صورت عدم تشخیص و وقوع حملات نارسایی حاد آدرنال می تواند بسیار خطرناک و کشنده باشد. درمان حملات حاد نارسایی آدرنال با کورتون و سرم های نمکی توسط پزشک متخصص غدد یا پزشک متخصص داخلی یا متخصص اورژانس، می تواند از بروز عوارض تهدیدکننده حیات این بیماری جلوگیری نماید.
پیشنهاد ویژه: مطالعه مقاله افزایش متابولیسم بدن با ویزیت آنلاین فوق تخصص غدد
