سندروم کوشینگ یکی از اختلالات هورمونی نادر است که بر اثر افزایش بیش از حد هورمون کورتیزول در بدن به وجود می‌آید. این هورمون که به عنوان “هورمون استرس” نیز شناخته می‌شود، توسط غدد فوق کلیه تولید می‌شود و در مواقع استرس، سطح آن در بدن افزایش می‌یابد. با این حال، در سندروم کوشینگ، این هورمون بدون ارتباط با استرس و به دلیل مشکلاتی در تنظیم تولید آن، به مقدار غیرعادی در بدن افزایش می‌یابد. سندرم کوشینگ زمانی اتفاق می افتد که بدن برای مدت طولانی هورمون کورتیزول بیش از حد داشته باشد.
این می تواند ناشی از تولید بیش از حد کورتیزول در بدن یا مصرف داروهایی به نام گلوکوکورتیکوئیدها باشد که مانند کورتیزول بر بدن تأثیر می گذارد. کورتیزول بیش از حد می تواند باعث برخی از علائم اصلی سندرم کوشینگ شود – قوز چربی بین شانه ها، صورت گرد و خطوط صورتی یا بنفش روی پوست. سندرم کوشینگ همچنین می تواند باعث فشار خون بالا یا از دست دادن استخوان شود. گاهی اوقات می تواند باعث دیابت نوع 2 شود. درمان های سندرم کوشینگ می تواند سطح کورتیزول بدن را کاهش دهد و علائم را بهبود بخشد. هرچه درمان زودتر شروع شود، شانس بهبودی بیشتر است.
در این مقاله به بررسی دقیق سندروم کوشینگ، علل، علائم، تفاوت آن با بیماری کوشینگ و تاثیر آن بر زنان خواهیم پرداخت.
همه چیز درباره سندروم کوشینگ
سندروم کوشینگ، که به نام هیپرکورتیزولیسم نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن بدن به دلیل افزایش بیش از حد هورمون کورتیزول، دچار تغییرات فیزیکی و متابولیکی می‌شود. کورتیزول هورمونی است که نقش مهمی در تنظیم فرآیندهای متابولیکی مانند کنترل قند خون، مدیریت استرس، و کاهش التهاب دارد. هنگامی که سطح کورتیزول در بدن به صورت مزمن بالا باشد، تأثیرات منفی فراوانی بر سلامتی فرد ایجاد می‌شود. این سندروم می‌تواند به دلایل مختلفی به وجود بیاید. یکی از دلایل اصلی آن مصرف طولانی‌مدت داروهای کورتیکواستروئید مانند پردنیزون است.
همچنین، تومورهای غده فوق کلیه یا هیپوفیز که باعث افزایش تولید کورتیزول می‌شوند نیز می‌توانند به بروز این سندروم منجر شوند.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علت ایجاد سندروم کوشینگ
- مصرف بیش از حد کورتیکواستروئیدها: یکی از شایع‌ترین علل بروز سندروم کوشینگ مصرف طولانی‌مدت داروهای کورتیکواستروئید است. این داروها برای درمان بیماری‌هایی مانند آسم، آرتریت روماتوئید و بیماری‌های خودایمنی تجویز می‌شوند. کورتیکواستروئیدها اثرات مشابهی با کورتیزول دارند و مصرف طولانی‌مدت آنها می‌تواند منجر به افزایش سطح کورتیزول در بدن شود.
- تومورهای غده هیپوفیز: در برخی موارد، تومورهای غده هیپوفیز که در مغز قرار دارد و هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) را تولید می‌کند، می‌توانند باعث افزایش تولید کورتیزول شوند. این وضعیت به عنوان بیماری کوشینگ شناخته می‌شود که یکی از اشکال سندروم کوشینگ است.
- تومورهای غده فوق کلیه: تومورهای غده فوق کلیه نیز می‌توانند منجر به افزایش تولید کورتیزول شوند. این تومورها می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند و با تولید بیش از حد کورتیزول باعث ایجاد سندروم کوشینگ شوند.
- تومورهای خارج از غدد فوق کلیه و هیپوفیز: در موارد نادر، تومورهایی که در سایر نقاط بدن مانند ریه‌ها یا پانکراس قرار دارند، می‌توانند هورمون ACTH تولید کنند و منجر به افزایش کورتیزول شوند. این تومورها معمولاً تومورهای سرطانی هستند.
علائم سندروم کوشینگ
علائم سندروم کوشینگ متنوع و گسترده هستند و می‌توانند به تدریج بروز کنند. این علائم به دلیل اثرات کورتیزول اضافی بر روی سیستم‌های مختلف بدن به وجود می‌آیند.
- افزایش وزن: یکی از شایع‌ترین علائم سندروم کوشینگ افزایش وزن به ویژه در نواحی شکم، صورت و گردن است. این افزایش وزن معمولاً به شکل “چهره ماه” یا “گردن گاوی” ظاهر می‌شود.
- نازک شدن پوست: افراد مبتلا به سندروم کوشینگ ممکن است دچار نازک شدن پوست شوند که منجر به کبودی‌های مکرر، زخم‌های دیر بهبود یابنده و ترک‌های پوستی به خصوص در نواحی شکم، ران‌ها و بازوها شود.
- ضعف عضلانی: کورتیزول اضافی می‌تواند باعث ضعف و تحلیل رفتن عضلات شود. این حالت بیشتر در عضلات پاها و بازوها احساس می‌شود و می‌تواند به کاهش توانایی فرد در انجام فعالیت‌های روزمره منجر شود.
- افزایش قند خون: کورتیزول نقش مهمی در تنظیم قند خون دارد. در سندروم کوشینگ، به دلیل افزایش سطح کورتیزول، سطح قند خون نیز افزایش می‌یابد که می‌تواند به بروز دیابت منجر شود.
- تغییرات خلقی: بیماران مبتلا به سندروم کوشینگ اغلب دچار تغییرات خلقی مانند افسردگی، اضطراب، تحریک‌پذیری و حتی حملات پانیک می‌شوند. این تغییرات به دلیل تأثیرات کورتیزول بر سیستم عصبی مرکزی به وجود می‌آیند.
- اختلالات خواب: افراد مبتلا به سندروم کوشینگ معمولاً از اختلالات خواب رنج می‌برند. این اختلالات می‌تواند شامل بی‌خوابی یا خواب‌های سطحی و غیرمطلوب باشد.
- پوکی استخوان: کورتیزول اضافی می‌تواند باعث کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی استخوان شود. این حالت به خصوص در زنان پس از یائسگی شایع است.
- استریای ارغوانی: علائم کشش صورتی یا بنفش روی شکم، باسن، ران، سینه و زیر بغل.
- آکنه
پیشنهاد مقاله: تورم غدد لنفاوی و روش های درمان آن
سندروم کوشینگ مو
یکی از علائم کمتر شناخته شده سندروم کوشینگ افزایش رشد موهای زائد در نواحی مختلف بدن است. این علائم به خصوص در زنان مبتلا به این سندروم بارزتر است و می‌تواند باعث افزایش موهای زائد صورت، قفسه سینه و پشت شود. این وضعیت به دلیل عدم تعادل هورمونی ایجاد شده در بدن و افزایش سطح هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها) رخ می‌دهد.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص غدد و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
آیا کوشینگ سرطان است؟
سندروم کوشینگ به خودی خود یک بیماری سرطانی نیست، اما در برخی موارد می‌تواند ناشی از تومورهای سرطانی باشد. به عنوان مثال، تومورهای غده فوق کلیه یا تومورهای خارج از غدد فوق کلیه که هورمون ACTH تولید می‌کنند، می‌توانند بدخیم و سرطانی باشند. به همین دلیل، در صورت تشخیص سندروم کوشینگ، پزشک معمولاً تست‌ها و آزمایشات دقیقی انجام می‌دهد تا مشخص کند که آیا تومور عامل بروز این سندروم سرطانی است یا خیر.
تفاوت سندرم کوشینگ با بیماری کوشینگ
سندروم کوشینگ و بیماری کوشینگ اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌هایی بین آنها وجود دارد. در سندرم کوشینگ ، کورتیزول اضافی می تواند از خارج یا داخل بدن وارد شود. به عنوان مثال، می تواند ناشی از استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی، مانند پردنیزون باشد. یا ممکن است از یک تومور هیپوفیز یا غده فوق کلیوی باشد که باعث می شود بدن کورتیزول بیش از حد تولید کند. بیماری کوشینگ نوع خاصی از سندرم کوشینگ است. زمانی اتفاق می افتد که تومور هیپوفیز باعث می شود بدن مقدار زیادی کورتیزول بسازد.
بیماری کوشینگ شایع ترین شکل سندرم کوشینگ درون زا (از بدن) است و حدود 70 درصد موارد سندرم کوشینگ را تشکیل می دهد.
پیشنهاد ویژه: همه چیز درباره سندروم روده تحریک پذیر (IBS)
بیماری کوشینگ در زنان
- شیوع بیشتر در زنان: بیماری کوشینگ به طور کلی در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود. این بیماری معمولاً در زنان بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سال شایع‌تر است. به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری، یائسگی و سایر مراحل زندگی، زنان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- علائم خاص در زنان: علاوه بر علائم عمومی سندروم کوشینگ، زنان ممکن است علائم خاصی مانند نامنظم شدن دوره‌های قاعدگی، افزایش موهای زائد (هیرسوتیسم)، و مشکلات باروری را تجربه کنند. این علائم به دلیل عدم تعادل هورمونی و افزایش سطح آندروژن‌ها رخ می‌دهد.
- تأثیر بر بارداری: زنان مبتلا به بیماری کوشینگ ممکن است مشکلاتی در بارداری داشته باشند. سطح بالای کورتیزول می‌تواند بر عملکرد تخمدان‌ها و تولید هورمون‌های ضروری برای بارداری تأثیر منفی بگذارد. به همین دلیل، درمان به موقع این بیماری برای زنان در سنین باروری اهمیت زیادی دارد.
نتیجه‌گیری
سندروم کوشینگ یک اختلال هورمونی پیچیده است که به دلیل افزایش سطح هورمون کورتیزول در بدن به وجود می‌آید. این سندروم می‌تواند ناشی از مصرف داروهای کورتیکواستروئید، تومورهای غده فوق کلیه یا هیپوفیز و حتی تومورهای خارج از این غدد باشد. علائم سندروم کوشینگ شامل افزایش وزن، نازک شدن پوست، ضعف عضلانی و تغییرات خلقی است که می‌تواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. تشخیص و درمان به موقع این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. درمان معمولاً شامل کاهش سطح کورتیزول از طریق داروها، جراحی یا تغییر در داروهای مصرفی است. برای زنان، به ویژه در دوران باروری، درمان به موقع این بیماری اهمیت دوچندانی دارد.
