نارسیسم یا خودشیفتگی به عنوان یکی از اختلالات شخصیتی شناخته می‌شود که در آن فرد دارای حس اغراق‌آمیز از خود اهمیت‌دهی و خودبزرگ‌بینی است. افرادی که دچار نارسیست هستند، نیاز به تحسین و توجه بیش از حد دارند و اغلب به احساسات و نیازهای دیگران توجهی ندارند. این اختلال می‌تواند باعث مشکلات بسیاری در روابط اجتماعی، حرفه‌ای و زندگی شخصی افراد شود. اختتلال شخصیت خودشیفته در بسیاری از زمینه های زندگی مانند روابط، کار، مدرسه یا مسائل مالی مشکلاتی ایجاد می کند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی ممکن است به طور کلی ناراضی و ناامید باشند وقتی که به آنها لطف یا تحسین خاصی که معتقدند سزاوار آن هستند داده نمی شود. آنها ممکن است روابط خود را مشکل دار و ناکامل بدانند و سایر افراد از بودن در کنار آنها لذت نبرند. در این مقاله به جواب سوال نارسیسم چیست؟ انواع آن، ویژگی‌های افراد نارسیست، و راه‌های درمان این اختلال خواهیم پرداخت.
بیماری نارسیسم چیست؟
نارسیسم یا اختلال شخصیت خودشیفته (Narcissistic Personality Disorder – NPD) یکی از اختلالات روانی است که در آن فرد احساس خودبزرگ‌بینی و خودمحوری شدیدی دارد. این افراد عموماً به شکلی غیرواقعی احساس می‌کنند که از دیگران برترند و به طور مداوم به تحسین و توجه دیگران نیاز دارند. این افراد معمولاً به احساسات و نیازهای دیگران اهمیت نمی‌دهند و به روابط بین فردی به چشم وسیله‌ای برای تقویت جایگاه و اهمیت خود نگاه می‌کنند.
علائم بیماری نارسیسم
علائم اصلی نارسیسم شامل موارد زیر هستند:
- احساس شدید خودبزرگ‌بینی
- نیاز به تحسین و توجه دائمی
- ناتوانی در همدلی با دیگران
- حس برتری و نیاز به برتری جویی
- واکنش‌های شدید به انتقاد
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علل بیماری نارسیسم
مشخص نیست که چه چیزی باعث اختلال شخصیت خودشیفته می شود. علت احتمالاً پیچیده است. اختلال شخصیت خودشیفته ممکن است با موارد زیر مرتبط باشد:
- محیط – روابط والدین و فرزند با تحسین بیش از حد یا انتقاد بیش از حد که با تجربیات و دستاوردهای واقعی کودک مطابقت ندارد.
- ژنتیک – ویژگی های ارثی، مانند ویژگی های شخصیتی خاص.
- نوروبیولوژی – ارتباط بین مغز و رفتار و تفکر
انواع نارسیسم
نارسیسم به طور کلی به چند نوع تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. آشنایی با این انواع می‌تواند به درک بهتر این اختلال کمک کند.
- نارسیسم عظمت‌طلب (Grandiose Narcissism): در این نوع از نارسیسم، فرد به طور واضح و آشکار حس برتری و خودبزرگ‌بینی دارد. افراد عظمت‌طلب فکر می‌کنند که از دیگران بهتر هستند و انتظار دارند که به خاطر این ویژگی‌ها از آنها تقدیر و تحسین شود. آنها معمولاً به انتقاد پاسخ تهاجمی می‌دهند و از پذیرش اشتباهات خود خودداری می‌کنند.
- نارسیسم آسیب‌پذیر (Vulnerable Narcissism): افراد با این نوع نارسیسم در ظاهر ممکن است کم‌رو و حساس به نظر برسند، اما در باطن احساس عمیقی از خودبزرگ‌بینی دارند. این افراد به تحسین دیگران نیاز دارند، اما این نیاز را به صورت غیرمستقیم بیان می‌کنند. آنها بسیار حساس به انتقاد هستند و از طریق رفتارهای غیرمستقیم مانند بروز احساسات قربانی‌شدن یا سرزنش دیگران به دنبال جلب توجه‌اند.
- نارسیسم ارتباطی (Communal Narcissism): در این نوع نارسیسم، افراد به جای تمرکز بر خود، تلاش می‌کنند تا خود را به عنوان افرادی فوق‌العاده اخلاقی یا دلسوز نشان دهند. آنها ممکن است به صورت مداوم به کمک دیگران بپردازند، اما در واقعیت به دنبال تحسین و تأیید اجتماعی برای رفتارهای به ظاهر انسان‌دوستانه خود هستند.
- نارسیسم بدخیم (Malignant Narcissism): این نوع نارسیسم شدیدترین و خطرناک‌ترین شکل این اختلال است. افراد مبتلا به نارسیسم بدخیم علاوه بر خودبزرگ‌بینی، تمایل به سوءاستفاده و تحقیر دیگران نیز دارند. آنها معمولاً رفتارهای بی‌رحمانه و خشونت‌آمیز دارند و به هیچ عنوان به احساسات و حقوق دیگران توجه نمی‌کنند.
ویژگی‌های زنان نارسیست
زنان نارسیست ویژگی‌های خاص خود را دارند که ممکن است در ظاهر از مردان نارسیست متفاوت باشد، اما در اساس مشابه هستند. برخی از ویژگی‌های زنان نارسیست شامل موارد زیر هستند:
- خودمحوری شدید: زنان نارسیست به خودبزرگ‌بینی و خودمحوری دچار هستند و خود را از دیگران برتر می‌دانند.
- نیاز به تحسین و توجه: آنها به دنبال تأیید و توجه دائمی هستند و اگر این نیاز تأمین نشود، ممکن است به شدت ناراحت شوند.
- تمایل به رقابت: زنان نارسیست معمولاً حس رقابتی شدیدی دارند و سعی می‌کنند در همه جوانب زندگی از دیگران برتر باشند.
- رفتارهای دستکاری‌کننده: آنها از طریق دستکاری روانی و عاطفی دیگران، به دنبال دستیابی به خواسته‌های خود هستند.
- ظاهر فریبنده: زنان نارسیست معمولاً به ظاهر خود بسیار اهمیت می‌دهند و سعی می‌کنند از طریق زیبایی ظاهری یا رفتارهای اجتماعی، دیگران را به سمت خود جلب کنند.
پیشنهاد مقاله: اختلال خود بیمار انگاری یا هیپوکندریا چیست؟
ویژگی‌های مردان نارسیست
مردان نارسیست نیز ویژگی‌های خاصی دارند که ممکن است با زنان نارسیست تفاوت‌هایی داشته باشد. برخی از ویژگی‌های بارز مردان نارسیست عبارتند از:
- حس قدرت‌طلبی: مردان نارسیست تمایل دارند در همه جنبه‌های زندگی احساس قدرت کنند و دیگران را تحت کنترل خود قرار دهند.
- برتری‌طلبی: این افراد همیشه به دنبال تأکید بر برتری خود نسبت به دیگران هستند و از هر فرصتی برای تحقیر دیگران استفاده می‌کنند.
- عدم همدلی: مردان نارسیست به احساسات و نیازهای دیگران توجهی ندارند و تنها به منافع شخصی خود اهمیت می‌دهند.
- نیاز به تأیید: این افراد دائماً به دنبال تأیید و تحسین از سوی دیگران هستند و اگر به خواسته‌های خود نرسند، به شدت ناراحت و عصبانی می‌شوند.
تست نارسیسم
تشخیص نارسیسم معمولاً از طریق مشاوره روانشناسی و تست‌های روان‌شناختی صورت می‌گیرد. تست‌های استانداردی مانند تست شخصیت نارسیستیک (NPI) برای ارزیابی میزان نارسیسم در فرد مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تست شامل مجموعه‌ای از سوالات است که به ارزیابی ویژگی‌های خودبزرگ‌بینی، نیاز به تحسین، و همدلی فرد می‌پردازد.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
عوارض بیماری نارسیسم
عوارض اختلال شخصیت خودشیفته و سایر شرایطی که می تواند همراه با آن رخ دهد عبارتند از:
- مشکلات رابطه
- مشکلات در محل کار یا مدرسه
- افسردگی و اضطراب
- سایر اختلالات شخصیتی
- یک اختلال خوردن به نام بی اشتهایی
- مشکلات سلامت جسمانی
- سوء استفاده از مواد مخدر یا الکل
- افکار یا رفتار خودکشی
پیشگیری از بیماری نارسیسم
از آنجایی که علت اختلال شخصیت خودشیفته ناشناخته است، هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. اما ممکن است کمک کند:
- در اسرع وقت برای مشکلات روانی دوران کودکی درمان شوید.
- در خانواده درمانی شرکت کنید تا راه های سالم برقراری ارتباط یا کنار آمدن با درگیری ها یا ناراحتی های عاطفی را بیاموزید.
- در کلاس های فرزندپروری شرکت کنید و در صورت نیاز از یک درمانگر یا مددکار اجتماعی راهنمایی بخواهید
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته ممکن است فکر نکنند که مشکلی وجود دارد، بنابراین معمولاً به دنبال درمان نیستند. اگر آنها به دنبال درمان باشند، به احتمال زیاد برای علائم افسردگی، سوء مصرف مواد مخدر یا الکل، یا سایر مشکلات سلامت روان است. آنچه آنها به عنوان توهین به عزت نفس می دانند ممکن است پذیرش و پیگیری درمان را دشوار کند. اگر جنبه‌هایی از شخصیت خود را که در اختلال شخصیت خودشیفته مشترک است تشخیص میدهید یا غمگین هستید، با یک متخصص سلامت روان قابل اعتماد تماس بگیرید. دریافت درمان مناسب می تواند به شما کمک کند تا زندگی شما لذت بخش تر شود.
درمان نارسیسم
درمان نارسیسم یک فرآیند پیچیده است که نیاز به زمان و تعهد از سوی فرد مبتلا دارد. از آنجا که افراد نارسیست به طور کلی از مشکلات خود آگاه نیستند و تمایلی به تغییر ندارند، درمان آنها چالش‌برانگیز است. با این حال، روان‌درمانی به عنوان مؤثرترین روش درمانی برای نارسیسم شناخته می‌شود.
روش‌های درمانی نارسیسم عبارتند از:
- روان‌درمانی فردی: این روش به فرد کمک می‌کند تا احساسات و الگوهای رفتاری خود را بهتر بشناسد و بر روی اصلاح آنها کار کند.
- روان‌درمانی شناختی-رفتاری (CBT): این نوع درمان به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری خود را تغییر دهند و به سمت رفتارهای سالم‌تر و سازگارتر حرکت کنند.
- درمان گروهی: حضور در گروه‌های حمایتی و مشارکت در جلسات گروهی می‌تواند به افراد کمک کند تا احساس همدلی بیشتری نسبت به دیگران پیدا کنند.
- دارو درمانی: در برخی موارد، داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب ممکن است برای کاهش علائم روانی مانند افسردگی و اضطراب ناشی از نارسیسم تجویز شود.
پیشنهاد ویژه: حرف زدن با خود در تنهایی نشانه چیست
شیوه زندگی و درمان های خانگی
ممکن است در مورد درمان احساس تدافعی کنید یا فکر کنید که این درمان غیر ضروری است. ماهیت اختلال شخصیت خودشیفته همچنین می تواند به شما این احساس را بدهد که درمان ارزش وقت و توجه شما را ندارد و ممکن است وسوسه شوید که آن را ترک کنید. اما مهم است که:
- ذهن خود را باز نگه دارید.روی پاداش های درمان تمرکز کنید.
- برنامه درمانی خود را دنبال کنید.در جلسات درمانی برنامه ریزی شده شرکت کنید و هر دارویی را طبق دستور مصرف کنید. به یاد داشته باشید، ممکن است کار سختی باشد و ممکن است گاهی اوقات با شکست مواجه شوید.
- برای سوء مصرف الکل یا مواد مخدر یا سایر مشکلات سلامت روان درمان شوید. اعتیاد، افسردگی، اضطراب و استرس می تواند منجر به چرخه ای از درد عاطفی و رفتار ناسالم شود.
- روی اهداف خود متمرکز بمانید.با در نظر گرفتن اهداف خود و یادآوری اینکه می توانید برای ترمیم روابط آسیب دیده تلاش کنید و از زندگی خود راضی تر شوید انگیزه خود را حفظ کنید
نتیجه‌گیری
نارسیسم یا خودشیفتگی یک اختلال شخصیتی است که بر روابط فردی و اجتماعی افراد تأثیر منفی می‌گذارد. این اختلال می‌تواند باعث آسیب‌های جدی به زندگی شخصی، حرفه‌ای و اجتماعی فرد شود. آگاهی از انواع نارسیسم، ویژگی‌های افراد مبتلا به آن و روش‌های درمانی موجود می‌تواند به فرد مبتلا و اطرافیان او کمک کند تا این اختلال را بهتر درک کرده و به دنبال راه‌های مؤثرتری برای مدیریت آن باشند. درمان نارسیسم اگرچه چالش‌برانگیز است، اما با کمک روان‌درمانی و تعهد به تغییر، می‌تواند امکان‌پذیر باشد.
