در تاریخ 16 اسفند 1402 – توسط تیم ازپزشک بازنگری و بروزرسانی شد.
به طور کلی زمانی که فردی دچار مشکل در استدلال، قضاوت و حافظه می شود، گفته می شود که به دمانس یا زوال عقل مبتلا شده است. بیماری دمانس شامل اختلال در حداقل یکی از ویژگی های زیر نیز می باشد:
- صحبت کردن و نوشتن منسجم یا درک صحیح صحبت و نوشتار سایر افراد
- شناسایی محیط اطراف
- انجام کارهای پیچیده و چند مرحله ای
زمانی که علائم فوق به حدی شدید باشند که منجر به اختلال در زندگی روزمره گردند، بیماری دمانس نامیده می شود.
بیماری آلزایمر چیست؟ بسیاری از بیماری ها با تاثیر بر روی مغز، منجر به دمانس می شوند. آلزایمر شایع ترین علت دمانس می باشد که منجر به تجمع نوعی پروتئین به نام بتا آمیلوئید در مغز، ازبین رفتن سلول های عصبی آن می باشد. بیماری آلزایمر 60 الی 80 درصد موارد دمانس را تشکیل می دهد. حدود 10 درصد بیماران با سن بیشتر از 70 سال از درجاتی از کاهش حافظه رنج می برند و اغلب آن ها نیز به آلزایمر مبتلا می باشند.
بسیاری از افراد، ابتلا به آلزایمر را بخشی طبیعی از روند پیری می دانند. اگرچه که سن بالا مهم ترین عامل ابتلا به آلزایمر می باشد و درجاتی از فراموشی در پیری نیز به طور معمول دیده می شود، ولی به یاد داشته باشید که آلزایمر نوعی بیماری می باشد و نه روند طبیعی پیری!
علل بیماری فراموشی یا زوال عقل
اگرچه که بیماری آلزایمر شایع ترین علت فراموشی می باشد، اما سایر بیماری ها نیز ممکن است منجر به فراموشی به ویژه در سنین بالا گردند، برخی از این بیماری ها عبارتند از:
- دمانس عروقی: به دلیل رسوب چربی یا لخته خون در عروق و کاهش جریان خون مغز رخ می دهد. اغلب در افرادی که سابقه دیابت و فشارخون بالای طول کشیده دارند، رخ می دهد.
- دمانس لووی بادی: یکی دیگر از علل زوال عقل می باشد که به دلیل رسوب پروتئین های غیرطبیعی در سلول های مغز رخ می دهد. ممکن است همراه با سفتی عضلات، اختلالات حرکتی، توهم و اختلالات خواب باشد.
- پارکینسون: زوال عقل ممکن است در مراحل دیررس بیماری پارکینسون نیز دیده شود.
همچنین احتمال زوال عقل متعاقب مصرف طولانی مدت الکل یا در ورزشکارانی که با ضربه های متعدد سر در طی سال ها مواجه می شوند مانند فوتبالیست های حرفه ای نیز افزایش می یابد. مشاوره با دکتر آنلاین مغز و اعصاب نقش موثری در کاهش پیشرفت و کنترل زوال عقل در این افراد ایفا می کند.
یکی از خدمات فوق‌العاده اپلیکیشن ازپزشک که باعث محبوبیت آن در بین بیماران و پزشکان عزیز شده است امکان دریافت ویزیت پزشک آنلاین و یا مشاوره پزشک تصویری می‌باشد در واقع سامانه ازپزشک با قرار دادن این خدمات ارزشمند در سامانه خود باعث شده تا در هر مکانی و هر زمانی بتوانید به راحتی از این خدمات استفاده نمائید. فقط کافی است همین الان اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات این مجموعه برخوردار شوید.
چه کسانی به آلزایمر مبتلا می شوند؟
هیچ روش قطعی برای پیش بینی احتمال ابتلا به زوال عقل در سنین بالا وجود ندارد و علت قطعی آن ناشناخته می باشد. اما به طور کلی شایع ترین علل ابتلا به آلزایمر و زوال عقل در سنین بالا، عبارتند از:
- سن: مهم ترین علت ابتلا به آلزایمر در سنین بالا می باشد. بروز آلزایمر در سنین کمتر از 60 سال به ندرت رخ می دهد.
- سابقه فامیلی مثبت: در صورت ابتلای یکی از اعضای درجه یک فامیل به آلزایمر به خصوص در سنین پایین، احتمال ابتلا به آلزایمر در آینده افزایش می یابد.
- سیگار
- فشارخون بالا
- دیابت
برخلاف موارد فوق، احتمال آلزایمر در افرادی که از نظر فیزیکی و ذهنی فعال می باشند کاهش می یابد.
علائم آلزایمر
برخی افراد ممکن است فراموشی های کوچک و گهگاهی مانند فراموش کردن یک شماره تلفن یا اسم یکی از بستگان را با بیماری آلزایمر اشتباه کنند. فراموشی اندک و غیرپیشرونده در سنین بالا طبیعی می باشد. علائم آلزایمر یا زوال عقل در افراد مختلف، بسیار متفاوت می باشد. همچنین در یک فرد نیز در طی زمان سیر علائم ممکن است با تغییرات گوناگون مواجه باشند. اما مهم ترین علائم آلزایمر عبارتند از:
- فراموشی
- اختلال در صحبت کردن (پیدا نکردن لغات مناسب حین صحبت کردن)
- اختلال در تمرکز و استدلال
- اختلال در انجام کارهای روزانه مانند آشپزی و پرداخت قبض ها و ..
- گم کردن مسیرهای آشنا
- پرخاشگری
- اختلالات خواب
- توهم
از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع نیز در مراحل انتهایی آلزایمر دیده می شوند.
تشخیص آلزایمر
برخی روش های تشخیصی کمک کننده جهت افتراق علل مختلف زوال عقل نیز عبارتند از:
- آزمایش خون
- ام آر آی مغز (MRI)
- بررسی مایع نخاعی (LP)
- تصویربرداری مغز با PET scan
گاهی از یک الی چند مورد از روش های تشخیصی فوق جهت بررسی علل مختلف زوال عقل استفاده می گردد.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
درمان آلزایمر
درمان انواع مختلف دمانس برحسب علت ایجاد کننده، متفاوت می باشد. اما درمان آلزایمر به طور اختصاصی عبارت است از:
کاهش پیشرفت بیماری
هیچ یک از داروهای آلزایمر به درمان قطعی آن کمک نمی کنند. نقش این داروها کند کردن سیر پیشرفت بیماری می باشد. ممانتین (Memantine) مهم ترین دارو در این دسته می باشد، که البته در برخی افراد ممکن است منجر به تشدید توهمات و پرخاشگری گردد.
بهبود قدرت حافظه
برخی داروها با افزایش سطح استیل کولین در مغز، نقش موثری در بهبود قدرت حافظه ایفا می کنند. سه تا از مهم ترین این داروها عبارتند از:
- دونپزیل (Donepezil)
- ریواستیگمین (Rivastigmine)
- گالانتامین (Galantamine)
در برخی افراد نیز این داروها تاثیر چشمگیری نداشته و حتی منجر به بروز عوارض جانبی متعدد می گردند. قطع دارو در این موارد توصیه می گردد.
درمان اختلالات رفتاری
ازجمله اختلالات رفتاری شایع به خصوص در مراحل اولیه آلزایمر، می توان به افسردگی اشاره نمود. پرخاشگری و اضطراب نیز از سایر اختلالات رفتاری آزاردهنده همراه با بیماری آلزایمر می باشند. درمان های دارویی و غیر دارویی متعددی برای درمان این اختلالات همراه با اختلالات خواب این بیماران پیشنهاد شده است.
زندگی با بیمار مبتلا به آلزایمر
زندگی با بیمار مبتلا به آلزایمر می تواند بسیار دشوار و پر استرس باشد. برخی نکات مهم حین زندگی با این افراد عبارتند از:
- از بحث و جدل کردن با این افراد و یا اثبات فراموشی به آن ها پرهیز گردد
- از انجام تغییرات ناگهانی مانند تغییر دکوراسیون منزل تا حد ممکن پرهیز گردد
- تهیه لیست از وظایف روزانه، شماره تماس های مورد نیاز و … و نوشتن آن روی کاغذ برای بیمار
- حفظ آرامش در خانه
- روشن نگه داشتن یک چراغ کوچک در اتاق خواب شب ها حین خواب
- افزایش ایمنی منزل: به طور مثال وسایل خطرناک، داروها و .. از دسترس این بیماران دور نگه داشته شوند
- با بیمار به آهستگی و هر مرتبه فقط در مورد یک موضوع صحبت گردد
- تشویق به ورزش و فعال بودن مانند قدم زدن ملایم روزانه همراه با بیمار
رعایت نکات فوق، نقش موثری در بهبود کیفیت زندگی حین زندگی با فرد مبتلا به آلزایمر ایفا می کنند.
