در این مطلب از سری مقالات ازپزشک ، سعی داریم رابطه بین دیابت و درمان زخم ها صحبت کنیم. متاسفانه یکی از مشکلاتی که افراد مبتلا به دیابت را درگیر می کند، عدم بهبود زخم هاست. همانگونه که می دانید بیماری دیابت، یعنی بدن فرد مبتلا دیگر قادر به تولید انسولین نیست. انسولین هم هورمونی است که به بدن انسان ها اجازه می دهد تا گلوکز و قند موجود تبدیل به انرژی شود. به همین دلیل وجود این هورمون در بدن بسیار مهم است و نبود آن می تواند خطرناک باشد. به این دلیل که اگر بدن در سوزاندن گلوکز به مشکل بر بخورد، می تواند سطح قند خون در بدن را افزایش دهد. و اینجاست که افزایش قند خون، در بهبود زخم ها هم تاثیر می گذارد.
چنانچه بدن در متابولیسم گلوکز با مشکل مواجه شود، قند خون افزایش پیدا کرده و زخم افراد به آهستگی و کندی بهبود پیدا می کند. به همین دلیل مهم است تا شما هم رابطه بین دیابت و درمان زخم ها را بدانید و در رابطه با هر چیزی که مربوط به این عنوان می شود اطلاعات کسب کنید.
متاسفانه در افراد دیابتی، زخم ها به آهستگی بهبود یافته و با سرعت بسیار زیاد پیشرفت می کند. با اینکه بریدگی، خراش و یا تاول می تواند در هر قسمت از بدن وجود داشته باشد اما پاها بیشتر در معرض خطر هستند و بیشتر دچار آسیب می شوند. به این صورت که یک زخم بسیار کوچک در پا می تواند به سرعت تبدیل به زخم دیابتی شود و برای فرد خطرات زیادی به همراه داشته باشد.
همراه ما باشید تا با کسب اطلاعات درست بدانید که در مواقع حساس، چه کارهایی را باید انجام دهید . همچنین با نصب اپلیکیشن ازپزشک می توانید از بهترین متخصصان غدد مشاوره آنلاین بگیرید و در خانه ویزیت شوید.
دیابت چیست ؟
همانگونه که پیش تر به آن اشاره کردیم دیابت زمانی رخ می دهد که دیگر بدن فرد نتواند به اندازه کافی انسولین تولید کند. در این زمان می گوییم که فرد به دیابت دچار شده است. انسولین هم هورمونی است که لوزه المعده در بدن تولید می کند و کار این هورمون این است که قند را از خون بگیرد و به داخل سلول های بدن منتقل کند تا بدن بتواند از این قند به عنوان انرژی استفاده کند.
در افرادی که به دیابت مبتلا می شوند یا میزان انسولین کاهش می یابد یا اینکه تاثیر کافی ندارد و سلول ها نمی توانند قند خون را جذب کنند. در این زمان قند بالا رفته و به مرور باعث آسیب دیدن برخی اعضای بدن می شود.
برای تکمیل کردن سوال دیابت چیست باید بگوییم که به صورت کلی دو نوع دیابت داریم. دیابت نوع یک و دیابت نوع دو.
در افراد مبتلا به دیابت نوع یک دلایل ژنتیکی و محیطی علت شروع بیماری هستند و دلایل آن هنوز شناسایی نشده اند. این بیماری بیشتر در کودکان و جوانان شایع است ؛ البته افراد در هر سنی امکان ابتلا شدن به این بیماری را دارند.
شایع ترین نوع دیابت ، دیابت نوع دو است که به عنوان دیابت غیر وابسته به انسولین هم شناخته می شود. این نوع دیابت معمولا به دلیل مقاومت سلول های بدن به انسولین رخ می دهد که در جهان بسیار شایع است.
دیابت نوع دو بیشتر در بزرگسالان دیده می شود که متاسفانه به دلیل اضافه وزن، کم تحرکی و تغذیه نا مناسب، رو به افزایش است و افراد زیادی را مبتلا می کند.
دیابت بارداری هم در گروه خاصی از زنان مشاهده می شود. در دیابت بارداری ، زن باردار برای اولین بار با افزایش قند خون مواجه می شود که علائم آن پس از زایمان از بین می رود. البته باید بدانید که این زنان مستعر ابتلا به دیابت نوع دو هستند و در آینده ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
حالا زخم پای دیابتی چه خطراتی دارد ؟ به خواندن مطلب ادامه دهید.
زخم پای دیابتی
متاسفانه در افراد دیابتی، زخم ها به آهستگی بهبود یافته و با سرعت بسیار زیاد پیشرفت می کنند. با اینکه بریدگی، خراش و یا تاول می تواند در هر قسمت از بدن وجود داشته باشد اما پاها بیشتر در معرض خطر هستند و بیشتر دچار آسیب می شوند. به این صورت که یک زخم بسیار کوچک در پا می تواند به سرعت تبدیل به زخم دیابتی شود و برای فرد خطرات زیادی به همراه داشته باشد.
در صورت عدم درمان زخم ایجاد شده در پا ، زخم فرد دیابتی بسیار جدی می شود. متاسفانه بین ۱۴ تا ۲۴ درصد از افرادی که به دیابت مبتلا هستند، اگر دچار زخم شوند باید آن عضو از بدن را قطع کنند . به همین دلیل مهم است که زخم ها را کنترل کنید تا بتوانید خطر قطع عضو را کاهش دهید. دیدن سریع زخم و درست رسیدگی کردن به آن، تنها راه کاهش خطر است و می تواند به بهبودی برسد.
علائم زخم پای دیابتی
اولین نشانه زخم پا در افراد دیابتی، خروج ترشحات از کف پا است . ترشحاتی که می تواند جوراب را لکه دار کند و یا به بیرون تخلیه شود . از دیگر علائم می توان به مواردی چون تورم غیر معمول، سوزش، قرمزی و بو اشاره کرد.
از دیگر علائم زخم پای دیابتی می توان به کالوس یا همان پینه اشاره کرد. پینه ها ناشی از فشار بیش از حد به کف پا هستند به همین دلیل باید بسیار جدی گرفته شوند. چرا که این پینه ها می توانند به مرور ضخیم شوند و به بافت های زیرین آسیب برسانند.
همچنین بافت سیاه یا همان اسکار ، از بارزترین نشانه های زخم پای دیابت است و برای رابطه بین دیابت و درمان زخم ها نقش مهمی دارد. این بافت به این دلیل که جریان خون مناسب نیست در اطراف زخم ایجاد می شود. زمانی که مرگ بافت پوستی رخ دهد ترشحات چرکی و بد بو، درد و بی حسی هم ظاهر می شود. باید بدانید که علائم همیشه مشهود نیستند و ممکن است تا زمانی که زخم عفونی نشود هیچ علائمی هم نمایان نشود.
پیشگیری از زخم پای دیابتی
یکی از ساده ترین راه های پیشگیری، تهیه کفش مناسب است. تهیه کفش مناسب برای افراد دیابتی بسیار مهم است چراکه پوشیدن کفش نا مناسب می تواند خطر تاول را در فرد افزایش دهد. دقت داشته باشید کفشی که می خرید نباید خیلی تنگ، خیلی کوچک و یا خیلی بزرگ باشد. ازپزشک توصیه می کند هربار برای خرید کفش، پای خود را اندازه گیری کنید. کفش مناسب برای افراد دیابتی از نیم سانتی متر بین انگشتان و نوک کفش فضا دارد و پشتیبانی کافی از قوس پا را فراهم می آورد .
از دیگر راه های پیشگیری از زخم پای دیابتی می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- کنترل قند خون
- استفاده از جوراب های تمیز ، خشک و بدون کش محکم
- کنترل وزن
- ترک دخانیات
- نپوشیدن کفش های پاشنه بلند
- ناخن هایتان را مرتب کوتاه کنید و از ته نگیرید
کفش پای مناسب بیماران با زخم پای دیابتی
اگر دیابتی هستید باید از پاهای خود به خوبی مراقبت کنید. به همین دلیل نیاز دارید که کفش مناسب برای افراد دیابتی تهیه کنید . شما با پوشیدن کفش های مناسب می توانید از تاول و یا کالوس که می تواند منجر به زخم پای دیابتی شود جلوگیری کنید.
کفش هایی که خیلی کوچک و یا خیلی بزرگ هستند نپوشید. طی تحقیقاتی مشخص شده است حدود ۶ تا ۱۰ نفر از مبتلایان دیابت، کفش های نامناسب پوشیده و به زخم پای دیابتی دچار شدند.
کفش هایی که پاهایتان را در فشار بگذارد تهیه نکنید؛ در عوض کفشی بخرید که فضای کافی برای حرکت انگشتان پا داشته باشد.
از پوشیدن کفش های پاشنه بلند به شدت خودداری کنید . این کفش ها به پای شما فشار آورده و باعث ایجاد کالوس در پا می شوند . سعی کنید از کفش هایی چرمی که قاب محافظ برای انگشتان پا دارند استفاده کنید .
هیچ وقت در هیچ جا با پای برهنه راه نروید . برخی از بیماران زمانی که به نوروپاتی مبتلا باشند اگر بر روی لیوان شکسته هم راه بروند متوجه نمی شوند . پس همیشه این احتمال را در نظر بگیرید که ممکن است روی چیزی قدم بگذارید و بدون آنکه متوجه شوید به خودتان آسیب برسانید .
درجه بندی زخم های دیابتی
برخی از ویژگی ها در درجه بندی زخم های دیابتی مهم هستند چرا که می توانند روی دارو و درمان تاثیر بگذارند . مانند :
- اندازه زخم
- عمق زخم
- وجود حفره های کوچک در محل زخم
- میزان بافت دانه ای یا گرانوله
- نوع و مقدار زهکشی
- علائم عفونت مانند اریتما
- در معرض بودن استخوان
- میزان بافت فیبروتیک یا دیسوسکولار
- افزایش حرارت
- بوی نامطبوع
- تورم زخم
- میزان بافت نازک اطراف زخم
درجه بندی واگنر هم به ۶ دسته زیر تقسیم می شود :
- زخم پای دیابتی درجه صفر: در این درجه هنوز زخمی ایجاد نشده است اما احتمال ایجاد زخم پای دیابتی بسیار بالاست.
- زخم پای دیابتی درجه ۱: زخم سطحی که تا درم پیشرفته است.
- زخم پای دیابتی درجه ۲: زخم عمقی که تا لایه های زیرین اپیدرم پیش رفته و ممکن است تاندون یا استخوان مشخص باشد.
- زخم پای دیابتی درجه ۳: زخم عمیق همراه با آبسه و استئومیلیت، عفونت استخوان
- زخم پای دیابتی درجه ۴: گانگرن انگشتان پا
- زخم پای دیابتی درجه ۵: گانگرن تمام پا
درمان زخم پای دیابتی
از جمله روش های درمان برای رابطه بین دیابت و درمان زخم ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پانسمان های نوین
- اوزون تراپی در آب
- ماگوت تراپی
- لایت تراپی
- لیچ تراپی
- وکیوم تراپی
- پی آر پی
مدت زمان درمان
طول درمان زخم پای دیابتی به وسعت زخم و شدت درگیری و رعایت کردن نکات پیشگیری توسط بیمار بستگی دارد و می تواند چندین هفته و ماه طول بکشد. پس هر چه زودتر درمان را شروع کنید، درمان کم هزینه تر داشته و طول درمان کوتاه تری خواهید داشت. به همین دلیل تمام مواردی که عنوان کردیم را جدی بگیرید و در صورت مشاهده هر کدام از آنها ، به پزشک مراجعه کنید .
بهترین پماد برای زخم پای دیابتی
پماد زخم دیابت باعث کاهش التهاب و تسریع در روند طبیعی درمان می گردد . همچنین پماد زخم دیابت می تواند از عفونت زخم جلوگیری کند . مواد موثر موجود در این پماد، دارای خواص ضد قارچی، ضد میکروبی و ضد التهابی هستند . این پماد از ترکیبات آنتی اکسیدان برخوردار است که موجب به دام انداختن رادیکال های آزاد می شود. همین موضوع نقش بسیار مهمی در ترمیم زخم و جلوگیری از عفونت زخم دیابت دارد.
عوارض زخم پای دیابتی
یکی از عوارض ها، عفونت زخم پای دیابتی است. درمان نکردن عفونت ناشی از دیابت، منجر به قطع عضو و مرگ می شود. به همین دلیل آموزش پیشگیری و درمان در بیماران دیابتی بسیار مهم است. برای پیشگیری باید:
- قند خون خود را کنترل کنید
- از جوراب های تمیز ، خشک و بدون کش استفاده کنید
- کنترل وزن
- ترک دخانیات
- نپوشیدن کفش های پاشنه بلند
- ناخن هایتان را مرتب کوتاه کنید و از ته نگیرید
قانقاریا هم از دیگر عوارض زخم پای دیابتی است. قانقاریا معمولاً در انگشتان پا، پس از ضربه یا آسیب به پوست و یا در اثر عفونت پا یا انگشتان ایجاد می‌شود. پیشرفت زخم یا عفونت می تواند منجر به قانقاریا شود که به معنای از دست دادن عملکرد انگشتان است. مهمترین مشکلی که باعث قانقاریا در پاها می شود، در اثر انسداد رگ های پا به علت دیابت است و شایع ترین حالتی که در بیماران دیابتی دیده می شود انسداد رگ‌های زیر زانو، ساق پا و مچ پا، اغلب همراه با زخم پای دیابتی است.
و در انتها از عوارض این بیماری می توان به مرگ اشاره کرد. بیماری های قلبی عروقی مرتبط با دیابت نتایج بدتری از سرطان به همراه دارد.
