بیماری سل، یکی از کشنده ترین بیماری های عفونی در سرتاسر جهان می باشد. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سالانه 10 میلیون نفر ابتلا به سل در جهان گزارش می گردد. اگرچه که روش های تشخیصی و درمان بیماری سل با پیشرفت قابل ملاحظه ای همراه بوده است، اما همچنان 5/1 میلیون مرگ سالانه توسط سل گزارش می گردد! این بیماری در کشورهای با درآمد کم شیوع بسیار بالاتری دارد و اغلب مبتلایان آن در 8 کشور بنگلادش، چین، هند، اندونزی، نیجریه، پاکستان، فیلیپین و آفریقای جنوبی زندگی می کنند. شیوع سل در ایران نیز در حال افزایش می باشد و لذا آشنایی با بیماری سل و مراجعه به پزشک متخصص ریه در صورت بروز علائم در اسرع وقت از نقش مهمی در درمان آن و پیشگیری از بروز عوارض آن برخوردار می باشد.
عامل بیماری سل چیست؟
عامل بیماری سل نوعی باکتری به نام مایکوباکتریوم توبرکلوزیس می باشد. اگرچه که باکتری سل می تواند تمام اعضای بدن را آلوده نماید، ولی مهم ترین عضو مورد ابتلا، ریه ها می باشند. از این رو مشورت با پزشک متخصص ریه از نقش مهمی در تشخیص و درمان بیماری سل برخوردار می باشد.
باکتری سل حین صحبت کردن، عطسه یا سرفه افراد مبتلا به سل ریوی در هوا پخش می گردد و وارد بدن افراد مجاور می گردد. اما لزوما تمام افرادی که باکتری سل به بدن آن ها وارد شده است، به بیماری سل مبتلا نمی گردند! باکتری سل در بدن افراد به صورت نهفته باقی می ماند و در 5 الی 10 درصد موارد طی سال های آینده ممکن است به بیماری سل فعال تبدیل گردد. در صورت فعالیت مجدد بیماری سل، مشورت با پزشک متخصص ریه در اسرع وقت باید انجام گردد.
آیا بیماری سل واگیردار است؟
حدود یک چهارم جمعیت جهان با باسیل سل آلوده می گردند و باکتری سل به بدن آن ها وارد می شود. اما همان طور که گفته شد، بسیاری از این افراد هرگز به بیماری سل مبتلا نمی شوند و عفونت سل به صورت نهفته در بدن آن ها باقی می ماند. طبق نظر پزشک متخصص ریه، بیماری سل در این افراد واگیردار نمی باشد. همچنین سیستم ایمنی برخی از افراد به طور خود به خودی قادر به پاکسازی باکتری از بدن می باشد.
در نهایت حدود 5 الی 10 درصد افراد نیز علامتدار می گردند! باکتری سل از طریق افرادی که سل فعال ریوی دارند، به سایر افراد منتقل می گردد. ماسک های معمولی برای پیشگیری از انتقال سل کافی به نظر نمی رسند و طبق نظر پزشک متخصص ریه، استفاده از ماسک های N95 برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ضروری می باشند.
علائم بیماری سل و مشاوره با پزشک متخصص ریه
افراد با سل نهفته علی رغم گزارش تست پوستی مثبت، کاملا بدون علامت می باشند. اما پس از فعال شدن بیماری سل در بدن، علائم زیر ممکن است در افراد مشاهده گردند:
- سرفه های گهگاهی
- درد قفسه سینه
- خلط خونی
- ضعف و خستگی
- بی اشتهایی
- کاهش وزن
- تب
- لرز
- تعریق شبانه
مشورت با پزشک متخصص ریه به محض شروع علائم فوق، از نقش مهمی در تشخیص و کاهش انتقال بیماری به سایر افراد برخوردار می باشد.
یکی از خدمات فوق‌العاده سامانه از پزشک که باعث محبوبیت آن در بین بیماران و پزشکان عزیز شده است امکان دریافت ویزیت پزشک آنلاین و یا مشاوره پزشک تصویری می‌باشد در واقع سامانه ازپزشک با قرار دادن این خدمات ارزشمند در سامانه خود باعث شده تا در هر مکانی و هر زمانی بتوانید به راحتی از این خدمات استفاده نمائید. فقط کافی است همین الان اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات این مجموعه برخوردار شوید.
آیا بیماری سل خطرناک است؟
اگرچه که بیماری سل یک بیماری قابل پیشگیری و قابل درمان می باشد، اما با ظهور سویه های مقاوم باکتری سل (MDR TB)، مرگ و میر به دنبال این بیماری نیز افزایش یافته است. در صورت عدم تکمیل درمان توسط پزشک متخصص ریه، باکتری های باقی مانده قوی تر می شوند و نسبت به آنتی بیوتیک ها مقاوم می گردند. این پدیده به خصوص در افرادی که درمان را به محض بهبود علائم به طور ناقص رها می کنند، بیشتر دیده می شود.
سل مقاوم به درمان انواع مختلفی دارد و می تواند بسیار کشنده باشد. لذا توصیه می گردد پس از شروع درمان توسط پزشک متخصص ریه، تا انتهای درمان تمام داروها به طور منظم استفاده گردند و به هیچ وجه درمان بدون مشورت با پزشک متخصص قطع نگردد.
مطالعه مقاله مشاوره آنلاین با متخصص ریه پیشنهاد می شود.
عوارض ابتلا به سل
در صورت عدم درمان بیماری سل توسط پزشک متخصص ریه و پزشک متخصص عفونی، بیماری سل می تواند کشنده باشد. اگرچه که ریه ها شایع ترین مکان درگیری بیماری سل می باشند، اما بیماری سل ممکن است در اعضای زیر نیز دیده شوند:
- ستون مهره ها: سل استخوان ممکن است اولین بار با تظاهر کمردرد تشخیص داده شود.
- مفاصل: لگن و زانوها ممکن است به دنبال بیماری سل درگیر گردند.
- مننژیت: درگیری پرده مغز ممکن است با سردرد و اختلالات ذهنی تظاهر پیدا کند.
- کبد و کلیه ها: درگیری کبد و کلیه ها با اختلال در دفع سموم از بدن همراه می باشد.
- قلب: درگیری قلب اگرچه که نادر می باشد، ولی اغلب بسیار خطرناک و کشنده است.
درمان صحیح بیماری سل توسط پزشک متخصص ریه، از گسترش آن به سایر اعضای بدن جلوگیری می نماید.
تشخیص بیماری سل با پزشک متخصص ریه
پس از ظهور علائم بیماری سل، پزشک متخصص ریه ابتدا یک معاینه کامل شامل سمع صداهای ریه توسط گوشی پزشکی و معاینه غدد لنفاوی را انجام می دهد. سپس ممکن است از یک الی چند مورد از روش های زیر برای تشخیص بیماری سل استفاده نماید:
- بررسی کشت و اسمیر خلط
- تست پوستی (PPD)
- آزمایش خون
- عکس قفسه سینه
- تهیه لاواژ خلط توسط برونکوسکوپی
- نمونه برداری از غدد لنفاوی یا سایر اعضای بدن
در صورت مثبت شدن تست های فوق و شواهد سل فعال، درمان با داروهای ضد سل به سرعت آغاز می گردد.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
درمان سل با پزشک متخصص ریه
عفونت نهفته سل، اغلب نیازمند درمان توسط پزشک متخصص ریه نمی باشد. اما درمان در سل فعال و مواردی از سل نهفته که احتمال بالای فعالیت در آن ها تخمین زده می گردد (به طور مثال سل نهفته در افراد مبتلا به سرطان که کاندید شیمی درمانی می باشند)، باید به سرعت آغاز گردد. اغلب 6 الی 9 ماه درمان با حداقل 4 داروی ضد سل مرسوم، باید تجویز گردد. اغلب درمان ضد سل با 4 داروی زیر برای درمان سل کافی می باشد:
- ایزونیازید (Isoniazid)
- ریفامپین (Rifampin)
- اتامبوتول (Ethambutol)
- پیرازینامید (Pyrazinamide)
پایش آنزیم های کبدی و عملکرد کلیه و کشت خلط های مکرر حین درمان ضد سل، جهت به حداقل رساندن عوارض دارویی کمک کننده می باشند. همچنین آشنایی با عوارض داروهای ضد سل نیز از نقش مهمی در درمان بهینه برخوردار می باشد.
پیشنهاد ویژه: مطالعه مقاله متخصص ریه چه بیماری هایی را درمان می کند؟
