یکی از شایع ترین ناراحتی هایی که برای چشم رخ می دهد خشکی چشم است. خشکی چشمان به دلیل کاهش اشک ، رطوبت و یا وجود اشک بدون کیفیت ایجاد می شود و به همین دلیل می تواند برای فرد آزار دهنده باشد. این بیماری در گذشته بیشتر افراد مسن را درگیر می کرد؛ متاسفانه امروزه به دلیل استفاده بیش از حد تلفن همراه، کامپیوتر و چندین ساعت خیره ماندن به صفحات گوشی و یا مانیتورها، خشکی چشم در سنین مختلف قابل مشاهده بوده و از بزرگ و کوچک را درگیر کرده است.
ما در این مطلب از سری مقالات ازپزشک ، به خشکی چشم، علائم و درمان آن پرداخته ایم. پس این مقاله را کامل مطالعه کنید تا بتوانید از اطلاعات جامع و کامل آن بهره ببرید. همچنین با نصب اپلیکیشن ازپزشک می توانید با داشتن کوچکترین علائم ، توسط بهترین متخصصان چشم تیم ویزیت آنلاین شوید .
با نصب اپلیکیشن در هر زمان هم می توانید از پزشکان مورد نظرتان مشاوره آنلاین بگیرید و در خانه درمان شوید.
همراه ما باشید و اگر با خواندن این مطلب سوالی بدون پاسخ ماند در دیدگاه ثبت کنید و در مدت زمان کوتاه از پزشکان پاسخ بگیرید .
علت خشکی چشم
همانگونه که عنوان کردیم سندرم خشکی چشم به دلیل کمبود رطوبت و اشک در چشمان رخ می دهد. اثرات این بیماری هم می تواند از التهاب در چشم ها تا التهاب و حتی زخم های سطح چشم پیش برود و فرد را درگیر کند . قطعا احساس وجود سنگ ریزه در چشمان آن چنان خوشایند نیست. همچنین خستگی مدام چشم ها ، ناراحتی و سوزش هم آزارهای خود را دارد و فرد را عصبی و کلافه می کند. به همین دلیل اگر این مشکل به سرعت بر طرف نشود می تواند با افزایش سن شدت بگیرد و درد آن بیشتر شود.
خشکی چشم به لایه اشکی چشمان ارتباط دارد. به همین دلیل بهتر است در ابتدا با لایه اشکی چشم که از سه بخش تشکیل شده است آشنا شوید و سپس در رابطه با علت خشکی چشم بخوانید .
- لایه چربی که از غدد می بومین ترشح شده و لیز کردن سطح چشم را بر عهده دارد. در واقع این لایه با تشکیل لایه آبی بر روی سطح چشم، مانع از سرازیر شدن و تبخیر اشک ها می شود.
- لایه آبی که تغذیه و محافظت از قرنیه چشم را بر عهده دارد .
- لایه مخاطی که اشک ها را در چشم پخش می کند.
به همین لیل زمانی که آب و یا چربی به میزان کافی در چشم ها نباشد آب موجود تبخیر شده و خشکی چشم ایجاد می شود . در بیشتر مواقع بیشترین علت خشکی چشم به عدم ترشح کافی لایه چربی ارتباط دارد. که همین موضوع شاید علائمی مانند قرمز شدن چشم و یا پف کردن پلک به همراه نداشته باشد اما به شدت در فرد احساس ناخوشایند و آزار دهنده ایجاد می کند .
به طور کلی خشکی چشم از کمبود لایه آب در ۱۵ درصد موارد و لایه مخاطی و چربی در ۳۶ درصد موارد در افراد ایجاد می گردد.
در رابطه با اشک چشمان هم باید بگوییم که اشک مخلوطی از آب، چربی، پروتئین و الکترولیت است تا بتواند خطر عفونت چشم را کاهش دهد. همچنین این مخلوط پیچیده سبب روان شدن سطح چشم ، شستشوی چشم ، صاف و تمیز نگه داشتن سطح می شود .
وقتی میزان و کیفیت اشک چشمان به هر دلیلی کاهش پیدا کند ، خشکی چشم ایجاد می شود. اشک برای محافظت از رطوبت چشم تولید می شود و می تواند هر نوع گرد و غباری را از بین ببرد. به همین دلیل عدم وجود اشک در چشمان می تواند باعث عفونت چشم و آسیب به قرنیه گردد .
اشک از سه جز اصلی تشکیل شده است:
- مولکول چربی
- آب
- میوسین
تمام این اجزا مهم بوده و برای چشم حیاتی هستند. به همین دلیل ایجاد مشکل در هر کدام از این اجزا می تواند خطراتی به همراه داشته باشد. مثلا اگر غدد میوسین به اندازه کافی چربی تولید نکند اشک به سرعت از بین می رود .
در ادامه چندین علت خشکی چشم را عنوان می کنیم :
- افزایش سن
- رانندگی طولانی مدت
- مطالعه مداوم و طولانی
- عدم تعادل در ترکیب اشک چشمان
- اشعه درمانی
- کمبود ویتامین
- استفاده از لیزر
- بعد از جراحی هایی مانند عمل لیزیک و عمل لازک
- بودن در ارتفاعات در مدت زمان های طولانی
- قرار گرفتن در معرض باد
- استفاده طولانی مدت از کامپیوتر ، گوشی و تبلت
- مصرف برخی داروها مانند آنتی هیستامین ، داروهای فشار خون بالا ، قرص های ضد بارداری ، داروهای ضد افسردگی ، داروهای ضد درد مانند آسپرین ، موترین و …
- آب و هوای خشک و آلوده
- بسته شدن ناقص پلک ها در زمان خواب یا پلک زدن
- برخی بیماری ها چون دیابت ، تیروئید ، آرتریت روماتوئید و لوپوس
علائم خشکی چشم
از علائم شایع این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- احساس سوزش ، خارش و وجود سنگ ریزه در چشمان
- حساسیت به نور
- قرمزی چشم
- مخاط غلیظ و زیاد در اطراف چشم
- مشکل در رانندگی مخصوصا در شب
- تاری دید
- خستگی چشم
- اشک ریزی چشم
- مشکل در استفاده از لنزهای تماسی
اگر به طور مداوم و طولانی علائم خشکی چشم مانند قرمزی چشم ، خستگی چشم و یا درد داشتید حتما ازپزشک مشاوره آنلاین بگیرید و برای درمان ویزیت شوید . با ویزیت آنلاین ازپزشک می توانید هر چه سریع تر مراحل درمان را سپری کنید. همچنین ممکن است پزشک برای درمان شما را به یک متخصص چشم پزشک دیگر ارجاع دهد تا دیگر از تمام این علائم و دردها رها شوید .
راه های پیشگیری از خشکی چشم
اگر خشکی چشم را تجربه می کنید ، به موقعیت هایی که علائم را افزایش می دهد دقت کنید . باید برای پیشگیری ، از این موقعیت ها دوری کنید . ما چند موقعیت برای پیشگیری را عنوان می کنیم :
- هوای خانه را مرطوب نگه دارید.
- از عینک های محافظ دار یا سایر محافظت کننده های چشمی استفاده کنید
- از وزیدن هوا به چشمان خودداری کنید. تحت هیچ شرایطی باد سشوار ، تهویه هوا یا فن ها را به سمت چشمان خود نگیرید
- در انجام کارهای زمان بر پلک بزنید . برای مثال در زمان مطالعه و یا کار با گوشی ، تبلت و یا کامپیوتر ، به طور مرتب پلک بزنید . همچنین بهتر است در حین کار به مدت چند دقیقه پلک های خود را ببندید.
- صفحه کامپیوتر را زیر سطح چشم خود قرار دهید . به این دلیل که زیاد چشمان خود را باز نکنید . اگر صفحه کامپیوتر را بالای سطح چشمان خود قرار دهید باید برای دیدن صفحه بیشتر چشمان خود را باز کنید که با این کار به خشکی چشم مبتلا می شوید .
- از مصرف دخانیات بپرهیزید . اگر سیگار می کشید سریعا ترک کنید . اگر هم سیگار نمی کشید باید از افراد سیگاری دوری کنید .
- از محیط آگاه باشید . هوا در ارتفاعات به شدت خشک است. به همین دلیل زمانی که در ارتفاعات هستید به طور مرتب چشمانتان را ببندید .
- از اشک مصنوعی استفاده کنید . اگر به خشکی چشم مزمن مبتلا هستید حتما با استفاده از اشک مصنوعی ، چشمان خود را مرطوب و لیز نگه دارید .
عوارض خشکی چشم
افرادی که خشکی چشم دارند ممکن است این عوارض را تجربه کنند :
- آسیب به سطح چشم . که در صورت عدم درمان خشکی چشم می تواند به التهاب چشم ، سایش سطح قرنیه ، زخم قرنیه و مشکلات بینایی منجر شود .
- عفونت چشم . اشک ها از سطح چشم محافظت می کنند . به همین دلیل وجود نا کافی اشک ها می تواند خطر عفونت چشم را در افراد افزایش دهد .
- کاهش کیفیت زندگی . خشک شدن چشم می تواند انجام کارهای روزمره را دشوار سازد .
تشخیص خشکی چشم
برای تشخیص از برخی تست ها و عملیات پزشکی استفاده می شود که در ادامه آنها را عنوان می کنیم:
- معاینه کلی چشم. تا معاینه کلی چشمان بتواند به پزشک معالج در تشخیص علت خشکی چشم کمک کند.
- سنجش حجم اشک. پزشک معالج با استفاده از تست شریمر می تواند تولید اشک را بسنجد. در این تست نوار کاغذی در زیر پلک پایینی قرار گرفته و بعد از ۵ دقیقه، مقدار نوار خیس شده توسط اشک بیمار را اندازه می گیرد.
- تعیین کیفیت اشک. در این تست پزشک به دنبال الگوهایی از لکه های رنگی بر روی قرنیه می گردد تا بتواند مدت زمان تبخیر اشک را بسنجد
درمان خشکی چشم
برای بسیاری از افراد دارای علائم خشکی چشم، استفاده از قطره های چشمی یا همان اشک مصنوعی کافی است. اگر با استفاده از این قطره ها، همچنان علائم خشکی چشم ماند و جدی تر هم شد، مراجعه به پزشک و یا مشاوره آنلاین پزشکی امری ضروری است.
دانستن علت اصلی خشکی چشم برای درمان بسیار مهم است. در این زمان درمان خشکی چشم توسط پزشک، به راحتی صورت می گیرد و بیمار در مدت زمان کوتاه درمان می شود.
برای درمان، داروهای تجویزی مورد استفاده بیماران قرار می گیرد که این داروها را عنوان می کنیم:
- قطره های چشمی برای التهاب قرنیه. معمولا قطره هایی که شامل داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی سیکلوسیورین یا کورتیکواستروئیدها هستند می توانند التهاب سطح چشم را کنترل کنند.
مهم: استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها به دلیل اثرات جانبی مناسب نیست. - داروهای محرک چشم. داروی کولینزژیک که به افزایش تولید اشک کمک کند.
- دارو برای کاهش تورم چشمی. تورم پلک می تواند ترشح چربی در اشک را کاهش دهد. به همین دلیل پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند تا تورم پلک کاهش پیدا کند.
باید بدانید که آنتی بیوتیک ها برای خشکی چشم خوراکی و یا به صورت پماد بوده و قطره ای تجویز نمی شود. - مواد استریل چشمی همانند اشک مصنوعی. اگر علائم خشکی چشم دارید و اشک مصنوعی برای درمان کمکی نکرد، پزشک از مواد استریل کوچکی که همانند دانه برنج است استفاده می کند. این دانه ریز باید بین پلک پایینی و چشم قرار بگیرد تا حل شدن آن در چشم بتواند ماده ای ترشح کند که باعث لیز شدن چشم بشود.
- قطره های چشمی ساخته شده از خون بیمار. این قطره ها، سرم خونی اتولوگ نام دارند. اگر فردی علائم خشکی چشم شدید داشته باشد و بیماری اش به دیگر درمان ها پاسخ ندهد، پزشک این روش را تجویز می کند.
سایر درمان ها:
- بستن مجاری اشک برای جلوگیری از ریختن اشک
- استفاده از لنزهای تماسی خاص
- باز کردن غدد چربی
- استفاده از نور درمانی و ماساژ پلک
درمان خانگی خشکی چشم
اگر علائم خفیف دارید در خانه این چند روش را امتحان کنید و درمان خشکی چشم را در خانه سپری کنید.
در ابتدا پیشنهاد می کنیم که از گوشی همراه و رایانه ها به درستی و به اندازه استفاده کنید. استفاده زیاد از تلفن همراه، رایانه و یا دیگر دستگاه های دیجیتال می تواند علائم خشکی چشم را تشدید کند. به همین دلیل استفاده درست از این ابزار می تواند در اصلاح خشکی چشم موثر واقع شود.
اگر کار شما به استفاده از رایانه ها وابسته است، باید در حین استفاده از این وسایل، آرام و ممتد پلک بزنید و چشمانتان را در لایه های اشک بچرخانید. همچنین در حین کار از پشت میز کارتان بلند شوید و یا چشمانتان را حدود ۲۰ ثانیه از صفحه مانیتور بردارید.
حتما چشمانتان را از آرایش ها پاک کنید. خط چشم و یا آرایش چشم حفره های غدد میبومایی را می بندد. بسته شدن این غدد هم به اختلال عملکرد غدد میبومیا و خشکی چشم منجر می شود. پس حتما چشمان خود را از آرایش پاک کنید.
اگر علائم خفیف دارید، برای درمان خانگی خشکی چشم، حتما از عینک آفتابی با کیفیت استفاده کنید. همچنین از عینک هایی که تمام فضای چشم را می پوشانند استفاده کنید. چرا که با این کار می توانید از چشمان خود در مقابل باد، گرد و غبار و دیگر علائمی که خشکی چشم را تشدید می کند محافظت کنید.
و در آخر اینکه برای درمان خانگی باید پلک هایتان را تمیز نگه دارید. ازپزشک پیشنهاد می کند که پلک هایتان را هر شب با استفاده از شامپوهای شستشوی پلک تمیز نگه دارید. مخصوصا قبل از خواب با آرام شستن پلک خود می توانید باکتری هایی که باعث ایجاد علائم بلفاریت و مشکلات غدد میبومی می شود را از بین ببرید و خشکی چشم را درمان کنید.
