کیدن بررسی علل مختلف پلی سیتمی و ارتباط غلظت خون بالا و سیگار

سالانه میلیون ها مرگ بر اثر سیگار در دنیا رخ می دهند. از جمله عوارض سیگار می توان به بیماری های انسدادی مزمن ریه (COPD)، سرطان ریه، پانکراتیت، بیماری های دستگاه گوارش، افزایش خطر سندروم متابولیک و افزایش ریسک بیماری های اتوایمیون اشاره نمود. سیگار همچنین نقش مهمی در افزایش غلظت خون، افزایش بیماری های قلبی عروقی و سکته قلبی دارد. پلی سیتمی یا غلظت خون بالا، به افزایش هموگلوبین یا هماتوکریت در خون محیطی به طور مثال به دنبال استعمال سیگار گفته می شود. غلظت خون بالا علل متعددی دارد و بررسی علت غلظت خون بالا در تعیین نوع درمان حائز اهمیت فراوان می باشد. در ادامه این مطلب به طور کامل در رابطه با بررسی علل مختلف پلی سیتمی و ارتباط سیگار و غلظت خون بالا پرداخته شده است.

غلظت خون بالا و سیگار و اهمیت آن؟

پلی سیتمی یا غلظت خون بالا به افزایش هموگلوبین بیشتر از 16/5 mg/dl یا هماتوکریت بیشتر از 49% در مردها و هموگلوبین بیشتر از 16 mg/dl یا بیشتر از 48% در زن ها گفته می شود. غلظت خون بالا به دو دسته مهم تقسیم بندی می شود:

• پلی سیتمی نسبی (Relative Polycythemia): افزایش غلظت خون به دلیل کاهش حجم پلاسما و بدون افزایش حقیقی توده RBC رخ می دهد. غلظت خون بالا در این موارد ممکن است به دنبال سیگار، اسهال، استفراغ و یا مصرف داروهای دیورتیک رخ دهد. سیگار یکی از شایع ترین علل غلظت خون بالا به دلیل کاهش حجم می باشد.
• پلی سیتمی حقیقی (Absolute Polycythemia): افزایش حقیقی توده RBC می باشد که ممکن است به طور اولیه یا ثانویه ایجاد گردد.

ارتباط غلظت خون بالا و کشیدن سیگار

همان طور که در قسمت قبل نیز اشاره شد، پلی سیتمی به 2 دسته نسبی و حقیقی تقسیم بندی می گردد. سیگار شایع ترین علت غلظت خون بالا به دلیل کاهش حجم می باشد. اما پلی سیتمی حقیقی نیز می تواند به علل اولیه یا ثانویه ایجاد گردد. غلظت خون بالای اولیه ممکن است به علل ارثی مانند مت هموگلوبینمی مادرزادی و یا علل اکتسابی مانند پلی سیتمی ورا ایجاد گردد. علل پلی سیتمی حقیقی ثانویه عبارتند از:

• هیپوکسی و بیماری های قلبی-ریوی: آپنه انسدادی خواب، شانت قلبی راست به چپ و بیماری های مزمن ریوی
• بیماری های کلیه: تنگی شریان کلیوی، کیست کلیه، هیدرونفروز و پیوند کلیه
• ترشح اریتروپویتین: تومورهای مترشحه اریتروپویتین مانند کارسینوم سلول کبدی، کارسینوم سلول کلیوی، همانژیوبلاستوم و لیومیوم رحمی
• سایر علل: مصرف آندروژن ها و استروئیدهای آنابولیک به دنبال بدنسازی و مسمومیت با کبالت

هامن طور که توضیح داده شد، علاوه بر سیگار، غلظت خون بالا علل متعدد دیگری نیز دارد که باید به طور دقیق مورد ارزیابی قرار گرفته شوند.

یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت ویزیت و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.

 نقش سیگار در افزایش غلظت خون

علت غلظت خون بالا در افراد سیگری، مولتی فاکتوریال  می باشد. بیش از 4000 ترکیب آسیب رسان در سیگار شامل رادیکال های آزاد، نیکوتین و کربن مونوکسید دیده می شوند. غلظت خون بالا در افراد سیگاری ممکن است به علل مختلفی مانند هیپوکسی، استنشاق کربن مونوکسید، کاهش حجم پلاسما و یا بیماری های ثانویه به مصرف سیگار مانند COPD ایجاد گردد.

کربن مونوکسید به هموگلوبین متصل شده و با ایجاد کربوکسی هموگلوبین که نوعی هموگلوبین غیرفعال می باشد، مانع انتقال اکسیژن به بافت ها می گردد. این پروسه نقش مهمی در افزایش غلظت خون به دنبال استعمال دخانیات ایفا می کند. همچنین هیپوکسی بافتی منجر به افزایش ترشح اریتروپویتین گشته و به دنبال آن هماتوکریت و توده RBC نیز افزایش می یابند. سیگار بر روی سایر پارامترهای خونی نیز موثر بوده و به طور کلی ممکن است منجر به موارد زیر گردد:

• لکوسیتوز
• MCV بالا
• MCH بالا
• هموگلوبین بالا
• هماتوکریت بالا

این تغییرات در مردهای سیگاری بیشتر دیده می شوند و با افزایش احتمال آترواسکلروز به دنبال سیگار و غلظت خون بالا همراه می باشند.

 بررسی های اولیه در افراد مبتلا به غلظت خون بالا

اولین قدم جهت بررسی غلظت خون بالا، افتراق پلی سیتمی نسبی و حقیقی جهت افتراق غلظت خون بالا به دنبال سیگار و یا سایر علل می باشد. افزایش توده RBC به تنهایی جهت تشخیص غلظت خون بالا به دنبال سیگار کافی نمی باشد و ممکن است ثانویه به آنمی و یا تالاسمی ایجاد شده باشد. به طور کلی بررسی های اولیه جهت تشخیص علت غلظت خون بالا عبارتند از:

• بررسی سیانوز لب ها، انگشتان، کلابینگ و ارگانومگالی
• بررسی فانکشن کبد، کلیه و الکترولیت ها
• بررسی تماس های شغلی با کربن مونوکسید مانند کار در آتش نشانی، رانندگی تاکسی و کار در تونل
• بررسی شرح حال دارویی مانند مصرف دیورتیک ها، استروئیدهای آنابولیک و آندروژن ها
• بررسی RBC mass و حجم پلاسما: امروزه به ندرت استفاده می گردد
• اندازه گیری سطح اریتروپویتین: سطح پایین اریتروپویتین با پلی سیتمی ورا مرتبط می باشد
• اندازه گیری اشباع اکسیژن شریانی: در بیماری های قلبی ریوی و یا ارتفاع بالا کاهش می یابد
• اندازه گیری کربوکسی هموگلوبین: کربوکسی هموگلوبین بیشتر از 5% به نفع غلظت خون بالا می باشد
• بررسی تومورهای مترشحه اریتروپویتین: سونوگرافی کلیه ها جهت بررسی کیست یا کانسر کلیه، CT scan مغز جهت بررسی همانژیوبلاستوم مغز و CT scan شکم و لگن جهت بررسی لیومیوم رحم و هپاتوم کبدی

پس از انجام اقدامات فوق، درمان غلظت خون بالا با توجه به علت آن آغاز می گردد. به طور مثال قدم اول جهت درمان غلظت خون بالا ، ترک سیگار می باشد.

یکی از خدمات فوق‌العاده سامانه از پزشک که باعث محبوبیت آن در بین بیماران و پزشکان عزیز شده است امکان دریافت ویزیت پزشک آنلاین و یا مشاوره پزشک تصویری می‌باشد در واقع سامانه ازپزشک با قرار دادن این خدمات ارزشمند در سامانه خود باعث شده تا در هر مکانی و هر زمانی بتوانید به راحتی از این خدمات استفاده نمائید. فقط کافی است همین الان اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات این مجموعه برخوردار شوید.

 درمان غلظت خون بالا و نقش ترک سیگار

جهت درمان قطعی غلظت خون بالا، بررسی علت زمینه ای آن ضروری می باشد. به طور مثال چنانچه غلظت خون بالاطرح باشد، ترک سیگار قدم اول جهت درمان غلظت خون بالا می باشد. پس از برطرف کردن علت زمینه ای غلظت خون بالا مانند غلظت خون بالا در اثر سیگار کشیدن و یا سایر علل ذکر شده در قسمت قبل، مجددا CBC چک می گردد، و چنانچه هموگلوبین به حد نرمال رسیده باشد، نیاز به اقدام اضافه تری نمی باشد. اما در صورت عدم بازگشت هموگلوبین یا هماتوکریت به میزان نرمال، بررسی سایر علل غلظت خون بالا ضروری می باشند.

همچنین همواره باید به 2 نکته مهم جهت درمان غلظت خون بالا توجه داشته باشید:

1. یک روش مهم جهت ارزیابی و تایید غلظت خون بالا، ارزیابی مجدد هماتوکریت طی چند روز پس از قطع دخانیات می باشد. چنانچه هماتوکریت بیشتر از 4% کاهش یافته باشد، غلظت خون بالا به دنبال استعمال دخانیات تایید می گردد. همچنین 2 الی 3 ماه پس از قطع سیگار، غلظت خون به میزان نرمال باز می گردد.
2. چنانچه غلظت خون به دنبال بیماری های قلبی ایجاد شده باشد، فلبوتومی ممکن است منجر به تشدید هیپوکسی بافتی گردد و لذا باید با احتیاط و در صورت هماتوکریت بالای 65% و علامتدار و جهت حفظ هماتوکریت در سطح %55_60 انجام گردد.

همان طور که توضیح داشته شد، مهم ترین قدم جهت درمان غلظت خون بالا، برطرف کردن علت ایجاد آن می باشد. به طور مثال چنانچه غلظت خون بالا  مطرح باشد، ترک سیگار قدم اول جهت درمان غلظت خون بالا می باشد. لذا توصیه می گردد تمام افرادی که به طور اتفاقی یا طی بررسی ها متوجه غلظت خون بالا می گردند، حتما از طریق مشاوره پزشکی آنلاین، علت آن را بررسی و برطرف نمایند.

اگر به اطلاعات بیشتری در زمنیه غلظت خون و دلایل ابطلاع به آن نیاز دارید کافی است اپلیکیشن از پزشک را نصب نمائید و مشاوره آنلاین دریافت نمائید.

نوشته های مرتبط

غلظت خون درمان متابولیسم بالا در کودکان با ویزیت آنلاین متخصص غدد کودکان علت و درمان کلسترول بالا به کمک ویزیت آنلاین پزشک