شایع ترین نوع بیماری پوستی لوپوس نام دارد که این نوع بیماری خود ایمنی، ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به بافت ها و دیگر اندام های بدن است. در واقع حمله سیستم ایمنی بدن به بافت و اندام باعث التهاب، ورم و آسیب دیگر نقاط بدن مانند مفاصل ، پوست، کلیه ها، خون، ریه و حتی قلب می شود. ما در این مطلب از مقالات ازپزشک به اینکه بیماری لوپوس چیست و چه علت، علائم و درمانی دارد پرداخته ایم. برای آشنایی کامل با این بیماری همراه ما باشید و در انتهای مطلب هر سوالی داشتید ثبت کنید و در اولین فرصت از بهترین پزشکان پاسخ بگیرید. همچنین برای داشتن مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان روماتولوژی می توانید اپلیکیشن ازپزشک را بر روی گوشی همراه خود نصب کنید و در هر زمان و هر مکان، با یکی از بهترین متخصصان تیم ویزیت آنلاین بردارید.
در ادامه بیشتر در رابطه با این بیماری صحبت خواهیم کرد. ما را همراهی کنید.
بیماری لوپوس چیست و چه علائمی دارد ؟
بیماری لوپوس خود را از طریق نشانه های روی پوست نمایان می کند که البته جدا از درگیر کردن پوست ممکن است بسیاری از اندام های بدن را هم درگیر و گرفتار خود کند. لوپوس اریتماتوزیس سیستمیک جزء بیماری های خود ایمنی محسوب می شود که در این نوع بیماری لوپوس، سیستم دفاعی بدن شروع به آسیب رساندن به اندام و بافت های خود می کند. متاسفانه این بیماری جدا از درگیر کردن پوست، چندین اندام داخلی را هم درگیر کرده و به آنها آسیب می رساند اما در لوپوس پوستی که از نامش هم مشخص است تنها پوست درگیر می شود و دیگر اندام ها آسیب نمی بینند. البته تعدادی از بیماران مبتلا به لوپوس پوستی (حدود 10 درصد) به نوع بیماری لوپوس اریتماتوزیس سیستمیک هم مبتلا شده اند.
همانگونه که در ابتدای متن به آن اشاره کردیم این بیماری می تواند به مفاصل، پوست، مغز، ریه‌ها، کلیه‌ها و رگ‌های خونی تاثیر بگذارد و فرد مبتلا را با علائمی مانند مفصل درد، حساسیت و راش های پوستی و مشکلات مربوط به اندام های داخلی روبرو کند.
انواع بیماری لوپوس
- لوپوس اریتماتوز سیستمتیک که شایع ترین و جدی ترین نوع این بیماری بوده و تمام قسمت های بدن را درگیر می کند.
- لوپوس اریتماتوز پوستی که تنها پوست را درگیر می کند.
- لوپوس ناشی از دارو که این نوع لوپوس، ناشی از مصرف داروهای خاص بوده و کوتاه مدت است.
- لوپوس نوزادی که نوع بیماری بسیار نادر است و نوزادان را درگیر می کند.
در ادامه به علائم و نشانه هایی که این بیماری دارد خواهیم پرداخت و سپس مراحل درمان و تشخیص آن را بررسی خواهیم کرد.
علائم بیماری لوپوس چیست ؟
ایجاد راش های پوستی: این راش ها معمولا بر روی گونه ها و یا بالای بینی را درگیر می کنند و در مقابل نور خورشید هم حسابی حساس هستند. به همین دلیل می توان گفت که مبتلایان به لوپوس به شدت به نور آفتاب حساس هستند و با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب دچار راش قرمز رنگ می شوند. باید بدانید که نور خورشید می تواند ضایعات پوستی را تشدید کند.
تغییر در ناخن ها: راش های پوستی می توانند ناخن و پشت دست را هم قرمز کنند. همچنین این راش ها باعث می شوند تا خون رسانی صحیح به ناخن ها انجام نشود که همین موضوع بر روی بی نظمی شکل ناخن ها هم تاثیر می گذارد.
درد در مفاصل : ایجاد راش های پروانه ای مانند روی پوست، اولین نشانه و علائم بیماری لوپوس شناخته می شود؛ اما می توان گفت که یکی از مهم ترین علائم این بیماری درد است. درد در عضلات و مفاصل که باعث می شود این حالت از مهم ترین علائم این بیماری شناخته شود. باید بدانید که درد، تورم و خشکی مفاصل مخصوصا در صبح ها، از شایع ترین علائم بیماری لوپوس شناخته می شود و فرد باید سریعا به پزشک مراجعه کند. البته در این بیماری مفاصل مچ دست، انگشتان و پنجه بیمار بیشتر مورد آسیب قرار می گیرد. موضوعی که می تواند بیماری لوپوس را از بیماری آرتروز متمایز کند این است که در بیماری آرتروز معمولا هر دو طرف بیمار درد و ورم مفاصل وجود دارد اما در بیماری لوپوس درد بیشتر اوقات تنها در یک سمت بدن دیده می شود. همچنین در آرتروز بیشتر سالمندان و میانسالان درگیر می شوند اما در بیماری لوپوس بیشتر در زنانی که در سنین باروری هستند تهدید می شوند.
بسیار مهم است بدانید که لوپوس هم مانند بیماری آرتروز، به مرور زمان باعث تغییر شکل در افراد می شود.
تب و خستگی: یکی از مهم ترین نشانه های این بیماری خستگی مزمن است که این خستگی می تواند ناشی از کم خونی، اختلال در عملکرد ریه و کلیه و یا دیگر مشکلاتی باشد که بر اثر لوپوس در بدن ایجاد شده اند. تب هم می تواند از علائم عود بیماری لوپوس باشد ؛ همچنین تب کردن می تواند ناشی از عفونت باشد که همین عفونت می تواند بیماری لوپوس را در بیمار تشدید کند.
سر درد: در مبتلایان به لوپوس درگیری مغز هم رخ داده که منجر به سر درد می شود. این نوع سر درد معمولا شدید است و درمان آن با مسکن جواب نمی دهد. توصیه ازپزشک را جدی بگیرید و با داشتن سردرد شدید که قبلا آن را تجربه نکرده اید به یک متخصص روماتولوژی مراجعه کنید.
درد در قفسه سینه : التهاب در اطراف ریه و قلب می تواند به درد قفسه سینه منجر شود که این درد در زمان سرفه و تنفس شدیدتر هم می شود.
علائم بیماری لوپوس در زنان
بیماری لوپوس در در زنان بین 15 تا 45 سال بسیار شایع است و ممکن است احتمال ابتلا به دیگر بیماری ها را هم در زنان افزایش دهد. به همین دلیل زنانی که به بیماری لوپوس مبتلا هستند ممکن است زودتر از سایر زنان به این بیماری ها مبتلا شوند:
- بیماری قلبی
- پوکی استخوان
- بیماری های کلیوی
علت بروز بیماری لوپوس در زنان چیست ؟
همانگونه که می دانید این بیماری مسری نیست از فردی که فرد دیگر سرایت نمی کند. ژن ها نقش بسیار مهمی در ابتلا به لوپوس دارند البته ممکن است فردی که یک یا چند ژن مربوط به لوپوس دارد به این بیماری مبتلا نشود. اما برخی علل احتمالی وجود دارند که آنها را عنوان می کنیم:
- مشکلاتی در رابطه با سیستم ایمنی بدن
- هورمون هایی چون هورمون استروژن که در زنان در سنین بارور به دلیل بالا بودن این هورمون در سطح بدن متبلا به لوپوس شایع تر است
- استرس
- سیگار کشیدن
- مصرف داروهای خاص که ممکن است موجب بروز علائم در افرادی شوند که بعلت ژن ها، بیشتر در معرض ابتلا به لوپوس قرار دارند.
برای تکمیل اطلاعات خود باید بدانید که این بیماری در زنان آمریکایی آفریقایی که دارای پوست رنگین هستند به مراتب بیشتر از زنان سفید پوست است. همچنین بیماری لوپوس در بین زنان اسپانیایی، آسیایی، بومی آمریکا و بومی آلاسکا بیشتر شایع است.
تشخیص بیماری لوپوس
تشخیص لوپوس اریتماتوز سیستمیک به نسبت دشوار است؛ به این دلیل که این بیماری علائم مشابهی با دیگر بیماری ها دارد. البته مهم ترین نشانه این بیماری به ایجاد راش های پوستی باز می گردد که سریعا در دو سمت گونه ها دیده می شوند. شاید ایجاد راش های پوستی در تمامی افراد مبتلا به لوپوس مشاهده نشود اما مواردی مانند عفونت‌ها، مصرف برخی داروها یا حتی تماس با نور خورشید می‌تواند بروز بیماری را در افراد تحریک کند.
آزمایش لوپوس چیست ؟
برای تشخیص بیماری لوپوس بررسی علائم و یافته های بالینی می تواند در قطعی بودن این بیماری نقش داشته باشد. همچنین انجا مبرخی تست ها برای تشخیص لوپوس از سمت پزشک تجویز می شوند مانند آزمایش خون و ادرار، تصویر برداری و بیوپسی که شامل موارد زیر می شود:
شمارش گلبول های خون که در این آزمایش تعداد گلبول های قرمز، سفید، پلاکت ها همچنین هموگلوبین و پروتئین موجود در گلبول قرمز اندازه گیری می شود. معمولا مبتلایانی که این تست را می دهند در نتیجه آزمایش با آنمی که همان کم خونی هست مواجه می شوند. البته پایین بودن تعداد گلبول های سفید یا پلاکت‌ها هم از مواردی است که در تست این بیماران مشاهده می شود.
میزان رسوب گلبول های قرمز که در این آزمایش هر چه سرعت رسوب گذاری بیشتر از حالت طبیعی باشد، خبر از یک بیماری سیستمیک مانند لوپوس اریتماتوزیس را می دهد. معمولا انجام این تست زمانی توسط پزشک تجویز می‌شود که احتمال ابتلا به لوپوس، عفونت، شرایط التهابی و یا سرطان وجود داشته باشد.
برای بررسی عملکرد کلیه و کبد هم آزمایش خون تجویز می شود تا از این طریق پزشک بتواند نحوه عملکرد کلیه ها و کبد را بررسی کند تا ببیند این بیماری این اندام ها را درگیر کرده است یا خیر!
با انجام آزمایش ادرار هم بالا رفتن سطح پروتئین یا گلبول‌های قرمز خون در ادرار، که نشانه‌ای از درگیری کلیه‌ها در بیماری لوپوس است نشان داده می شود.
زمانی که پزشک این احتمال را بدهد که ریه ها و قلب بیمار هم درگیر شده است ، تست های تصویر برداری را تجویز می کند.
اشعه ایکس از قفسه سینه که در این تصویر برداری، هرگونه التهاب و یا تجمع مایع در ریه نمایش داده می شود.
اکوکاردیوگرافی که در این تست با استفاده از امواج صوتی، تصاویر واقعی از ضربان قلب و هرگونه مشکل در دریچه های قلب نمایش داده می شود.
در رابطه با بیوپسی هم باید بگوییم که لوپوس اریتماتوزیس می‌تواند به روش های مختلف بر روی کلیه‌ها اثر بگذارد. به همین دلیل درمان بیماری لوپوس هم با توجه به میزان و نوع آسیب این بیماری بر بدن، متغیر خواهد بود. در این زمان با گرفتن نمونه کوچکی از بافت کلیه، امری ضروری محسوب می شود تا پزشک بتواند بهترین نوع درمان را برای بیمار تجویز کند. نمونه برداری با استفاده از سوزن و از طریق ایجاد برشی کوچک از کلیه گرفته شده و زیر میکروسکوپ توسط پزشک بررسی می‌شود.
درمان لوپوس چیست ؟
درمان این بیماری کاملا به نوع و علاءم لوپوس بستگی دارد و ممکن است در افراد متفاوت باشد. معمولا داروهایی که برای درمان این بیماری توسط پزشکان تجویز می شوند شامل موارد زیر هستند:
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ناپروکسن و ایبوپروفن که می توانند به درمان درد، التهاب و تب ناشی از بیماری لوپوس کمک کنند. دوزهای قوی تری از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی هم در دسترس هستند که ممکن است این داروها با عوارضی چون خونریزی معده، مشکلات کلیوی و بالا رفتن ضربان قلب همراه باشند.
داروهای ضد مالاریا مانند هیدروکسی کلروکین که برای درمان مالاریا استفاده می‌شوند. همچنین این داروها می توانند بر روی سیستم ایمنی تاثیر بگذارند و احتمال تشدید علائم و بیماری لوپوس را در بیمار کاهش دهند. از عوارض جانبی این داروها می توان به ناراحتی معده و آسیب‌های چشمی اشاره کرد. به همین دلیل بیمار باید هر چند وقت یکبار برای معاینه چشم نزد چشم پزشک برود.
مهار کننده‌های سیستم ایمنی که می‌توانند در درمان موارد شدید بیماری لوپوس موثر باشند مانند آزاتیوپرین، میکوفنولات و متوترکسات. عفونت، آسیب‌های کبدی، افزایش احتمال ناباروری و افزایش ابتلا به سرطان از عوارض مصرف این داروها هستند.
بیولوژیک‌ها که به صورت وریدی تزریق می‌شود و به کاهش علائم در افراد مبتلا به لوپوس کمک می‌کند. تهوع، اسهال و عفونت هم از جمله عوارض مصرف این داروها هستند و در برخی افراد ممکن است تشدید افسردگی هم مشاهده شود.
بسیار مهم: مصرف و عدم مصرف این داروها همچنین میزان و نوع داروها و از همه مهم تر نحوه مصرف آنها باید با تشخیص پزشک معالج صورت بگیرد.
درمان قطعی لوپوس چیست ؟
متاسفانه هیچ درمان قطعی برای درمان این بیماری وجود ندارد. منظور ما از درمان تسکین علائم و محافظت از اندام های داخلی بدن همراه با کاهش التهاب است. معمولا افرادی که علائم خفیف این بیماری را دارند ممکن است به هیچ درمانی نیاز نداشته باشند یا اینکه تنها مصرف داروهای ضد التهاب برایشان کافی باشد. اما کسانی که علائم جدی‌تری دارند ممکن است به همراه مصرف داروها، به میزان بالایی از داروهای کورتیکواستروئیدها هم نیاز داشته باشند.
آیا بیماری لوپوس خطرناک است ؟
متاسفانه التهابی که ناشی از بیماری لوپوس باشد می تواند منجر به نارسایی کلیه و آسیب دیدن آنها گردد. همچنین این التهابات می توانند به اختلالات حافظه، کم خونی، خونریزی و یا التهاب رگ ها، بیماری های ریوی و بیماری های قلبی منجر شوند. همانگونه که در ابتدای این مطلب ازپزشک به آن اشاره کردیم، در افراد ابتلا به بیماری لوپوس خطر عفونت، سرطان و مشکلات بارداری افزایش پیدا می کند. به همین دلیل اگر این بیماری کنترل و به موقع درمان نشود احتمال مرگ وجود دارد.
