تیروئید غده ای پروانه ای شکل می باشد که در جلوی گردن واقع شده است و در ترشح هورمون های تیروئید نقش دارد. هورمون های تیروئید از نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن و تولید انرژی برخوردار می باشند. این هورمون ها همچنین در تنظیم ضربان قلب، تعداد تنفس، هضم و جذب غذا و تنظیم خلق و خو موثر می باشند. در ادامه این مطلب به طور کامل در رابطه با تشخیص، علائم، انواع و درمان بیماری گواتر با مراجعه به پزشک متخصص غدد توضیح داده شده است.
بیماری گواتر چیست؟
به رشد غیرطبیعی سلول های تیروئید و بزرگی غده تیروئید در جلوی گردن، گواتر گفته می شود. گواتر ممکن است به دو صورت منتشر یا ندولار دیده شود. بیماری گواتر ممکن است با افزایش ترشح هورمون های تیروئید، کاهش ترشح آن ها و حتی سطح طبیعی هورمون های تیروئید همراه باشد. گواتر اغلب بیماری بی خطری می باشد؛ و تنها در صورت سرطانی بودن آن می تواند خطرناک باشد. تعیین علت گواتر توسط پزشک متخصص غدد از تقش مهمی در انتخاب روش موثر درمان گواتر برخوردار می باشد.
بررسی علائم گواتر توسط پزشک متخصص غدد
بسیاری از افراد مبتلا به گواتر، تنها با بزرگی و برآمدگی جلوی گردن به پزشک متخصص مراجعه می کنند، و هیچ شکایت دیگری را ذکر نمی کنند. برخی گواترها اندازه کوچکتری دارند و فقط طی بررسی دقیق کشف می گردند؛ بالعکس برخی گواترها نیز به حدی بزرگ هستند که منجر به اختلال بلع، تنفس، گرفتگی صدا و سرفه می گردند. سایر علائم گواتر به علت زمینه ای آن (پرکاری یا کم کاری تیروئید) بستگی دارند:
- علائم گواتر کم کار: خستگی، احساس سرما، خواب آلودگی، خشکی پوست، یبوست، افزایش وزن علی رغم کاهش اشتها، ضعف عضلانی و افسردگی.
- علائم گواتر پرکار: کاهش وزن، طپش قلب، احساس گرمای بیش از حد، تعریق، اضطراب، اسهال، اختلالات قاعدگی، افزایش اشتها و افزایش فشار خون.
بررسی انواع گواتر توسط پزشک متخصص
تمام بیماری هایی که بر روی رشد و عملکرد سلول های تیروئید اثر بگذارند، ممکن است با گواتر همراه گردند. انواع گواتر ممکن است به صورت منتشر (ساده)، ندولار، مولتی ندولار، سمی (Toxic) و غیرسمی دیده شوند. شایع ترین انواع گواتر و علل منجر به گواتر که توسط پزشک متخصص غدد بررسی می گردند، عبارتند از:
- کمبود ید: از ید در تولید هورمون های تیروئید استفاده می گردد. کمبود ید یکی از علل گواتر می باشد که امروزه با اضافه کردن ید به نمک شیوع آن کاهش یافته است.
- تیروئیدیت هاشیموتو: یک بیماری خودایمنی همراه با گواتر می باشد که اغلب با کم کاری تیروئید همراه می باشد.
- بیماری گریوز: یک بیماری خودایمنی همراه با گواتر می باشد که اغلب با پرکاری تیروئید همراه می باشد.
- سرطان تیروئید: یکی از مهم ترین علل و انواع گواتر می باشد ولی خوشبختانه درصد کمی از علل گواتر را تشکیل می دهد.
- التهاب تیروئید: به دنبال مصرف برخی داروها و یا عفونت های تیروئید، التهاب در بافت تیروئید ایجاد می گردد. التهاب سلول های تیروئید و بزرگی آن ها یکی از انواع گواتر را تشکیل می دهد.
فرق تیروئید با گواتر
همان طور که پیش تر نیز توضیح داده شد، به بزرگی غده تیروئید به هر علتی گواتر گفته می شود. انواع تیروئید کم کار و پرکار می توانند منجر به گواتر گردند. حتی گاهی سطح هورمون های تیروئید در گواتر ممکن است کاملا طبیعی باشند و گواتر به طور اتفاقی در سونوگرافی گردن توسط پزشک متخصص تشخیص داده شود.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
تشخیص بیماری گواتر توسط پزشک متخصص
تشخیص اولیه بیماری اغلب با مشاهده و معاینه گردن توسط پزشک متخصص غدد مطرح می گردد. پس از تشخیص بیماری گواتر جهت تعیین علت، نوع و اندازه آن ممکن است از یکی از روش های زیر جهت تشخیص بیماری گواتر استفاده گردد:
- بررسی هورمون های تیروئید: با اندازه گیری هورمون های تیروئید در آزمایش خون، انواع گواتر (کم کار یا پرکار) قابل افتراق می باشند.
- بررسی آنتی بادی ها: جهت تشخیص انواع خودایمنی گواتر مانند بیماری هاشیموتو و گریوز به کار می روند.
- سونوگرافی تیروئید: با استفاده از امواج صوت در بررسی اندازه و وجود ندول در تشخیص بیماری گواتر کاربرد دارد.
- جذب ید رادیواکتیو (RAIU): در تعیین عملکرد و علت اختلال عملکرد تیروئید نقش دارد.
- نمونه برداری (بیوپسی): اغلب در افراد دارای ندول جهت بررسی و رد علل سرطانی استفاده می گردد.
پیشنهاد مقاله : ویزیت آنلاین فوق تخصص غدد تیروئید جهت مشاوره
درمان گواتر توسط پزشک متخصص
درمان گواتر برحسب اندازه، علت زمینه ای و انواع آن در افراد مختلف، متفاوت می باشد. ممکن است درمان دارویی به تنهایی کافی باشد و یا نیاز به جراحی غده تیروئید غیرقابل اجتناب گردد. انواع درمان گواتر عبارتند از:
داروها
درمان توسط پزشک متخصص غدد برحسب نوع آن (کم کار یا پرکار) متفاوت می باشد. به طور مثال برای درمان گواتر کم کار از لووتیروکسین و برای درمان گواتر پرکار از متی مازول یا پروپیل تیو اوراسیل (PTU) استفاده می گردد. همچنین برای کاهش طپش قلب از داروهایی مانند پروپرانولول یا متورال استفاده می گردد. برای درمان درد تیروئید نیز داروهایی مانند قرص ناپروکسن و بروفن کمک کننده می باشند.
جراحی
در صورتی که اندازه تیروئید به حدی بزرگ باشد که منجر به اختلال بلع یا تنفس گردد، از جراحی برای درمان گواتر استفاده می گردد. همچنین چنانچه سرطان تیروئید در نمونه برداری و تشخیص بیماری گواتر مسجل گردد، جراحی تیروئید غیرقابل اجتناب می باشد. از درمان جراحی برای انواع مولتی ندولار نیز گاهی استفاده می گردد.
ید رادیواکتیو
برای درمان برخی از انواع گواتر پرکار از ید رادیواکتیو استفاده می گردد. ید رادیواکتیو با تخریب سلول های غده تیروئید، از ترشح بیش از حد هورمون های تیروئید به خون جلوگیری می کند و در کاهش سایز آن کمک کننده می باشد. مدتی پس از درمان گواتر با ید رادیواکتیو، کم کاری تیروئید در برخی از افراد دیده می شود.
پیشنهاد ویژه: مطالعه مقاله درمان تیروئید گردن با مراجعه به پزشک غدد
