آندوسکوپی معده (به انگلیسی: Gastroscopy) یک روش تشخیصی پزشکی است که برای بررسی دقیق معده و بخش اولیه روده کوچک (آنتریوم) استفاده می‌شود. در این روش، یک دستگاه اندوسکوپ (یک لوله نازک با دوربین و نور) به وسیله دکتر از طریق دهان و گلوی بیمار به معده و روده کوچک هدایت می‌شود. استفاده از آندوسکوپی معده به منظور تشخیص بیماری‌هایی مانند زخم معده، التهاب معده، قرار گرفتن بدنه‌های خارجی در معده، تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری، انسدادهای معده، و حتی برداشتن نمونه‌های بافتی (بیوپسی) از دیوار معده جهت تشخیص سرطان معده استفاده می‌شود. در ادامه به مراقبت بعد از آندوسکوپی و عوارض آندوسکوپی معده اشاره خواهیم کرد.
چگونگی انجام آندوسکوپی
آندوسکوپی معده یک روش تشخیصی است که توسط یک گاسترونترولوژیست یا پزشک متخصص دستور داده می‌شود و به طور معمول در ایستگاه پزشکی یا بیمارستان انجام می‌شود. اینجا چگونگی انجام آندوسکوپی معده توصیف می‌شود:
- آماده‌سازی: پیش از انجام آندوسکوپی، بیمار به طور معمول از خوردن و نوشیدن ممنوع می‌شود حداقل 6 تا 8 ساعت قبل از آزمایش. این کار اطمینان می‌دهد که معده خالی باشد و دستگاه آندوسکوپ به راحتی وارد معده بتواند.
- بیهوشی: قبل از آندوسکوپی، بیمار ممکن است معطوف به بیهوشی محلی در دهان و گلو شود یا در مواردی خواب آلودگی کلانی ممکن است اعمال شود تا از درد و ناراحتی جلوگیری شود.
- وارد کردن آندوسکوپ: پس از بیهوشی، پزشک آندوسکوپ (یک لوله نازک با دوربین و نور) را از طریق دهان بیمار به معده و روده کوچک هدایت می‌کند. دوربین متصل به آندوسکوپ تصاویر ویدئویی از داخل معده را به نمایش می‌گذارد تا پزشک بتواند مشکلات را بررسی کند.
- بررسی و درمان: پزشک هنگامی که در داخل معده است، می‌تواند بیماری‌های معده را تشخیص دهد. اگر نیاز به برداشتن نمونه بافت (بیوپسی) یا انجام تراپی (مثلاً برای برش خونریزی) وجود داشته باشد، این کارها نیز در طی آندوسکوپی انجام می‌شوند.
- پایان آزمایش: پس از اتمام آزمایش، آندوسکوپ از معده خارج می‌شود، و بیمار به تدریج به هوش می‌آید و به وضعیت عادی خود بازمی‌گردد.
یکی از خدمات فوق‌العاده سامانه از پزشک که باعث محبوبیت آن در بین بیماران و پزشکان عزیز شده است امکان دریافت ویزیت پزشک آنلاین و یا مشاوره پزشک تصویری می‌باشد در واقع سامانه ازپزشک با قرار دادن این خدمات ارزشمند در سامانه خود باعث شده تا در هر مکانی و هر زمانی بتوانید به راحتی از این خدمات استفاده نمائید. فقط کافی است همین الان اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات این مجموعه برخوردار شوید.
پس از آندوسکوپی معده، بیمار ممکن است به توصیه‌های پزشک در مورد تغذیه و مراقبت‌های پساعملی پایبندی کند. همچنین، نتایج آزمایش ممکن است برای تشخیص بیماری و تعیین درمان مناسب از آن استفاده شود.
برای تشخیص چه بیماری هایی از آندوسکوپی معده استفاده می شود؟
آندوسکوپی معده برای تشخیص و ارزیابی مجموعه‌ای از بیماری‌ها و مشکلات گوارشی استفاده می‌شود. تعدادی از بیماری‌ها و مشکلاتی که می‌توان با آندوسکوپی معده تشخیص داد عبارتند از:
- زخم معده (اولسر): آندوسکوپی به منظور تشخیص و ارزیابی زخم‌های معده استفاده می‌شود. این زخم‌ها ممکن است علائم خونریزی، درد معده و سایر علائم داشته باشند.
- التهاب معده (گاستریت): گاستریت می‌تواند در اثر التهاب معده باشد و آندوسکوپی به منظور تشخیص نوع و شدت التهاب استفاده می‌شود.
- انسداد معده: آندوسکوپی می‌تواند برای تشخیص و ارزیابی انسدادهای معده مانند سنگ‌های صفرا، توده‌های غیرخوش‌خیم، یا جسم خارجی استفاده شود.
- بیماری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori): این باکتری می‌تواند علت التهاب معده و زخم معده باشد. با آندوسکوپی، نمونه‌های بافتی از معده برداشته و تست‌های مختلف جهت تشخیص حضور باکتری انجام می‌شود.
- سرطان معده: آندوسکوپی به عنوان یک ابزار مهم در تشخیص زودرس سرطان معده استفاده می‌شود. با برداشتن نمونه بافتی (بیوپسی) از مناطق مشکوک، پزشک می‌تواند سرطان را تشخیص دهد یا از آن اطلاعات بیشتری برای تشخیص دقیق‌تر بگیرد.
- بررسی علت علائم گوارشی: آندوسکوپی معده به منظور تشخیص دقیق علت علائمی مانند درد معده، خونریزی، تهوع، استفراغ مکرر و سایر مشکلات گوارشی انجام می‌شود.
پزشک شما بر اساس علائم و شکایات شما و تاریخچه پزشکیتان تصمیم می‌گیرد که آیا آندوسکوپی معده برای شما لازم است یا خیر، و همچنین آیا نیاز به برداشتن نمونه بافتی دارید یا نه.
بیشتر بخوانید: علت ترش کردن معده و روش های درمان گیاهی آن
آشنایی با عوارض آندوسکوپی معده
آندوسکوپی معده عملی ایمن و معمولاً بدون عوارض جدی است. اما ممکن است بعضی عوارض کمتر مهم رخ دهند. در اینجا چند نمونه از عوارض آندوسکوپی معده ذکر شده است:
- درد و ناراحتی: بعد از آندوسکوپی، برخی از افراد ممکن است درد و ناراحتی در منطقه گلویی و یا معده احساس کنند. این علائم معمولاً به طور موقت و کمتر از یک روز بعد از آزمایش طی می‌شوند.
- ترشحات خونی: در صورتی که برای برداشتن نمونه بافتی (بیوپسی) از معده اقدام شود، ممکن است ترشحات خونی در مدفوع یا استفراغ برخی از افراد ظاهر شود. این ترشحات معمولاً خفیف و موقتی هستند.
- عفونت: عوارض عفونی از عوارض آندوسکوپی معده نادر هستند، اما همیشه امکان وجود دارد. در صورت دیدن علائم عفونتی مانند تب، التهاب، یا تورم شدید در محل آزمایش، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
- تحریک گلو: به دلیل وارد کردن آندوسکوپ از طریق دهان و گلو، بعضی از افراد ممکن است بعد از آزمایش تحریک در گلو و احساس خفیفی از تورم داشته باشند. این عارضه به طور عمومی بسیار کمتر از یک روز ادامه دارد.
لطفاً در صورت تجربه هرگونه عارضه یا ناراحتی پس از آندوسکوپی معده، به پزشک خود گزارش دهید تا مشکلات را بررسی کنند و در صورت لزوم توصیه‌های درمانی دیگری دهند.
آشنایی با مراقبت بعد از آندوسکوپی معده
مراقبت بعد از آندوسکوپی بسیار مهم است تا احتمال عوارض و مشکلات پس از آزمایش کم شود و به بهبود سریعتر کمک شود. در ادامه، چند نکته برای مراقبت بعد از آندوسکوپی معده آمده است:
- استراحت: بلافاصله بعد از آزمایش، به بیمار توصیه می‌شود که به استراحت بپردازد. به عنوان مثال، ممکن است به مدت چند ساعت از آزمایش اجتناب کنید.
- اجتناب از خوردن و نوشیدن: بلافاصله پس از آندوسکوپی معده، شما ممکن است از خوردن و نوشیدن به مدت معینی (معمولاً حداقل یک تا دو ساعت) خودداری کنید تا از احتمال عفونت ریه کمتر شود.
- اجتناب از رانندگی: اگر به خاطر بیهوشی یا داروهای مصرفی به دنیای اجتماع بازگردید، تا زمانی که احتمال تأثیرات جانبی روی رانندگی و کنترل موتور خود را از بین ببرید، از رانندگی پرهیز کنید.
- تغذیه: پزشک شما ممکن است توصیه‌های خاصی در مورد تغذیه پس از آندوسکوپی بدهد. در اغلب موارد، به شما توصیه می‌شود که با آرامش غذا و نوشیدن را مجدداً شروع کنید و از غذاهای سبک و آسان برای معده خود استفاده کنید.
- مصرف داروها: اگر داروهایی برای تسکین درد یا دیگر علائم به شما تجویز شده باشد، آنها را به دقت مطابق توصیه پزشک مصرف کنید.
یادآوری می‌شود که عوارض آندوسکوپی معده در اکثر موارد نادر و خفیف هستند. با پیروی از توصیه‌های پزشک و مراقبت‌های لازم، به بهبود سریعتر و بدون مشکلات بیشتری دست خواهید یافت.
سوالات متداول
نتایج آندوسکوپی تا چند روز بعد مشخص می شود؟
جواب آندوسکوپی بلافاصله بعد از عمل قابل رویت هستند، اما اگر از شما بیوپسی گرفته شده باشد، ممکن است نتایج بعد از دو هفته مشخص شوند.
آندوسکوپی چقدر طول می کشد؟
بسته به نوع آندوسکوپی، ممکن است آزمایش نیاز به زمان‌های متفاوتی داشته باشد. اما به طور معمول حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
آیا آندوسکوپی برای تشخیص سرطان کاربرد دارد؟
ممکن است در طول آندوسکوپی با ناحیه‌ای غیرطبیعی مواجه شود و به وجود سرطان مشکوک شود. اما تنها راه برای تشخیص قطعی سرطان، بیوپسی است. بیوپسی اغلب اوقات توسط دستگاه آندوسکوپی صورت می‌گیرد.
آندوسکوپی با بیهوشی است یا بدون بیهوشی؟
آندوسکوپی‌های پیچیده معمولا با بیهوشی صورت می‌گیرند، اما الزاما نیازی به بیهوشی نیست. بیشتر اوقات پزشکان برای راحتی حال بیمار از داروی بیهوشی در طول آزمایش استفاده می‌کنند. اما برخی از آندوسکوپی‌ها همچون آندوسکوپی کپسولی نیازی به هیچ بیهوشی ندارند.
آیا آندوسکوپی درد دارد؟
آزار دهنده ممکن است اما درد ندارد.
