اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder) یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال پرچالش‌ترین اختلالات روانی محسوب می‌شود. این اختلال در دسته اختلالات شخصیت قرار می‌گیرد و بر روابط اجتماعی، رفتارها، احساسات و تفکرات فرد تأثیرات عمیقی می‌گذارد. فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی یا بوردلاین به‌طور مداوم با تغییرات شدید عاطفی، رفتارهای تکانشی و مشکلات هویتی دست‌وپنجه نرم می‌کند. شناخت این اختلال و درک راه‌های درمانی آن، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا و اطرافیانشان کمک کند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ترس شدیدی از رها شدن یا تنها ماندن دارند. حتی اگر آنها می خواهند روابط عاشقانه و پایدار داشته باشند، ترس از رها شدن اغلب منجر به نوسانات خلقی و عصبانیت می شود. همچنین منجر به تکانشگری و خودآزاری می شود که ممکن است دیگران را از خود دور کند. اختلال شخصیت مرزی معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می شود. این وضعیت در سنین جوانی جدی‌تر است. نوسانات خلقی، عصبانیت و تکانشگری اغلب با افزایش سن بهتر می شوند. اما مسائل اصلی خودانگاره و ترس از رها شدن و همچنین مسائل مربوط به رابطه همچنان ادامه دارد.
اگر اختلال شخصیت مرزی دارید، بدانید که بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری با درمان بهبود می یابند. آنها می توانند بیاموزند که زندگی پایدارتر و پربارتر داشته باشند. شاید برای شما هم سوال باشد که شخصیت مرزی یا بوردلاین چیست؟ در این مقاله به‌طور جامع به بررسی اختلال شخصیت مرزی پرداخته و به موضوعات مرتبط از جمله علت‌ها، علائم، روش‌های تشخیص و درمان خواهیم پرداخت. همچنین به مشکلات زندگی با فرد مبتلا به این اختلال اشاره خواهیم کرد.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
اختلال شخصیت مرزی نوعی اختلال روانی مزمن است که در آن فرد دچار ناپایداری شدید در احساسات، تفکرات و روابط خود می‌شود. مبتلایان به این اختلال معمولاً به‌سختی می‌توانند احساسات خود را کنترل کنند و واکنش‌های شدیدی نسبت به موقعیت‌های عادی نشان می‌دهند. این افراد معمولاً از ترک شدن و تنهایی وحشت دارند و همین امر می‌تواند منجر به رفتارهای غیرمنطقی و تکانشی شود. مهم‌ترین ویژگی‌های این اختلال عبارت‌اند از:
- ناپایداری شدید عاطفی
- ترس از طرد شدن
- روابط ناپایدار و پرتنش
- رفتارهای تکانشی مانند خرج کردن بی‌رویه یا رفتارهای خطرناک
- احساس پوچی مزمن
این اختلال معمولاً در اوایل بزرگسالی تشخیص داده می‌شود و در صورت عدم درمان، می‌تواند مشکلات جدی‌تری برای فرد و اطرافیان او به همراه داشته باشد.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست نوشتن آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
علت اختلال شخصیت مرزی یا بوردرلاین
عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد اختلال شخصیت مرزی نقش داشته باشند. تحقیقات نشان می‌دهند که این اختلال ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روان‌شناختی است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین علت‌ها اشاره می‌کنیم:
- عوامل ژنتیکی: مطالعات نشان می‌دهد که احتمال بروز اختلال شخصیت مرزی در افرادی که سابقه خانوادگی این اختلال یا اختلالات مشابه دارند، بیشتر است.
- تجربیات کودکی و محیطی:
- تجربه‌های تلخ مانند آزار جسمی، عاطفی یا جنسی در دوران کودکی
- بی‌توجهی والدین یا طرد شدن در دوران کودکی
- عدم ثبات در محیط خانوادگی
- اختلالات شیمیایی مغز: تغییر در عملکرد مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین، می‌تواند در بروز این اختلال تأثیرگذار باشد.
- عوامل روان‌شناختی: ضعف در کنترل احساسات و ناتوانی در مدیریت خشم می‌تواند از علل این اختلال باشد.
- عوامل اجتماعی: فشارهای اجتماعی و نداشتن روابط سالم در دوران نوجوانی و بزرگسالی نیز می‌تواند به تشدید این اختلال منجر شود.
علائم اختلال شخصیت مرزی یا بوردرلاین
تشخیص علائم اختلال شخصیت مرزی نیاز به دقت و بررسی‌های روان‌شناختی دارد. برخی از مهم‌ترین علائم این اختلال شامل موارد زیر است:
- ترس شدید از ترک شدن: افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی از تنها شدن و طرد شدن به‌شدت می‌ترسند و برای جلوگیری از آن ممکن است رفتارهای غیرمنطقی مانند التماس یا تهدید را انجام دهند.
- روابط ناپایدار و پرتنش: روابط افراد مبتلا به این اختلال معمولاً به‌صورت افراطی (ایده‌آل‌سازی) یا تفریطی (تنفر) تغییر می‌کند.
- رفتارهای تکانشی و خطرناک: انجام رفتارهای غیرمنطقی مانند خرج کردن بی‌رویه، رانندگی خطرناک، سوءمصرف مواد مخدر یا برقراری روابط جنسی پرخطر.
- ناپایداری در احساسات: تغییرات ناگهانی در احساسات، مانند شادی بیش از حد یا افسردگی عمیق که ممکن است در عرض چند ساعت رخ دهد.
- احساس پوچی مزمن: افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی معمولاً احساس بی‌هدفی و پوچی در زندگی دارند.
- خشم غیرقابل‌کنترل: عصبانیت شدید و ناتوانی در کنترل آن از دیگر علائم این اختلال است.
- افکار خودکشی و رفتارهای خودآزاری: این افراد ممکن است تهدید به خودکشی کنند یا رفتارهای آسیب‌زننده به خود داشته باشند.
تست اختلال شخصیت مرزی یا بوردرلاین
تشخیص اختلال شخصیت مرزی نیاز به ارزیابی‌های بالینی دقیق دارد. تست‌های روان‌شناختی و مصاحبه‌های تشخیصی توسط متخصصان روانشناسی و روان‌پزشکی انجام می‌شود. برخی از تست‌های معتبر برای تشخیص این اختلال عبارت‌اند از:
- پرسشنامه‌های تشخیصی DSM-5
- تست ارزیابی شخصیت مانند MMPI
این تست‌ها به شناسایی علائم و تشخیص افتراقی این اختلال از سایر اختلالات روانی کمک می‌کنند.
پیشنهاد مقاله: اختلال شخصیت نمایشی چیست؟
عوامل خطر
عوامل مرتبط با رشد شخصیت که می تواند خطر ابتلا به اختلال شخصیت مرزی را افزایش دهد عبارتند از:
- استعداد ارثی اگر یکی از خویشاوندان خونی شما – مادر، پدر، برادر یا خواهر شما – دارای شرایط مشابه باشد، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرید.
- کودکی پر استرس بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه گزارش می دهند که در دوران کودکی مورد آزار جنسی یا جسمی قرار گرفته اند یا مورد بی توجهی قرار گرفته اند. برخی از افراد در جوانی والدین یا مراقبان خود را با سوء مصرف مواد یا سایر مشکلات روانی از دست داده اند یا از آنها جدا شده اند. برخی دیگر در معرض درگیری خصمانه و روابط خانوادگی ناپایدار قرار گرفته اند.
تفاوت اختلال شخصیت مرزی و دوقطبی
اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی دو بیماری روانی متفاوت هستند اما علائمی مانند تغییرات خلقی در هر دو مشترک است. در ادامه به تفاوت‌های این دو اختلال اشاره می‌کنیم:
- مدت تغییرات خلقی:
- در اختلال دوقطبی، تغییرات خلقی ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد.
- در اختلال شخصیت مرزی، تغییرات خلقی معمولاً در عرض چند ساعت یا روز رخ می‌دهد.
- علت تغییرات خلقی: تغییرات خلقی در اختلال شخصیت مرزی معمولاً به محرک‌های بیرونی مانند روابط بین فردی وابسته است.
- رفتارهای تکانشی: رفتارهای تکانشی مانند خودآزاری و تهدید به خودکشی در اختلال شخصیت مرزی بیشتر دیده می‌شود..
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص روانشناسی و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کم‌تر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
عوارض اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی می تواند به بسیاری از بخش های زندگی شما آسیب برساند. می تواند بر روابط نزدیک، شغل، مدرسه، فعالیت های اجتماعی و دید شما از خودتان تأثیر منفی بگذارد.
می تواند منجر به:
- تغییر یا از دست دادن مکرر شغل.
- تمام نشدن تحصیل
- مسائل حقوقی متعدد، مانند زندان.
- روابط پر از تعارض، استرس زناشویی یا طلاق.
- آسیب رساندن به خود، مانند بریدگی یا سوزش، و اقامت مکرر در بیمارستان.
- روابط توهین آمیز
- حاملگی های برنامه ریزی نشده، عفونت های مقاربتی، تصادفات وسایل نقلیه موتوری و درگیری های فیزیکی به دلیل رفتارهای تکانشی و پرخطر.
- اقدام به خودکشی یا مرگ به دلیل خودکشی.
همچنین، ممکن است شرایط سلامت روان دیگری نیز داشته باشید، مانند:
- افسردگی
- سوء استفاده از الکل یا مواد دیگر.
- اختلالات اضطرابی.
- اختلالات خوردن
- اختلال دوقطبی.
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD).
- اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD).
- سایر اختلالات شخصیتی
تشخیص اختلال شخصیت مرزی
اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت مرزی، بر اساس موارد زیر تشخیص داده می شوند:
- مصاحبه مفصل با پزشک یا متخصص سلامت روان.
- ارزیابی سلامت روان که ممکن است شامل تکمیل یک سری سوالات باشد.
- تاریخچه پزشکی و معاینه.
- بحث در مورد علائم شما
تشخیص اختلال شخصیت مرزی معمولاً در بزرگسالان انجام می شود – نه در کودکان یا نوجوانان. به این دلیل که علائم اختلال شخصیت مرزی در کودکان یا نوجوانان ممکن است با افزایش سن و بلوغ از بین برود.
درمان قطعی اختلال شخصیت مرزی یا بوردرلاین
درمان اختلال شخصیت مرزی فرآیندی زمان‌بر است و نیاز به همکاری مداوم فرد و درمانگر دارد. برخی از روش‌های درمانی مؤثر شامل موارد زیر است:
- درمان شناختی-رفتاری (CBT): این روش به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و رفتارهای مخرب خود را شناسایی و اصلاح کند.
- درمان دیالکتیک (DBT): یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای اختلال شخصیت مرزی است که مهارت‌های مدیریت احساسات و روابط را به فرد آموزش می‌دهد.
- دارو درمانی: استفاده از داروهای ضدافسردگی، ضداضطراب و تثبیت‌کننده‌های خلقی برای کنترل علائم.
- گروه‌درمانی و حمایت‌های اجتماعی: گروه‌درمانی می‌تواند به فرد کمک کند تا روابط بین فردی سالم‌تری برقرار کند.
زندگی با فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی چه مشکلاتی دارد؟
زندگی با فردی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا است، می‌تواند دشوار و چالش‌برانگیز باشد. این مشکلات شامل موارد زیر است:
- تغییرات شدید خلقی که باعث خستگی عاطفی می‌شود.
- نیاز به توجه و حمایت مداوم.
- رفتارهای تکانشی و خطرناک.
- تهدید به خودکشی یا آسیب‌رساندن به خود.
حمایت از این افراد نیاز به درک بالا، صبوری و کمک حرفه‌ای از متخصصان روانشناسی دارد.
مقابله و حمایت
علائم مربوط به اختلال شخصیت مرزی می تواند برای شما و اطرافیانتان استرس زا و چالش برانگیز باشد. ممکن است بدانید که احساسات، افکار و رفتارهای شما برای خودتان مضر است. اما ممکن است احساس کنید که نمی دانید چگونه آنها را مدیریت کنید.
علاوه بر دریافت درمان حرفه‌ای، می‌توانید به مدیریت و مقابله با وضعیت خود کمک کنید اگر:
- در مورد این بیماری اطلاعات کسب کنید تا علل و درمان های آن را درک کنید.
- بدانید چه چیزی ممکن است شما را عصبانی یا تکانشی کند.
- به دنبال کمک حرفه ای باشید و به برنامه درمانی خود پایبند باشید. در تمام جلسات درمانی شرکت کنید و طبق دستور داروها را مصرف کنید.
- با متخصص سلامت روان خود کار کنید تا برنامه ای برای اینکه دفعه بعد که یک بحران رخ می دهد چه کاری انجام دهید ایجاد کنید.
- از مواد مخدر و الکل دوری کنید.
- برای کمک به درک و حمایت از شما، افراد نزدیک خود را در درمان خود مشارکت دهید.
- با تمرین مهارت های مقابله ای، مانند استفاده از تکنیک های تنفس و مراقبه ذهن آگاهی، احساسات قوی را مدیریت کنید.
- با یادگیری نحوه بیان احساسات به گونه ای که دیگران را از خود دور نکند یا احساس رها شدن یا بی ثباتی در شما ایجاد نکند، برای خود و دیگران محدودیت هایی تعیین کنید.
- تصور نکنید که مردم در مورد شما چه احساسی دارند یا چه فکری می کنند.
- با افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی تماس بگیرید تا تجربیات خود و آموخته های خود را به اشتراک بگذارید.
- یک سیستم پشتیبانی از افرادی بسازید که می توانند شما را درک کنند و به شما احترام بگذارند.
- به یک سبک زندگی سالم مانند خوردن یک رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی و شرکت در فعالیت های اجتماعی ادامه دهید.
- خودتان را به خاطر این وضعیت سرزنش نکنید. اما مسئولیت درمان آن را بر عهده بگیرید
پیشنهاد ویژه: اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟ علائم و درمان آن
نتیجه‌گیری
اختلال شخصیت مرزی یکی از پیچیده‌ترین اختلالات روانی است که نیاز به تشخیص و درمان به‌موقع دارد. درک علائم، علت‌ها و روش‌های درمانی این اختلال می‌تواند به فرد مبتلا و اطرافیان او کمک کند تا با چالش‌های موجود بهتر کنار بیایند. درمان‌های روان‌شناختی مانند CBT و DBT در کنار دارو درمانی می‌تواند به بهبود وضعیت فرد کمک کند. همچنین آگاهی و حمایت خانواده و اطرافیان در روند درمان نقش مهمی دارد. درمان قطعی این اختلال نیازمند تلاش و صبوری مستمر از سوی فرد و تیم درمانی است.
