سیاه دانه که به نام کالونجی نیز شناخته می شود، گیاهی گلدار بومی جنوب اروپا، شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا است. دانه‌های آن از دیرباز در طب گیاهی برای درمان انواع بیماری‌ها از دیابت تا آرتریت استفاده می‌شده و اخیراً، به دلیل مزایای کاهش وزن محبوبیت پیدا کرده است. این مقاله بررسی می‌کند که آیا سیاه دانه می‌تواند به کاهش وزن کمک کند یا خیر و مروری بر فواید سلامتی، ایمنی و عوارض جانبی آن ارائه می‌نماید. خواص سیاه دانه عمدتاً به دلیل ترکیب فعال اصلی آن به نام تیموکینون است که دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و سایر خواص درمانی است که از بدن در برابر آسیب سلولی و بیماری های مزمن محافظت می کند.
مطالعات نشان داده است که مصرف این گیاه می‌تواند به کاهش شاخص توده بدنی (BMI) و کاهش دور کمر افراد کمک کند. هیچ عارضه جانبی شدیدی نیز از مصرف آن گزارش نشده است. از طرفی روغن آن ممکن است بتواند به کاهش وزن بدن و مقاومت به انسولین کمک نماید.
لاغری با سیاه دانه
این ادویه دارای فیبر زیادی است که مدت طولانی‌تری شما را سیر نگه می دارد. همچنین دارای یک آنزیم آنتی اکسیدان است که به کنترل چاقی کمک می‌نماید. بسیاری از کارشناسان مصرف این دانه‌ها را برای کاهش وزن پیشنهاد می کنند اما مکانیسم های دقیق آن نامشخص می‌باشد. یک نظریه بیان می‌کند که اجزای فعال موجود در سیاه دانه با تأثیر بر بیان ژن‌های خاص مرتبط با کنترل اشتها و کاهش چربی، سبب کاهش وزن میشود. در یک مطالعه بر روی افراد دچار چاقی یا اضافه وزن، مشخص شده که پودر و روغن این دانه، در مقایسه با دارونما وزن بدن را به طور متوسط 2.1 کیلوگرم و دور کمر را 3.5 سانتی متر در طی 6 تا 12 هفته کاهش می‌دهد.
با این حال، این اثرات تنها زمانی قابل توجه است که با رژیم غذایی و اصلاح سبک زندگی ترکیب گردد، که نشان می‌دهد مکمل‌های گیاهی به تنهایی برای کاهش وزن موثر نیستند. بنابراین، در حالی که ممکن است سیاه دانه به تنهایی برای کاهش وزن بی تاثیر باشد، در ترکیب با یک رژیم غذایی کم کالری به کاهش وزن کمک خواهد کرد. به نظر می رسد دوز موثر برای کاهش وزن 1 تا 3 گرم در روز دانه یا 3 تا 5 میلی لیتر روغن باشد.
این دوزها همچنین برای سلامت قلب و مدیریت سطح قند خون موثر نشان داده شده اند. به نظر نمی رسد که تفاوتی بین پودر یا روغن این گیاه از نظر اثربخشی بر کاهش وزن وجود داشته باشد. با این حال، به نظر می رسد که خود سیاه دانه برای افزایش کلسترول HDL (خوب) موثرتر از روغن باشد، که احتمالاً مربوط به غلظت بالاتر چربی های سالم در دانه است.
سیاه دانه منبع خوبیست از:
- کلسیم
- آهن
- روی
- مس
- تیامین
- نیاسین
- فسفر
- اسید فولیک
در طریقه مصرف سیاه دانه به خاطر داشته باشید که این گیاه تنها با قورت دادن و بدون شکستن یا جویدن دانه های آن، از بدن دفع شده و خواص آن به بدن نمی رسد. بنابراین بهتر است، دانه‌های آن را هنگام مصرف خوب بجوید یا اینکه آن را پیش از استفاده، آسیاب نمایید.
پیشنهاد مقاله: لاغری شکم با چند تکنیک ساده | روش چربی سوزی را از ما بخواهید
خواص سیاه دانه در تقویت دستگاه گوارش موثر بوده و از بیماری‌های مربوط به گوارش جلوگیری می‌کند. در طب سنتی به طریقه مصرف سیاه دانه برای لاغری تاکید شده و با به کارگیری آن می‌توان مقدار قابل قبولی وزن کم کرد. این گیاه به دلیل داشتن فیبر فراوان سبب کاهش اشتها، تثبیت قند خون و در نتیجه کاهش چربی‌های شکم میشود. همچنین با استفاده از آن می‌توان تمایل به مصرف برنج، نان و شیرینی‌جات را کاهش داد. در واقع با کنترل اشتها می‌توان یک تا دو کیلو گرم در ماه کاهش وزن داشت. دوز مصرفی سیاه دانه یک تا سه قاشق غذاخوری در روز می‌باشد.
مصرف هر ماده غذایی که بتواند رطوبت بدن را کاهش دهد، می‌تواند کاهش وزن و لاغری را به همراه داشته باشد. در واقع سردی بیش از حد بدن و یا مصرف مواد غذایی سرد و رطوبت زا می تواند باعث بیماری های مربوط به چاقی و اضافه وزن گردد و به طور کلی بدن ما را با افزایش وزن و یا افزایش حجم روبرو سازد. از سوی دیگر افراط در مصرف مواد سردی‌زا و یا گرمی‌جات می‌تواند باعث مشکلات مختلف گردد. بدن انسان باید همیشه در حالت اعتدال باقی بماند تا بتواند به سلامتی و تناسب اندام دست پیدا کند.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
دمنوش سیاه دانه برای لاغری
برای تهیه این دمنوش می‌توان روزانه ۱ یا ۲ گرم دانه این گیاه را به صورت له شده با غذا و یا با چای و موارد دیگر استفاده کرد و از خواص سیاه دانه بهره‌مند شد. ابتدا به اندازه یک لیوان بزرگ آب را بجوشانید و پس از جوش آمدن آب یک قاشق غذاخوری سیاه دانه به آن اضافه کرده و به مدت ۲۰ دقیقه بگذارید دم بکشد. در صورت تمایل می‌توانید از عسل برای خوش طعم کردن آن استفاده کنید.
عسل و سیاه دانه برای لاغری
برای بهره بردن از خواص سیاه دانه برای لاغری می‌توانید آن را با عسل نیز ترکیب کنید. ۵۰ گرم از آن را پودر کرده و آن را بلافاصله با مقداری عسل مخلوط نمایید. از این ترکیب می‌توانید یک مرتبه در روز استفاده کنید تا در مدت کمی به وزن مطلوب برسید. علاوه بر خاصیت لاغر کنندگی، در ترکیب با عسل برای بیماران دیابتی نیز مفید بوده و به عنوان یک سم‌زدا برای بدن عمل می‌کند. می‌توان از ترکیب سیاه دانه و عسل قبل از خوردن صبحانه یا چند ساعت قبل از خواب استفاده نمود.
عوارض بالقوه دانه و روغن سیاه دانه
این مواد تا حد زیادی در دوزهای کوچک بی خطر هستند، اما برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی کمی را تجربه کنند. قبل از مصرف موارد زیر را در نظر بگیرید:
- مشکلات گوارشی
برخی افراد پس از مصرف، حالت تهوع و نفخ را گزارش کرده اند.
- تداخل دارویی
از آنجایی که این گیاه می تواند متابولیسم را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است با برخی از داروهای تجویزی تداخل داشته باشد. اگر از دارو استفاده می‌کنید، با پزشک خود صحبت نمایید.
پیشنهاد ویژه: بوتاکس معده چیست و چگونه باعث لاغری میشود؟
نکات مهم
- مصرف سیاه دانه، در دوران حاملگی ممنوع است.
- این دانه بلافاصله بعد از سائیده شدن، باید مصرف شود. مصرف سیاه دانه سائیده نگهداری شده، اثرات نامطلوبی را به دنبال خواهد داشت.
- مصرف بی‌رویه آن، موجب سرگیجه(سردرد) و سیاهی چشم میشود و در مواردی هم برای کلیه مضر است و باید همراه مصلحاتی مثل کتیرا یا سرکه مصرف شود.
مصرف اصولی و به اندازه سیاه دانه که دارای ویژگی گرم و خشک می باشد، می تواند به میزان مناسب باعث کاهش رطوبت بدن و سردی اندام های گوارشی گردد. به همین ترتیب به درمان اضافه وزن و چاقی کمک بسیاری می‌نماید. به عبارتی این ماده با گرمی و خشکی خود باعث کاهش رطوبت و سردی بدن، و با داشتن فیبر مناسب در دانه های خود، باعث متعادل سازی قند خون و دیرتر گرسنه شدن می‌گردد. همین عامل باعث خواهد شد تا در طی روز غذای کمتری مصرف نماییم و مصرف کالری کمتر می تواند در مجموع برای ما لاغری و کاهش وزن را به همراه داشته باشد.
سوالات متداول
آیا مصرف روزانه سیاه دانه بی خطر است؟
اطلاعات قابل اعتماد کافی برای دانستن اینکه آیا مقادیر بیشتر در صورت استفاده بیش از 3 ماه بی خطر هستند یا خیر وجود ندارد. سیاه دانه در برخی افراد می تواند باعث ایجاد بثورات آلرژیک شود.
فواید سیاه دانه چیست؟
محرک سیستم ایمنی، ضد باکتری، ضد قارچ، ضد زخم، ضد التهاب، آنتی اکسیدان، ضد تومور، تب بر، کاهش قند خون، تعدیل کننده سیستم ایمنی، ضد فشار خون، ضد افسردگی، ضد اسپاسم، محافظ کبد، ...
چه کسانی نباید سیاه دانه مصرف کنند؟
کسانی که مشکل کلیوی دارند، قبل از مصرف سیاه دانه با پزشک خود مشورت کنند. زنان باردار یا شیرده باید از استفاده از سیاه دانه به جز در مقادیر کم به عنوان طعم دهنده برای غذا اجتناب کنند.
آیا سیاه دانه روی هورمون ها تأثیر می گذارد؟
مکمل‌های حاوی سیاه دانه تعادل هورمونی ایجاد می کنند که می تواند میل جنسی را تقویت کند. روغن سیاه دانه باعث افزایش سطح سالم پروژسترون و تستوسترون در زنان می شود که دو هورمون بسیار مهم برای باروری و میل جنسی هستند.
آیا روغن سیاه دانه باعث رشد مو می شود؟
این روغن باعث بهبود تراکم و ضخامت مو و همچنین کاهش التهاب میشود. همچنین روغن سیاه دانه می‌تواند رشد مو را در مناطقی از پوست سر که موهای نازک دارد افزایش دهد.
