واژینیسموس یک وضعیت پزشکی است که باعث اسپاسم غیر قابل کنترل در عضلات کف لگن می شود. این انقباضات غیر ارادی هنگام ورود هر جسم خارجی – مانند آلت تناسلی، تامپون یا اسپکولوم – به واژن ایجاد می شوند. در نتیجه، برای زنان مبتلا به این عارضه، برقراری رابطه جنسی، قرار دادن تامپون یا حتی انجام معاینه معمول زنان و زایمان دشوار، دردناک و حتی گاهی غیرممکن می شود.
این بیماری تا 1٪ از جمعیت زنان را تحت تاثیر قرار می دهد و اغلب نشان دهنده یک تظاهر فیزیکی از یک مشکل روانی اساسی است. در برخی از زنان، درد، مشکل یا ترسی که در اولین اقدام برای ورود چیزی درون واژن ایجاد می‌شود، به تدریج با گذشت زمان بدتر شده و در نتیجه هرگز هیچ دخولی را تجربه نمی‌کنند. این وضعیت واژینیسموس اولیه شناخته می شود. برخی دیگر ممکن است در مقطعی از زندگی خود به دخول موفقیت آمیز دست یافته باشند، اما بعداً در طول مقاربت دچار درد شدید شده باشند. این مشکل ممکن است ناشی از عواملی مانند تروما، اشعه، یا جراحی زنان باشد. این مورد واژینیسموس ثانویه نام دارد.
سایر زنان ممکن است پس از یائسگی به دلیل کاهش سطح استروژن، خاصیت ارتجاعی واژن و لغزندگی و رطوبت ناحیه تناسلی به این عارضه مبتلا شده باشند که رابطه جنسی را استرس‌زا، دردناک یا غیرممکن می‌کند.
- انواع مختلفی دارد و علائم در افراد مختلف متفاوت است.
- درد می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و احساسات مختلفی را ایجاد نماید.
- می تواند ناشی از عوامل عاطفی، عوامل پزشکی یا هر دو باشد.
- درمان، که شامل تمرینات فیزیکی و عاطفی می‌باشد، معمولا موثر است.
تاثیر واژینیسموس بر کیفیت زندگی
مطالعات مختلف ارتباط قوی بین اختلالات جنسی در بین زنان و مسائل روانی مانند اضطراب و افسردگی را نشان داده اند. واژینیسموس اثرات نامطلوبی بر ثبات عاطفی، روابط عاشقانه، عزت نفس و حتی شخصیت زنان مبتلا به این بیماری دارد.
پیشنهاد مقاله: راهکار های مقابله با ترس از رابطه جنسی یا واژینیسموس
این مشکل فقط زنان را تحت تأثیر قرار نمی دهدو می‌تواند اثرات نامطلوبی بر شرکای مذکرشان بگذارد، و آنها را دچار اختلالات جنسی، از جمله اختلال نعوظ و انزال زودرس نماید. افرادی که مشکل آنها تشخیص داده نشده، اغلب از ناتوانی خود در رابطه جنسی احساس غیرطبیعی یا خجالت می کنند. این مسأله آنها را از جستجوی کمک برای بهبود وضعیت خود باز می دارد، که می تواند تأثیر شدیدی بر عزت نفس آنها داشته و منجر به افسردگی یا اضطراب شود. زنان مبتلا به این اختلال معمولاً از آمیزش جنسی یا هر سطحی از صمیمیت خودداری می‌کنند زیرا می‌ترسند که به رابطه جنسی منجر شود. این موضوع فشار شدیدی بر روابط وارد کرده و باعث درگیری و فاصله می گردد.
بسیاری از زنان مجرد احساس می‌کنند تحت فشار رازی هستند که از آن خجالت می‌کشند. برخی از ملاقات با افراد جدید و معاشرت های عاشقانه اجتناب می کنند تا از ایجاد روابط احتمالی دوری نمایند. اغلب این افراد خود را در یک چرخه معیوب می بینند: دردی که در حین مقاربت تجربه می کنند باعث می شود که در مورد داشتن رابطه جنسی مضطرب شوند، که این به نوبه خود رابطه را دردناک تر می کند.
علت واژینیسموس
این بیماری می تواند به دلیل استرس های فیزیکی، استرس های عاطفی یا هر دو رخ دهد.
محرک های عاطفی شامل:
- ترس، به عنوان مثال، از درد یا بارداری
- اضطراب یا احساس گناه
- مشکلات رابطه، به عنوان مثال، داشتن یک شریک متجاوز یا احساس آسیب پذیری
- رویدادهای آسیب زای زندگی، از جمله تجاوز جنسی
- تجربیات دوران کودکی، مانند قرار گرفتن در معرض تصاویر جنسی یا به تصویر کشیدن رابطه جنسی در دوران رشد
محرک های فیزیکی شامل:
- عفونت، مانند عفونت دستگاه ادراری (UTI) یا عفونت قارچی
- شرایط سلامتی، مانند سرطان یا لیکن اسکلروزیس
- زایمان
- یائسگی
- جراحی لگن
- کاهش لغزندگی واژن
- عوارض جانبی بعضی داروها
مشکلات جنسی می تواند بر افراد هر دو جنس تأثیر بگذارد. فرد نباید خود را سرزنش یا احساس شرم نماید. در بیشتر موارد، درمان می تواند کمک کننده باشد.
علائم
سفت شدن غیرارادی عضلات واژن اولین علامت واژینیسموس است، اما شدت این عارضه در زنان مختلف متفاوت است. در همه موارد، انقباض واژن، دخول را دشوار یا غیرممکن می کند. در واقع فرد مبتلا نمی تواند انقباضات ماهیچه های واژن خود را مدیریت یا متوقف کند. علائم دیگری از جمله ترس از دخول واژن و کاهش میل جنسی نیز معمولا وجود دارد. زنان مبتلا معمولاً، درد یا سوزش را گزارش می کنند. ابتلا به این بیماری به این معنی نیست که فرد به طور کلی از فعالیت های جنسی خودداری نماید. زنانی که این عارضه را دارند می توانند احساس لذت جنسی و میل به ارگاسم داشته باشند.
تشخیص
تشخیص واژینیسموس معمولاً با توصیف علائم شروع می شود.
- اولین باری که فرد متوجه مشکل شده
- فاصله بین موارد مختلف
- عوامل احتمالی تحریک کننده
- سابقه جنسی، تجاوز و …
به طور کلی تشخیص و درمان نیاز به معاینه لگنی دارد.
برای زنان مبتلا ترس از معاینه لگنی عادی است. معمولا با صحبت کردن با پزشک و بررسی روش های مختلف کاهش اضطراب، می‌توان این ناراحتی را کنترل نمود. در طول معاینه، هر گونه نشانه عفونت، جای زخم و … بررسی می شود. در این بیماری، هیچ مشکل ساختاری برای انقباض عضلات واژن یافت نمی شود.. پزشک قبل از تمرکز بر درمان ، باید علل زمینه‌ای احتمالی مانند عفونت را رد کند.
با توجه به معیارهای DSM-5 برای تشخیص این عارضه، فرد باید حداقل به مدت 6 ماه یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشد و ناراحتی قابل توجهی را تجربه نماید:
- مشکلات واژن در طول رابطه جنسی
- درد واژن یا لگن در هنگام مقاربت جنسی یا تلاش برای دخول
- سفت شدن یا منقبض شدن عضلات کف لگن در حین آمیزش جنسی یا تلاش برای دخول
- احساس ترس یا اضطراب در مورد تجربه درد ولوواژینال یا لگن
گزینه های درمانی
این بیماری یک اختلال قابل درمان است. درمان معمولاً شامل آموزش، مشاوره و ورزش می‌باشد.
سکس درمانی و مشاوره
آموزش معمولاً شامل یادگیری در مورد آناتومی واژن، عضلات درگیر در واژینیسموس و آنچه در طول برانگیختگی جنسی و مقاربت اتفاق می افتد می‌باشد. مشاوره یک متخصص اختلالات جنسی با فرد مبتلا و یا شریک جنسی او کمک کننده خواهد بود. تکنیک های آرام سازی و هیپنوتیزم نیز می‌توانند آرامش را افزایش داده و سبب احساس راحتی بیشتر حین رابطه جنسی گردند.
گشاد کننده واژن
پزشک یا مشاور ممکن است یادگیری استفاده از گشادکننده های واژن را تحت نظارت یک متخصص توصیه کند. گشادکننده های مخروطی شکل را باید در واژن قرار داد. این گشادکننده ها به تدریج بزرگتر خواهند شد و به عضلات واژن کمک می کنند تا کشیده شده و انعطاف پذیر شوند.
فیزیوتراپی
یک فیزیوتراپیست متخصص در اختلالات کف لگن می‌تواند به بهبود وضعیت عضلات لگن و واژن و در نتیجه برطرف شدن واژینیسموس کمک نماید.
یکی از خدمات فوق‌العاده سامانه از پزشک که باعث محبوبیت آن در بین بیماران و پزشکان عزیز شده است امکان دریافت ویزیت پزشک آنلاین و یا مشاوره رایگان دکتر زنان می‌باشد در واقع سامانه ازپزشک با قرار دادن این خدمات ارزشمند در سامانه خود باعث شده تا در هر مکانی و هر زمانی بتوانید به راحتی از این خدمات رایگان ویزیت آنلاین استفاده نمائید. فقط کافی است همین الان اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات این مجموعه برخوردار شوید.
سایر درمان ها
روش های دیگر عبارتند از:
- تمرینات کنترل کف لگن: این تمرینات شامل فعالیت های انقباض و آرام سازی عضلات یا تمرینات کگل برای بهبود کنترل عضلات کف لگن است.
- بوتاکس: تحقیقات نشان می دهد که بوتاکس ممکن است علائم را بهبود بخشد. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تأیید این نتیجه ضروری است.
- فرکانس رادیویی پالسی (PRF): این یک درمان نسبتاً جدید است که معمولاً برای درد عصبی استفاده می شود. تحقیقات پتانسیل خوبی برای بهبود با استفاده از این درمان نشان داده است.
- جراحی: بسیار نادر است و معمولاً فقط زمانی ضروری است که مشکلی در واژن وجود داشته باشد که شبیه علائم واژینیسموس تظاهر پیدا می‌کند.
از آنجایی که علل این مشکل می تواند بسیار چند وجهی باشد، درمان فرد باید بر عوامل فیزیکی و روانی متمرکز باشد. ممکن است یک فرد نیاز به کار با یک درمانگر یا روانپزشک داشته باشد و داروهایی را مصرف نماید که مشکلات روانی زمینه ای را درمان کند.
تاثیر واژینیسموس بر ناباروری
این بیماری خود مستقیماً باعث ناباروری نمی شود. در واقع ناباروری به ناتوانی در بچه دار شدن پس از یک سال یا بیشتر از رابطه جنسی منظم و محافظت نشده اشاره دارد.
درد، ناراحتی و ترس مرتبط با این عارضه می‌تواند برای افراد در برقراری مقاربت، که برای رسیدن اسپرم به دهانه رحم و بارور کردن تخمک ضروری است، مشکل ایجاد نماید. اگر یک فرد مبتلا قصد باردار شدن داشته باشد، ممکن است به دلیل مشکل دخول واژینال با مشکلاتی در باردار شدن مواجه شود. باروری یک موضوع پیچیده است که تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله تخمک گذاری، کیفیت اسپرم، سلامت لوله فالوپ و موارد دیگر قرار می گیرد. این بیماری به تنهایی بر فرآیندهای بیولوژیکی تخمک گذاری یا تولید اسپرم تأثیر نمی گذارد.
برای افرادی که واژینیسموس و مشکلات باروری را تجربه می کنند بسیار مهم است که به دنبال حمایت پزشکی و روانشناختی مناسب باشند. روش‌های جایگزینی برای لقاح در دسترس هستند، مانند لقاح داخل رحمی (IUI) یا لقاح آزمایشگاهی (IVF)، که نیاز به مقاربت را دور می‌زند. اگر این بیماری چالش های مهمی برای بارداری طبیعی ایجاد کند، می توان این روش ها را در نظر گرفت.
واژینیسموس و بارداری
واژینیسموس درمان نشده ممکن است مشکلاتی را در دوران بارداری ایجاد کند. برخی از زنان در طول معاینات معمولی ساده دچار گرفتگی یا اسپاسم لگن می شوند. به همین دلیل، ممکن است در طول ویزیت های مربوط به مراقبت های دوران بارداری، سونوگرافی واژینال، معاینات لگنی قبل و بعد از زایمان و سایر روش ها مشکلاتی را ایجاد کند.
شانس بارداری از راه های عادی برای زنانی که از این مشکل رنج می برند بسیار اندک است. با این حال، این امکان نیز وجود دارد (اگرچه بسیار نادر است) که این دسته از زنان، بدون اینکه رابطه جنسی کاملی داشته باشند، با انزال همسرشان در خارج از واژن، باردار شوند.
بارداری بدون آمیزش چگونه اتفاق می افتد؟
اسپرم‌هایی که در اثر انزال به ناحیه تناسلی خارجی تخلیه می‌شوند، با توانایی شنا کردن، می‌توانند به واژن برسند و در واژن به سمت رحم حرکت کنند. سپس به لوله‌های فالوپ رفته و با لقاح تخمک، شروع به لانه گزینی داخل رحم نمایند. وقوع بارداری به این شکل موردی است که بسیار کم دیده می شود و شانس وقوع آن بسیار اندک است.
باردار شدن با روش های کمک باروری
هنگامی که بیمار مبتلا به واژینیسموس آمیزش جنسی دارد، اما باردار نمی‌شود، یا در موارد دشوارتر که دخول در آن نادر است، درمان‌های کمک باروری جایگزینی برای رسیدن به بارداری هستند. انتخاب درمان کمک باروری باید بر اساس نتایج حاصل از بررسی باروری زوجین باشد. هر روش تولید مثل اعم از لقاح مصنوعی، لقاح آزمایشگاهی (IVF)، اهدای تخمک یا اهدای جنین را می توان برای بیمار انجام داد.
تقریباً در همه بیماران با صبر و ملایمت می توان سونوگرافی ترانس واژینال را برای کنترل تحریک تخمدان ها یا آماده سازی رحم انجام داد. و در مواردی که شدت واژینیسموس معاینات را غیرممکن می کند، می توان از سونوگرافی ترانس رکتال استفاده کرد که تصویری مناسب از رحم و تخمدان ها را ارائه می دهد. در تمام درمان‌ها، روش‌های خاصی وجود دارد که می‌توان آنها را تحت آرام‌بخشی برای دسترسی به واژن و کاهش درد احتمالی انجام داد.
معنی رابطه جنسی
معنای واقعی رابطه جنسی «تجربه لذت و لذت» است و با روش‌های درمانی مناسب، می‌توان با وجود شدت آن، مشکل را حل کرد. از سوی دیگر، در آمپول هایی که برای درمان های گران ناباروری داده می شود، دوزهای بالایی از داروهای هورمونی وجود دارد که اثرات مضر زیادی دارند. علاوه بر این، پس از یک درمان موفقیت آمیز، با شروع رابطه جنسی، عشق و احترام زوجین به یکدیگر تثبیت می‌شود، ارتباطات درون خانواده مستحکم تر شده و اعتماد به نفس آنها افزایش می‌یابد. به طور معمول برطرف کردن واژینیسموس با روش های درمانی مناسب، 100 درصد امکان پذیر است.
درمان واژینیسموس در بارداری
زنان باردار مبتلا به این مشکل در معرض خطر عدم پیگیری مراقبت های بارداری به دلیل احساس شرم اساسی و آزردگی حین معاینات هستند. متخصصان زنان و زایمان باید با دقت به زنان باردار مبتلا کمک کنند تا از مراقبت های پزشکی کافی در دوران بارداری اطمینان حاصل کنند.
یکی از سوالات متداول این است که آیا درمان واژینیسموس در بارداری برای خانمی که هیچ درمانی انجام نداده اما با روش های مختلف باردار می شود قابل انجام است یا خیر؟ هم روانشناسی بارداری و هم درمان های رفتاری خاصی که انجام می شود ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. بنابراین به فرد مبتلا به واژینیسموس در بارداری توصیه می شود تا زمان زایمان و حتی 3 تا 6 ماه پس از آن صبر کنند. به خصوص اینکه پشت سر گذاشتن دوران شیردهی، آرامش جسمی و روحی مادر و احساس آمادگی برای او، روند درمان واژینیسموس در بارداری را تسهیل خواهد کرد.
پیشنهاد ویژه: آثار و عوارض واژینیسموس
واژینیسموس و زایمان طبیعی
بیشتر زنان مبتلا به این عارضه ناچار به زایمان سزارین می شوند. زنانی که زایمان طبیعی انجام می دهند، بیشتر در معرض پارگی پرینه هستند. این یافته ها به اهمیت توجه به عملکرد جنسی در زنان مبتلا و عملکرد تولید مثل اشاره می کند.
کلام پایانی
چندین کارآزمایی بالینی نشان داده است که افراد مبتلا به واژینیسموس که تحت درمان برای بیماری خود هستند، می‌توانند بر آن غلبه کرده و از یک زندگی جنسی سالم لذت ببرند. روان درمانی، فیزیوتراپی، مشاوره و استفاده از گشادکننده‌های واژن مزایای قابل‌توجهی را در بین زنان مبتلا نشان داده‌اند. برای اینکه بفهمید چه چیزی برای شما و شریک زندگی تان مفید است، باید کمی آزمایش کنید. همه اینها در نهایت ارزشش را خواهد داشت.
سوالات متداول
آیا افرادی که مبتلا به واژینیسموس تحت درمان برای بیماری خود هستند بهبود می یابند؟
چندین کارآزمایی بالینی نشان داده است که افراد مبتلا به واژینیسموس که تحت درمان برای بیماری خود هستند، می‌توانند بر آن غلبه کرده و از یک زندگی جنسی سالم لذت ببرند. روان درمانی، فیزیوتراپی، مشاوره و استفاده از گشادکننده‌های واژن مزایای قابل‌توجهی را در بین زنان مبتلا نشان داده‌اند. برای اینکه بفهمید چه چیزی برای شما و شریک زندگی تان مفید است، باید کمی آزمایش کنید.
آیا درمان واژینیسموس در بارداری برای خانمی که هیچ درمانی انجام نداده اما با روش های مختلف باردار می شود قابل انجام است یا خیر؟
هم روانشناسی بارداری و هم درمان های رفتاری خاصی که انجام می شود ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. بنابراین به فرد مبتلا به واژینیسموس در بارداری توصیه می شود تا زمان زایمان و حتی 3 تا 6 ماه پس از آن صبر کنند. به خصوص اینکه پشت سر گذاشتن دوران شیردهی، آرامش جسمی و روحی مادر و احساس آمادگی برای او، روند درمان واژینیسموس در بارداری را تسهیل خواهد کرد.
راه های درمانی اصلی واژینیسموس نام ببرید.
1-سکس درمانی و مشاوره 2-گشادکننده واژن 3-فیزیوتراپی
تشخیص واژینیسموس معمولاً با توصیف چه علائمی نشان داده می شود؟
1-اولین باری که فرد متوجه مشکل شده 2-فاصله بین موارد مختلف 3-عوامل احتمالی تحریک کننده 4-سابقه جنسی، تجاوز و ...
