در تاریخ 7 آذر 1402 – توسط دکتر غزل روستایی بازنگری و بروزرسانی شد.
شکستگی دنده زمانی رخ می دهد که یکی از استخوان های قفسه سینه ترک بر دارد یا شکسته شود. شایع ترین علت این عارضه هم ضربه های وارد به قفسه سینه از جمله سقوط، حوادث مرتبط با موتور یا تاثیر ناشی از برخوردهای ورزشی است.
انواع شکستگی دنده
در بسیاری موارد ممکن است به صورت ترک باشند و به نوعی دنده ترک برداشته باشد. با این که مو برداشتن یا ترک خوردن دنده بسیار دردناک است، اما نسبت به دنده هایی که به قطعات جدا شده شکسته شده اند خطر به مراتب کمتری برای افراد دارد. متاسفانه لبه ناهموار استخوان شکسته می تواند به رگ های خونی بزرگ یا اعضای داخلی مانند ریه آسیب برسانند.
در اغلب موارد، دنده های شکسته معمولا در یک یا دو ماه به خودی خود بهبود می یابند. با این حال کنترل درد بسیار اهمیت دارد تا بتوانید به طور عمیق نفس بکشید و از عوارض ریه مانند پنومونی pneumonia جلوگیری کنید.
در رفتگی و ناپایداری قفسه سینه از عوارض شکستگی دنده هستند. تشخیص هر کدام از آنها به عهده پزشک متخصص ارتوپد است و باید زیر نظر پزشک متخصص درمان شود.
اغلب شکستگی دنده فقط شکستگی در یک ناحیه و بدون جا به جایی استخوان در جهت های مختلف است که به آن شکستگی ثابت یا بدون جا به جایی می گویند. به این صورت که قسمت هایی از استخوان که اطراف شکستگی است، جا به جا نشده است. شکستگی دنده همراه با در رفتگی، شکستگی کامل دنده ها همراه با جا به جایی بوده که باعث می شود دنده از جای اصلی خود خارج شود.
اگر دنده ها از جای اصلی خود خارج شوند، به آنها شکستگی همراه با جابه جایی و در رفتگی می گویند که معمولاً بیشتر به ریه ها و دیگر بافت ها و ارگان های بدن آسیب خواهد رساند. در برخی موارد، بخشی از قفسه سینه شکسته می شود و از اعضای بدن و استخوان جدا می گردد. این قسمت معمولاً ساختار اصلی خود را از دست می دهد و باعث می شود که فرد نتواند به درستی تنفس کند که به آن ناپایداری قفسه سینه می گویند که بسیار هم خطرناک است.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
علائم شکستگی دنده سمت راست
شکستگی دنده سمت راست ممکن است به دنبال تصادف، سقوط، برخورد جسم سخت یا حین ورزش رخ دهد. شکستگی دنده به خصوص در افراد مسن مبتلا به پوکی استخوان شدید، کودکان و ورزشکاران نسبتا زیاد دیده می شود. برخی از انواع شکستگی در افراد مبتلا به سرطان نیز به طور شایع تری دیده می شوند.
حدود 30 درصد افرادی که ضربه به قفسه سینه آن ها وارد می شود، علائم شکستگی در حداقل یک دنده خود پیدا می کنند. علائم شکستگی دنده راست نیز به نوع شکستگی، شدت و محل آن بستگی دارد. به طور کلی شایع ترین علائم شکستگی دنده سمت راست عبارتند از:
- درد (به ویژه حین تنفس، سرفه و حرکات اندام های فوقانی بدن)
- لمس دردناک
- خون مردگی
- آسیب به کبد و کلیه
- تورم
- پارگی ریه
- خونریزی
- آسیب عروقی
علائم خطرناک و هشدار دهنده شکستگی دنده
همچنین علائم هشدار دهنده عبارتند از:
- تنگی نفس شدید
- سرفه های خونی
- سر گیجه شدید
- ضعف عمومی بدن
- ادرار خونی
بروز علائم فوق، نشان دهنده آسیب به سایر اعضای بدن به دنبال شکستگی دنده و استخوان می باشد که بسیار خطرناک است. همانگونه که عنوان کردیم، یکی از علائم مهم در شکستگی دنده، درد در قفسه سینه در زمان نفس کشیدن است. تنفس عمیق بیش از همه هنگام شکستن دنده ها مختل می شود . همچنین سرفه کردن یا عطسه کردن، می تواند درد شدیدی را در قسمت شکستگی به وجود بیاورد.
با توجه به محل شکستگی، خم شدن یا پیچاندن قسمت بالای بدن بسیار سخت می شود. ضربه خوردن یا فشار آوردن به ناحیه شکسته شده نیز می تواند حداقل تا چند هفته درد را افزایش دهد. همچنین ممکن است هنگام شکستگی دنده، ورم و قرمزی را در اطراف دنده و در بعضی از موارد کبودی روی پوست در اطراف شکستگی را مشاهده کنید.
تفاوت شکستگی و ضرب دیدگی دنده
در اصل تفاوت شکستگی و ضرب دیدگی دنده در علائم . شدت آنهاست. شایع ترین علت، وارد آمدن ضربه مستقیم به دنده است و ده درصد از بیمارانی که دچار ضرب دیدگی قفسه سینه هستند، دچار شکستگی دنده می شوند. ممکن است دنده ضرب ببیند اما آسیب به اندازه ای شدید نباشد که منجر به شکستگی گردد.
شایعترین منطقه شکستگی ها بین دنده های ۴ الی ۱۰ اتفاق می افتد و شکستگی دنده های اول و دوم بسیار نادر است و فقط در تصادفات یا سقوط از ارتفاع دیده می شود. در کودکان و نوجوانان به دلیل نرم بودن قوام استخوان، شکستگی دنده نادر است ولی در سنین بالا و بخصوص افراد مسن این شکستگی شایع بوده و پوکی استخوان به این امر کمک می کند.
درد مهمترین علامت شکستگی دنده است و با تنفس یا سرفه تشدید می گردد. خون مردگی و خون ریزی زیر جلدی نیز ممکن است در موضع شکستگی دیده شود. در مواردی که چندین دنده شکسته است علائم تنفسی شدید است و بیمار قادر به تنفس کامل نبوده و با تنگی نفس و احساس خفگی همراه است.
درمان شکستگی دنده
به طور کل درمان شکستگی دنده توسط پزشک متخصص ارتوپد صورت می گیرد و بسته به نوع آن و میزان درد ممکن است که برای شما مسکن هایی را تجویز کند.
معمولاً پزشک در روزهای اول، ماده بیهوشی به شما تزریق می کند تا مستقیماً عصب های مربوط به دنده را بی حس کند. شکستگی های جدی در دنده مثل آنهایی که در نفس کشیدن مشکل ایجاد می کنند ، به جراحی نیاز دارد. در بعضی از موارد نیز از پیچ و مهره استفاده می کند تا دنده را در محلی ثابت نگه دارد.
با این کار سعی بر این دارد تا بتواند شکستگی دنده را بهبود ببخشد. فواید جراحی معمولاً تایم کوتاه بهبودی و درد کمتر نسبت به رها کردن دنده شکسته به حال خود است. تقریباً 6 هفته طول می کشد تا دنده بتواند خودش بهبود پیدا کند. در طول این زمان باید از فعالیت هایی که باعث افزایش آسیب دیدگی به دنده ها می شود، به شدت خودداری کنید.
همچنین باید مراقب باشید که در مکان های پر گرد و غبار حضور نداشته باشید زیرا تنفس شما و ریه هایتان دچار مشکل می شود.
پیشنهاد مقاله: هزینه ویزیت در منزل برای شکستگی استخوان
درمان شکستگی دنده سمت چپ
به شدت، محل، نوع شکستگی، سن و بیماری های زمینه ای در افراد مختلف بستگی دارد. شکستگی شدید دنده چپ همراه با جا به جایی ممکن است با آسیب به ریه، کلیه، قلب، عروق، طحال، دیافراگم و سایر اعضای درون شکم و قفسه سینه همراه باشد. در این موارد فرد باید به اتاق عمل برای ترمیم اعضای آسیب دیده برود و به مدت چندین روز نیز در بیمارستان بستری بماند.
همچنین جهت درمان شکستگی دنده چپ اگر همراه با جا به جایی استخوان باشد، پزشک استخوان جا به جا شده را در اتاق عمل و تحت بیهوشی جا می انداز تا سر استخوان های شکسته مجددا کنار هم قرار گیرند و جوش بخورند. گاهی از پودر استخوان نیز در شکستگی های همراه با جا به جایی شدید استفاده می شود.
شکستگی خفیف دنده اغلب بدون نیاز به جراحی و بستری در بیمارستان، با استراحت و مراقبت در منزل بهبود می یابد. در این موارد پزشک به شما مسکن و کیسه های سرد جهت تعبیه بر روی ناحیه شکسته تجویز می کند. پزشک همچنین به شما آموزش می دهد تا در منزل نفس های عمیق بکشید تا ریه های شما باز بمانند. زیرا درد دنده ممکن است مانع از تنفس های عمیق گردد که منجر به خوابیدن ریه ها روی هم و عفونت آن ها می شود.
چسب شکستگی دنده
استفاده از چسب شکستگی دنده روش مرسومی برای ترمیم محل آسیب دیده نمی باشد و به ندرت ممکن است توسط پزشکان ارتوپد مورد استفاده قرار داده شود. استفاده از چسب برای شکستکی استخوان، چند اشکال جدی دارد:
- سفت شدن چسب در محیط مرطوب بدن دشوار می باشد
- چسب نوعی جسم خارجی است که ممکن است سیستم ایمنی بدن به آن واکنش نشان دهد
- اغلب چسب ها استحکام کافی برای نگه داشتن قطعات استخوان های شکسته کنار هم ندارند
اگرچه که امروزه انواع مختلفی از چسب های استخوانی تهیه شده است که بسیاری از معایب فوق را برطرف کرده است، اما همچنان استفاده از چسب برای درمان شکستگی دنده روش محبوبی نزد پزشکان محسوب نمی گردد.
درمان خانگی شکستگی دنده
بسیاری از موارد شکستگی دنده بدون نیاز به جراحی و فقط با پرهیز از فعالیت های سنگین و با درمان های خانگی بهبود می یابند. البته دقت داشته باشید که قرار نیست فقط استراحت کنید، بلکه فقط باید از حرکات سنگین پرهیز کنید. از جمله روش های درمان خانگی شکستگی دنده می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- قرار دادن آیس پک بر روی محل شکستگی به مدت بیست دقیقه چند مرتبه در روز (آیس پک را می توانید از داروخانه تهیه کنید)
- مصرف داروهای ضد التهاب و غیر استروئیدی مانند ناپروکسن، بروفن، ژلوفن، ایندومتاسین و سلکسیب
- پرهیز از فعالیت های سنگین که با جا به جایی شدید محل آسیب همراه هستند
- تمرین جهت کشیدن نفس های عمیق در منزل
- رعایت رژیم غذایی سالم و مقوی
- استفاده از کرم های موضعی ضدالتهابی یا لیدوکائین موضعی جهت تسکین درد
- پرهیز از استعمال سیگار
برای شکستگی دنده چه بخوریم؟
پس از وقوع شکستگی دنده، استخوان آسیب دیده باید ترمیم گردد. رعایت رژیم غذایی مقوی، از نقش مهمی در تسریع روند بهبودی و ترمیم استخوان برخوردار می باشد. مکمل های ویتامینی اغلب از هزینه های بالایی برخوردار می باشند که همه افراد قادر به تهیه آن ها نمی باشند. لذا بهترین کار، انتخاب رژیم غذایی طبیعی و مقوی می باشد. اما برای شکستگی دنده چه بخوریم و کدام مواد معدنی و غذایی مفید هستند؟
- رژیم غذایی غنی از پروتئین مانند گوشت، ماهی، سویا و غلات
- مصرف کافی مواد غذایی حاوی کلسیم مانند لبنیات، بروکلی، شلغم، کلم سبز، کلم پیچ، سویا، لوبیا و شیر بادام
- مصرف کافی مواد غذایی حاوی ویتامین دی مانند سالمون، اره ماهی، روغن ماهی، ساردین، جگر، زرده تخم مرغ، شیر و ماست غنی شده با ویتامین دی
- مصرف کافی مواد غذایی حاوی ویتامین سی مانند مرکبات، کیوی، پرتقال، گوجه فرنگی، سیب زمینی و سبزیجات
- مصرف کافی مواد غذایی حاوی آهن مانند گوشت قرمز، ماهی های چرب، تخم مرغ، غلات و میوه های خشک شده
- مصرف کافی مواد غذایی حاوی پتاسیم مانند موز، آب پرتقال، سیب زمینی، غلات، ماهی، شیر و گوشت
طرز خوابیدن با دنده شکسته
حین خوابیدن با دنده شکسته، بهتر است از خوابیدن و اعمال فشار بر روی محل آسیب دیده پرهیز کنید. ترجیحا سعی کنید تا بر روی پهلوی مقابل یا به پشت دراز بکشید. چنانچه درد مانع از خواب می گردد، از انواع مسکن ها و داروهای ضدالتهابی پیش از خواب می توانید استفاده کنید.
یک الی چند بالش اطراف خود داشته باشید و آن ها را به گونه اطراف بدن خود قرار دهید که از فشار به قسمت آسیب دیده استخوان جلوگیری کنند. محل خواب باید ایمن باشد و تمهیدات لازم جهت جلوگیری از سقوط از تخت نیز به خصوص در کودکان باید فراهم گردد.
آیا شکستگی دنده باعث مرگ میشود؟
شکستگی دنده اغلب خفیف می باشد و بدون عارضه جدی بهبود می یابد. به ندرت ممکن است شکستگی شدید دنده که همراه با آسیب به سایر اعضای بدن مانند کبد، کلیه ها، ریه ها، قلب و عروق باشد، منجر به مرگ گردد. حتی شکستگی های شدید و آسیب به سایر اعضای بدن نیز در صورت اقدام فوری قابل درمان می باشند.
اما در صورت تاخیر در انجام اقدامات مناسب، فرد آسیب دیده ممکن است به دنبال خونریزی شدید، عفونت یا دشواری تنفس و خفگی فوت کند. آمبولی ریه نیز ممکن است به دنبال آسیب های شدید رخ دهد.
سوالات متداول
درمان خانگی شکستگی دنده چیست؟
قرار دادن آیس پک بر روی محل شکستگی، مصرف مسکن ها و داروهای ضد التهاب، پرهیز از فعالیت های سنگین، تمرین جهت کشیدن نفس های عمیق ، رعایت رژیم غذایی مقوی و استفاده از کرم های موضعی ضدالتهابی جهت درمان شکستگی دنده در منزل کمک کننده می باشند.
آیا شکستگی دنده باعث مرگ میشود؟
شکستگی دنده اغلب خفیف می باشد و بدون عارضه جدی بهبود می یابد. به ندرت ممکن است شکستگی شدید دنده که همراه با آسیب به سایر اعضای بدن مانند کبد، کلیه ها، ریه ها، قلب و عروق باشد، منجر به مرگ گردد.
برای شکستگی دنده چه بخوریم؟
رژیم غذایی غنی از پروتئین، پتاسیم، کلسیم، ویتامین دی، ویتامین سی و آهن در تسریع ترمیم استخوان های شکسته کمک کننده می باشد.
