سندروم پای بیقرار (RLS) که بیماری ویلیس اکبوم نیز نامیده می شود، باعث ایجاد احساسات ناراحت کننده مانند خارش، سوزش، کشیدن یا خزیدن در پاها می شود. این احساسات میل شدیدی برای حرکت دادن پاها ایجاد می کند. افراد مبتلا به RLS ممکن است برای تسکین پاهای خود راه بروند، یا پاهایشان را تکان دهند. علائم در هنگام غیرفعال بودن، از جمله در هنگام استراحت یا دراز کشیدن بدتر می شود. در نتیجه، علائم RLS اغلب خواب را مختل می کند. RLS در 5 تا 10 درصد بزرگسالان و 2 تا 4 درصد از کودکان دیده می‌شود و در زنان بیشتر از مردان یافت می‌گردد. افراد در هر سنی ممکن است به سندرم پای بیقرار مبتلا شوند، اما شدیدترین علائم در افراد مسن دیده می‌شود.
برخی از افراد مبتلا به RLS اولیه هستند که هیچ علت شناختی ندارد. برخی دیگر دارای RLS ثانویه هستند که معمولاً با مشکلات عصبی، بارداری، کمبود آهن یا نارسایی مزمن کلیه همراه است. برای اکثر افراد مبتلا به RLS، علائم خفیف هستند. اما علائم متوسط تا شدید می تواند تاثیر زیادی بر زندگی فرد داشته باشد و باعث ایجاد مشکلاتی در تمرکز و تفکر در طول روز، شغل و فعالیت های اجتماعی شود. در نتیجه این مشکلات، RLS می تواند منجر به اضطراب و افسردگی شود. هر چه مدت طولانی تری این شرایط وجود داشته باشد، علایم بدتر می شود و حتی می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن مانند بازوها سرایت نماید.
روش های درمان این سندروم متنوع هستند، زیرا علت اصلی آن واقعاً شناخته شده نیست. به عنوان مثال، برخی از محققان پیشنهاد می کنند که این مشکل مربوط به ماده شیمیایی مغز (دوپامین) است، در حالی که برخی دیگر معتقدند که به گردش خون ضعیف مربوط می شود.
علایم
علامت اصلی سندروم پای بیقرار، میل شدید به حرکت دادن پاها است که اغلب در عصر یا شب بدتر می‌شود. احساس خزش ناخوشایند در پاها، ساق پا و ران نیز از علایم شایع می‌باشد. گاهی اوقات، بازوها نیز تحت تأثیر قرار می گیرند. سندروم پای بیقرار همچنین با تکان دادن غیرارادی پاها و بازوها همراه است که به عنوان حرکات دوره‌ای اندام (PLM) شناخته می شود.
علائم می تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد. در موارد شدید، سندروم پای بیقرار می‌تواند بسیار ناراحت کننده بوده و فعالیت های روزانه فرد را مختل نماید. گاهی اوقات توضیح دادن این احساسات ناخوشایند دشوار است. افراد مبتلا به RLS معمولاً این وضعیت را به عنوان گرفتگی یا بی حسی عضلانی توصیف نمی‌کنند. با این حال، آنها به طور مداوم تمایل به حرکت دادن پاها دارند. نوسان در شدت علائم معمول است. گاهی اوقات، علائم برای دوره های زمانی نامشخص ناپدید می شوند و پس از مدتی دوباره عود می کنند.
علت
در اکثر موارد، هیچ دلیل واضحی برای سندروم پای بیقرار وجود ندارد که این حالت به عنوان نوع اولیه یا ایدیوپاتیک شناخته می شود و می تواند به صورت خانوادگی تظاهر نماید. برخی از متخصصان مغز و اعصاب معتقدند علائم سندروم پای بیقرار ممکن است با نحوه واکنش بدن به ماده شیمیایی به نام دوپامین در مغز ارتباط داشته باشد. دوپامین در کنترل حرکت عضلات نقش دارد و احتمال می‌رود مسئول حرکات غیرارادی پا همراه با سندروم پای بیقرار باشد.
در برخی موارد، سندروم پای بیقرار به دلیل یک بیماری زمینه ای مانند کم خونی فقر آهن یا نارسایی کلیه ایجاد می شود که به عنوان سندروم پای بیقرار ثانویه شناخته می شود. همچنین ارتباط بین سندروم پای بیقرار و بارداری مشخص شده است. از هر 5 زن باردار 1 نفر در 3 ماه آخر بارداری خود علائمی از RLS را تجربه می کند، اگرچه دقیقاً مشخص نیست که چرا این اتفاق می افتد. در چنین مواردی، سندروم پای بیقرار معمولاً پس از زایمان از بین می رود.
پیشنهاد مقاله: سندروم کوشینگ و علائم آن با ویزیت آنلاین فوق تخصص غدد
عوامل خطر
نشستن یا استراحت، محرک های رایج برای علائم این بیماری هستند. علاوه بر این، برخی از مواد می‌توانند علائم را بدتر کنند. شامل:
- الکل
- کافئین
- نیکوتین
- داروها: از جمله آنهایی که برای درمان حالت تهوع، سرماخوردگی، آلرژی و سلامت روان استفاده می‌شوند
زمانی که بیش از حد یا نزدیک به زمان خواب مصرف شوند نیز می توانند بر کیفیت خواب تأثیر منفی بگذارند.
سایر شرایط:
- نوروپاتی محیطی: آسیب به اعصاب دست و پا گاهی به دلیل بیماری های مزمن مانند دیابت و اعتیاد به الکل
- کمبود آهن: حتی بدون کم خونی، کمبود آهن می تواند باعث ایجاد یا بدتر شدن RLS شود.
- نارسایی کلیه: افرادی که نارسایی کلیه دارند، ممکن است کمبود آهن نیز داشته باشند که اغلب همراه با کم خونی است. هنگامی که کلیه ها به درستی کار نمی کنند، ذخایر آهن در خون کاهش می‌یابد. این موضوع و سایر تغییرات در شیمی بدن ممکن است باعث ایجاد یا بدتر شدن RLS شود.
- مشکلات نخاعی: ضایعات نخاع در نتیجه آسیب، با سندرم پای بیقرار مرتبط است. بی‌حسی نخاعی نیز احتمال ابتلا به RLS را افزایش می دهد.
- بیماری پارکینسو:. در مبتلایان به این بیماری که از داروهای خاصی به نام آگونیست های دوپامینرژیک استفاده می کنند، خطر ابتلا به RLS افزایش می‌یابد.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
درمان
علایم خفیف که با یک بیماری زمینه ای مرتبط نباشد، تنها با چند تغییر در شیوه زندگی قابل کنترل است. در صورت شدیدتر بودن علایم، ممکن است نیاز به دارو باشد. سندروم پای بیقرار ناشی از یک بیماری زمینه ای اغلب با درمان آن بیماری درمان می‌گردد. به عنوان مثال، کم خونی ناشی از فقر آهن که می‌توان آن را با مصرف مکمل های آهن درمان کرد. اگر بارداری زمینه‌ساز علایم باشد، معمولاً در عرض 4 هفته پس از تولد به خودی خود ناپدید می شود.
تغییر سبک زندگی
شامل:
- اجتناب از محرک ها در عصر (مانند کافئین، تنباکو و الکل)
- عدم مصرف سیگار
- ورزش منظم روزانه
- عادات سالم خواب (رفتن به رختخواب و بیدار شدن در یک ساعت مشخص، نخوابیدن در طول روز، تکنیک‌های آرامش بخش قبل از رفتن به رختخواب و پرهیز از کافئین نزدیک به زمان خواب)
- اجتناب از داروهایی که باعث تحریک علائم می شوند یا آنها را بدتر می کنند
اقدامات زیر نیز معمولا” به کاهش علائم کمک می‌نمایند:
- ماساژ دادن پاها
- حمام آب گرم در عصر
- قرار دادن کمپرس گرم روی عضلات پا
- انجام فعالیت هایی که ذهن را به خود معطوف می‌کند، مانند کتاب خواندن یا تماشای تلویزیون
- تمرینات آرامش بخش، مانند یوگا یا تای‌چی
- راه رفتن و کشش
دارو
- آگونیست های دوپامین
این داروها با افزایش سطح دوپامین برای افردی که علائم مکرر سندروم پای بیقرار دارند تجویز می‌شوند.
برخی از آگونیست های دوپامین عبارتند از:
- روپینیرول
- پرامی پکسول
- چسب پوستی روتیگوتین
این داروها گاهی اوقات می توانند باعث ایجاد احساس خواب آلودگی شوند، بنابراین هنگام رانندگی یا استفاده از ابزار یا ماشین آلات باید احتیاط کرد.
سایر عوارض جانبی احتمالی شامل حالت تهوع یا استفراغ و سرگیجه می‌باشد.
اختلال کنترل تکانه (ICD) یک عارضه جانبی کمتر شایع است که گاهی با آگونیست های دوپامین ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به ICD قادر به مقاومت در برابر میل به انجام کاری مضر برای خود یا دیگران نیستند که به عنوان مثال، می‌تواند اعتیاد به الکل، مواد مخدر، قمار، خرید یا رابطه جنسی بیش از حد باشد. اما تمایلات مرتبط با ICD پس از قطع درمان با آگونیست دوپامین فروکش می کند.
پیشنهاد ویژه: چه کسانی در معرض ابتلا به سندروم داون هستند؟
داروهای مسکن
یک مسکن ساده مبتنی بر مخدر، مانند کدئین، ممکن است برای تسکین درد همراه با سندرم پای بیقرار تجویز شود. گاباپنتین و پره‌گابالین نیز گاهی برای کمک به تسکین علائم دردناک سندروم پای بیقرار تجویز می‌شوند. عوارض جانبی این داروها شامل سرگیجه، خستگی و سردرد است.
داروهایی برای کمک به خواب
اگر سندرم پای بیقرار به شدت خواب فرد را مختل کند، ممکن است یک دوره کوتاه مدت دارویی برای کمک به خواب توصیه شود. این نوع داروها به عنوان خواب آور شناخته می شوند و شامل زوپیکلون و زولپیدم هستند. داروهای خواب‌آور معمولاً فقط برای استفاده کوتاه مدت (معمولاً کمتر از یک هفته) توصیه می شوند.
سوالات متداول
چه ویتامینی سندرم پای بیقرار را متوقف می کند؟
مصرف مکمل های منیزیم و ویتامین B6 می تواند شدت علائم بیماران را کاهش دهد و کیفیت خواب آنها را بهبود بخشد.
آیا ایبوپروفن به بهبود سندروم پای بی قرار کمک می کند؟
داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می توانند در افراد مبتلا به RLS مفید باشند. داروهایی که معمولا برای سندرم پای بیقرار تجویز می شوند، داروهای دوپامینرژیک و گاباپنتین هستند.
آیا ویتامین B12 می تواند باعث بی قراری پا شود؟
در برخی مطالعات کمبود ویتامین B12 به طور مستقل با RLS مرتبط بوده است.
چرا سندروم پای بی قرار شبها بدتر می‌شود؟
اگر سلول های عصبی آسیب ببینند، میزان دوپامین در مغز کاهش می یابد که باعث اسپاسم عضلانی و حرکات غیر ارادی می شود. سطح دوپامین به طور طبیعی در اواخر روز کاهش می یابد، که سبب بدتر شدن سندرم پای بیقرار اغلب در عصر و در طول شب می شود.
آیا سندرم پای بی قرار می تواند از بین برود؟
با اینکه درمان دقیقی برای خود سندرم پای بیقرار وجود ندارد، اما روش‌های رایج می توانند به کنترل آن کمک کنند تا بتوانید خواب خوبی داشته باشید. اگر شرایط دیگری باعث بی قراری پاهای شما شده باشد، مانند کمبود آهن، پزشک درمان آن را توصیه می کند.
