ضربان و تپش قلب یکی از شاخص‌ترین علائم حیاتی انسان است که براساس تعداد تپش‌های قلب در یک دقیقه محاسبه می‌شود. در واقع به تعداد تپش‌های قلب در ۶۰ثانیه ضربان قلب گفته می‌شود؛ همواره به‌خاطر داشته باشید که ضربان قلب از فردی به فرد دیگری متفاوت است و میزان آن در سنین مختلف با یک‌دیگر تفاوت دارد. آیا می‌دانید ضربان قلب نرمال برای انواع سنین چه‌قدر است؟ چگونه می‌توان آن را به‌طور دقیق اندازه گرفت؟ ضربان ۵۰، ۶۰، بالای ۹۰ و… به چه معنا هستند؟ در این مقاله به‌تمامی این سؤالات پاسخ خواهیم داد.
چگونه ضربان قلب را اندازه‌گیری کنیم؟
اولین گام برای محاسبه ضربان قلب، انجام درست و اصولی فرایند اندازه‌گیری ضربان است. اگر قصد محاسبه ضربان قلب در خانه را دارید، دو روش کلی پیش‌روی شما است:
- اندازه گیری ضربان قلب با دستگاه فشار سنج یا پالس اکسیمتر؛
- اندازه‌گیری ضربان قلب با شمارش آن طی یک دقیقه.
در ادامه به معرفی هر دو گزینه می‌پردازیم.
درخواست نوشتن آزمایش آنلاین دهید!
آزمایش میخوای بدی و نیاز به نسخه اینترنتی آزمایش داری؟ درخواست نوشتن نسخه آزمایش آنلاین ازپزشک داری؟
قبل از درخواست ویزیت، از طریق اپلیکیشن ازپزشک با قیمت خیلی مناسب درخواست آزمایش آنلاین بده و بعد از انجام آزمایش با جواب آزمایشت ازپزشک ویزیت بگیر!
ضربان قلب نرمال با دستگاه فشار سنج یا پالس اکسیمتر
دستگاه‌های اندازه‌گیری ضربان قلب و فشار خون خانگی ازجمله دقیق‌ترین روش‌ها برای اندازه‌گیری این پارامتر هستند و عموما به سه صورت مچی، فشارسنج و انگشتی به بازار ارائه می‌شوند. میزان خطای این دستگاه‌ها در مقایسه با نوع دستی اندازه‌گیری ضربان قلب بسیار پایین‌تر بوده و می‌توان با خیالی آسوده به اطلاعات به‌دست‌آمده از آنها اعتماد کرد. بیشتر آنها معیاری برای سنجش ضربان قلب نرمال دارند و درصورت مواجه‌شدن با موارد غیرعادی، هشدار می‌دهند.
نوع انگشتی این دستگاه‌ها یا همان دستگاه پالس اکسیمتر بسیار رایج بوده و از آنها به‌شکلی گسترده در مطب‌های پزشکی و منزل استفاده می‌شود. سرعت انجام فرایند اندازه‌گیری آنها بالا بوده و می‌توان ظرف مدت کمتر از یک دقیقه، اندازه‌گیری تپش قلب را بادقت انجام داد. پالس اکسیمتر، دستگاهی کوچک می باشد که با قرارگیری روی نوک انگشت، ضربان قلب و اکسیژن خون را نشان می دهد. برخی دستگاه های فشار سنج نیز همراه با اندازه گیری فشار خون، ضربان قلب را نیز نشان می دهند.
ضربان قلب خطرناک چند است؟
همان‌طورکه در بخش قبلی مقاله نیز اشاره کردیم، ضربان قلب اندازه گرفته شده به عواملی همچون سن، نوع فعالیت، جنسیت و… بستگی دارد و نمی‌توان برای همه افراد ضربان قلب نرمال ثابت و یکسانی را در نظر گرفت؛ اما همواره به‌خاطر داشته باشید که در صورت کاهش میزان ضربان قلب به ۵۰ تپش در یک دقیقه، باید سریعا با اورژانس تماس بگیرید. این میزان تپش قلب بسیار خطرناک بوده و ممکن است زمینه بروز مشکلات جدی از جمله غش‌کردن، سرگیجه، ازدست‌دادن حافظه، تنگی نفس و… را فراهم آورد.
اگر ضربان قلب افراد در حالت استراحت یا در زمانی‌که فرد مدنظر فعالیت خاصی نمی‌کند، به بالای ۱۰۰ تپش در دقیقه برسد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا ضربان قلب بالا می‌تواند مشکلاتی از جمله حالت تهوع، درد قفسه سینه، سرگیجه، احساس سبکی در سر و… را برای افراد به وجود بیاورد.
پیشنهاد مقاله: کدام درد قلب خطرناک است؟
اندازه‌گیری ضربان قلب با شمارش آن طی یک دقیقه
اگر به پزشک متخصص دسترسی نداشتید، در شرایط بحرانی بودید یا دستگاه اندازه‌گیری ضربان را در خانه نداشتید، بهتر است از این روش اندازه‌گیری ضربان قلب استفاده کنید. اگر با حفظ آرامش و به‌کارگیری کامل دقت خود این روش را پیاده‌سازی کنید؛ می‌توانید ظرف ۵ الی ۷ دقیقه ضربان قلب افراد را به‌شکلی دقیق محاسبه کنید. برای انجام روش میدانی و اندازه‌گیری ضربان قلب نرمال دستورالعمل زیر را دنبال کنید:
- بهتر است ابتدا فردی که قرار است ضربان قلب او اندازه گرفته شود به حالت سکون و آرامش برسد؛ در همین راستا وی را به مدت ۲ تا ۳ دقیقه روی یک صندلی بنشانید و از او بخواهید که هیجان‌ها و تنش‌های خود را کنترل کند؛
- دست را روی سطح سفت و صافی مانند میز قرار دهید؛ به‌گونه‌ای که کف دست وی رو به شما قرار بگیرد؛
- دو انگشت اشاره و وسط خود را روی سطح داخلی مچ در پایین چین‌خوردگی مچ قرار دهید؛
- کمی این ناحیه را فشار دهید تا ضربان را پیدا کنید؛ با دنبال‌کردن رد تپش می‌توان جای دقیق نبض را پیدا کرد. به‌هیچ‌عنوان از انگشت شصت خود برای این کار استفاده نکنید؛
- حال تمامی تپش‌های نبض را طی بازه زمانی ۶۰ ثانیه‌ای بشمارید.
به‌این‌صورت می‌توانید ضربان قلب نرمال یا غیرعادی را پیدا کنید.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره با متخصص قلب و عروق و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی ویزیت آنلاین دریافت نمائید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
ضربان قلب نرمال در بزرگسالان
ضربان قلب در بزرگسالان به عوامل مختلفی از جمله شرایط جسمی، سن، جنسیت، میزان فعالیت افراد و… بستگی دارد. در ادامه این بخش به شرح ضربان قلب عادی و نرمال در خانم‌ها و آقایان خواهیم پرداخت.
ضربان قلب نرمال در آقایان و خانم ها
میزان ضربان قلب مردان و زنان به نوع فعالیت‌های انجام شده و سن آنها بستگی دارد. به طور کلی ضربان قلب 60 الی 100 در بالغین طبیعی محسوب می گردد. هرچند ضربان قلب در رنج بالای این طیف در حین استراحت، همچنان نیازمند توجه می باشد.
ضربان قلب ۵۰ تا ۶۰
ضربان قلب بین ۵۰ تا ۶۰ برای عموم افراد مناسب است. بگذارید این موضوع را کمی موشکافانه‌تر بررسی کنیم. میزان ضربان قلب بین ۵۰ تا ۶۰ برای مردان بین ۱۸ تا ۲۶ سال مناسب است؛ البته این موضوع منوط به آن است که افراد در حالت آرامی قرار داشته باشند. این موضوع به‌همین شکل برای بانوان نیز صدق می‌کند.
ضربان قلب بالای 100
ضربان قلب عادی و نرمال افراد در حالت استراحت بین ۶۰ تا 100 است؛ اما اگر میزان تپش قلب افراد به بالاتر از 100 ۹۰ تپش در دقیقه رسید، این موضوع یکی از علائم ناراحتی قلبی و مشکلات آن است. در این حالت فرد دچار بی‌قراری شده و عموما پوست آن حالت گرگرفتگی به خود می‌گیرد. ضربان قلب بالای 100 اگر به شکلی غیرعادی و بی‌دلیل ایجاد شده باشد، می‌تواند زمینه سکته قلبی را فراهم کند.
پیشنهاد ویژه: احساس تپش قلب در گلو نشانه چیست؟
ضربان قلب نرمال در حالت استراحت
نام دیگر ضربان قلب در حالت استراحت، ضربان قلب پایه است. این عدد معیار بسیار مناسب سنجش سلامت قلب به‌شمار می‌آید. اندازه‌گیری ضربان قلب باید در حالت استراحت انجام شود؛ چراکه بدن در این زمان در آرام‌ترین حالت خود قرار دارد و براساس ریتم عادی و پایه خود می‌تپد. در این حالت میزان ترشح هورمون‌هایی مانند کورتیزول، اندورفین و دوپامین به کمترین میزان خود رسیده و ضربان قلب به‌دست‌آمده حاصل تغییرات هورمونی نخواهد شد. بهتر است روی یک صندلی بنشینید و ذهن خود را آرام کنید؛ این کار به ترشح هرچه کمتر هورمون‌های تنش و استرس مانند کورتیزول منجر می‌شود.
ضربان قلب پایین
ضربان قلب پایین می‌تواند متعاقب مشکلات متعددی از جمله سندرم سینوس بیمار، بیماری‌های التهابی، سکته، کم کاری تیروئید، حمله قلبی، آسیب به گره دهلیزی بطنی در قلب و… در افراد دیده شود؛ بنابراین بهتر است با میانگین ضربان قلب نرمال افراد آشنا باشید تا بتوانید سریعا نشانه‌های مربوط به پایین بودن ضربان قلب را شناسایی کنید. ضربان قلب مردان نباید از ۶۰ تپش در یک دقیقه پایین‌تر بیاید. این میزان برای خانم‌ها نیز صدق می‌کند. ضربان قلب نوزادان نباید از ۱۰۰ تپش در دقیقه پایین‌تر بیاید و در کودکان بین ۱۱ تا ۱۴ نیز کمترین ضربان قلب ثبت شده حدود ۶۰ تپش در دقیقه است.
مراجعه به پزشک متخصص، بهترین راه اندازه‌گیری ضربان قلب
بدون شک مراجعه به پزشک بهترین راه اندازه‌گیری ضربان قلب افراد است که در مطب‌ها این کار به‌وسیله ابزارهای دقیق و تخصصی انجام می‌شود. در نتیجه میزان خطای آن نیز به صفر می‌رسد. اگر امکان مراجعه حضوری به درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها را ندارید، می‌توانید تنها با چند کلیک در سریع‌ترین زمان مشاوره آنلاین و تصویری را با پزشکان متخصص در سایت ازپزشک رزرو کنید. هزینه این مشاوره‌ها بسیار مقرون‌به‌صرفه بوده و می‌توانید زمان برگزاری آنها را مطابق با برنامه‌ریزی روزانه و فعالیت‌های خود تعیین کنید. امیدواریم در این مقاله به‌تمامی سؤالات شما در زمینه ضربان قلب نرمال در سنین مختلف پاسخ داده باشیم.
