علل تنبلی چشم (آمبلیوپی)
چشم مانند یک دوربین عمل میکند. نور از عدسی هر چشم گذر کرده و به لایه ای از بافت حساس به نور در انتهاب چشم، به نام شبکیه، میرسد.
شبکیه تصویر را به سیگنال های عصبی ای که به مغز فرستاده میشوند، ترجمه میکند. مغز سیگنال های هر چشم را به صورت یک تصویر سه بعدی ترکیب میکند.
تنبلی چشم زمانی رخ میدهد که ارتباطات مغزی مسئول بینایی به خوبی ساخته نشده اند. برای ساخت این ارتباطات، در هشت سال نخست زندگی کودک، چشم باید به مغز یک تصویر واضح نشان دهد. این امر به مغز اجازه میدهد مسیرهای قوی تری را برای اطلاعات مربوط به بینایی بسازد.
تنبلی چشم میتواند توسط عوامل زیر به وجود آید.
کاهش میزان نوری که وارد چشم میشود.
نبود فوکوس در چشم (عیوب انکساری)
ناهماهنگی میان چشم ها – زمانی که دو تصویر مشابه نباشند (مانند لوچی)
اگر تنبلی چشم درمان نشود میتواند منجر به این شود که دید مرکزی چشم هرگز به سطوح نرمال نرسد. تنبلی چشم (آمبلوپی) زمانی رخ میدهد که چیزی رشد نرمال بینایی را مختل میکند.
بینایی چگونه رشد میکند؟
اغلب تصور میشود که بینایی کودکان کم سن مشابه بزرگسالان است، اما چنین نیست. کودکان باید یاد بگیرند که ببینند – مغز آن ها باید یاد بگیرند چگونه سیگنال ها عصبی ارسال شده از چشم ها به مغز را تفسیر کند.
معمولا حدود سه تا پنج سال طول میکشد تا کودکان بتوانند به شفافی بزرگسالان ببینند، و تا 7 سال طول میکشد تا مسیرهای بینایی در مغز به طور کامل رشد کنند.
اگر هنگام رشد مغز، چیزی روی تصویری که چشم به مغز نشان میدهد تاثیر بگذارد، این سیگنال ها مختل میشوند.
مغز شروع به نادیده گرفتن تصاویر با کیفیت پایین میکند، که نتیجه آن «تنبلی چشم» است. برای اکثر کودکان این مشکل به علت مشکل در تصویر یکی از چشم ها رخ میدهد. در نتیجه مغز به طور روز افزونی به چشم قوی تر وابسته میشود، که این امر چشم تنبل را تنبل تر میسازد.
بیماری های زمینه ای
بیماری های متداولی که رشد بینایی را تحت تاثیر قرار میدهند و میتوانند علت تنبلی چشم باشند در زیر شرح داده شده اند:
لوچی
لوچی یک بیماری شایع چشمی است که حدودا یکی از 20 کودک را تحت تاثیر قرار میدهد. اگر یک کودک به لوچی مبتلا باشد، یکی از چشم های او به جلو نگاه میکند در حالی که چشم دیگر به سمت چپ، راست، بالا یا پایین نگاه میکند.
این امر سبب میشود که مغز دو تصویر بسیار متفاوت را دریافت کند که نمیتواند ترکیبشان کند. در بالغین، این مشکل میتواند سبب دوبینی شود.
در کودکانی که هنوز در حال رشدند، این مشکل میتواند باعث شود تا مغز تصویر چشم دچار انحراف را نادیده بگیرد، که منجر به تنبلی چشم میشود.
برخی نوزادان با لوچی به دنیا می آیند. کودکان بزرگتر میتوانند در نتیجه ی گروهی از بیماری های چشمی به نام عیوب انکساری دچار لوچی شوند.
عیوب انکساری
عیوب انکساری زمانی ایجاد میشوند که پرتوهای نوری که وارد چشم میشوند به طور کامل متمرکز نشوند. این عیوب توسط مشکلاتی در ساختار چشم ایجاد میشوند.
مثال هایی از عیوب انکساری که میتوانند منجر به تنبلی چشم شوند عبارتند از:
- دور بینی – زمانی که اشیاء دور به صورت عادی دیده میشوند اما اشیاء نزدیک تار هستند
- نزدیک بینی – زمانی که اشیاء نزدیک به صورت عادی دیده میشوند اما اشیاء دور تار هستند
- آستیگماتیسم – زمانی که قرنیه یا عدسی شکل نامنظمی داشته باشند و به علت مشکل در متمرکز شدن پرتوهای نور سبب دید تار یا ناهموار شوند.
- آنیزومتروپیا – زمانی که قدرت فوکوس چشم راست و چپ بسیار متفاوت است.
بسیاری از کودکان مبتلا به عیوب انکساری در هر دو چشم بینایی نرمالی خواهند داشت. با این حال، در برخی کودکان، عیوب انکساری میتواند منجر به این شود که مغز سیگنال های یک چشم یا هر دو چشم را نادیده بگیرد.
بیماری های نادرتر
بیماری های نادرتری که میتوانند منجر به تنبلی چشم شوند عبارتند از:
- یک اسکار روی لایه شفاف جلوی چشم (قرنیه)
- آب مروارید کودکی – تار شدن عدسی چشم که به صورت طبیعی شفاف است.
- افتادگی پلک (پتوز)