علل کاهش وزن غیرعمدی یا ناخواسته و روش های بررسی آن: بین از دست دادن وزن عمدی در افراد چاق و غیرعمدی به خصوص در افراد میانسال تا مسن، نفاوت بسیار است. از دست دادن وزن غیرعمدی با کاهش وزن به طور مثال به دنبال درمان دیورتیک در بیماری های قلبی، بسیار متفاوت می باشد. 15 الی 20 درصد افراد بالای 65 سال اغلب طی 5 الی 10 سال به درجاتی از کاهش وزن ناخواسته و غیرعمدی مبتلا می شوند. به طور کلی تر می توان گفت حدود 8 درصد جامعه ممکن است در دوره ای از زندگی خود به کاهش وزن غیرعمدی مبتلا گردند. از دست دادن وزن ناخواسته در مراکز نگهداری، افراد مسن، سیگاری و دارای وضعیت سلامتی نامطلوب شایع تر می باشد. در ادامه به طور کامل تر در رابطه با علل از دست دادن وزن غیرعمدی یا ناخواسته و روش های بررسی آن توضیح داده شده است.
از دست دادن وزن قابل توجه به معنی کاهش 5/4 کیلوگرم یا بیش از 5 درصد وزن بدن در مدت 6 الی 12 ماه می باشد. اغلب تدریجی رخ میدهد و حاکی از بیماری زمینه ای جدی می باشد. در افراد سالم بیشترین میزان وزن بدن، دهه 6 زندگی است و این وزن تا دهه 9 ثابت می ماند و سپس به تدریج افت می کند. اما توده بدون چربی بدن از دهه سوم به تدریج شروع به افت می کند و شدت این کاهش در حدود 60 سالگی در مردان و 65 سالگی در زنان افزایش می یابد. به طور کلی کاهش وزن ناخواسته در موارد زیر مهم تلقی شده و نیازمند بررسی می باشد:
- کاهش 5% وزن بدن طی 30 روز
- کاهش 10% وزن بدن طی 6 ماه
- BMI کمتر از 21
- 25% حجم غذا پس از یک هفته دست نخورده باقی مانده باشد
- تغییر در سایز لباس
- تغییر در اشتها و احساس بویایی یا چشایی
- درد شکم، اسهال، یبوست، تهوع، استفراغ و دشواری در بلع (Dysphagia)
توجه داشته باشید که موارد بالا زمانی مهم تلقی می گردد که به صورت ناخواسته و بدون اقدام به رعایت رژیم غذایی مخصوصی رخ داده باشند.
عوارض کاهش وزن ناخواسته
اگرچه که کاهش وزن خفیف در افراد جوان ممکن است بدون علت زمینه ای جدی و بدون عوارض خاصی رخ دهد، اما کاهش وزن در افراد مسن ممکن است با عوارض خطرناک زیر همراه باشد:
- سقوط و شکستگی
- زخم های فشاری
- اختلال سیستم ایمنی
- کاهش وضعیت عملکردی
- افزایش مورتالیتی
در ادامه به طور کامل به بررسی علل مختلف از دست دادن وزن ناخواسته پرداخته شده است.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
علل کاهش وزن غیرعمدی
25% موارد کاهش وزن ناخواسته به دنبال بدخیمی ها و یک سوم موارد آن به دنبال بیماری های ارگانیک رخ می دهند. در مابقی موارد اغب علل روان پزشکی، داروها و یا علل نامشخص مطرح می باشند. به طور کلی علل مختلف از دست دادن وزن ناخواسته عبارتند از:
- بدخیمی ها: بیشترین بروز از دست دادن وزن در بیماران با تومورهای توپر (Solid) رخ می دهند. بدخیمی هایی که با از دست دادن وزن شدید تظاهر پیدا میکنند، پیش آگهی ضعیفی دارند.
- بیماری های گوارشی: زخم معده یا دئودنوم (PUD)، بیماری های التهابی روده (IBD)، پانکراتیت مزمن، سلیاک و گاستریت آتروفیک از جمله علل کمتر شدن وزن ناخواسته در این گروه می باشند.
- بیماری های عفونی: سل، بیماری قارچی، انگل ها، آندوکاردیت عفونی تحت حاد و ایدز از جمله علل عفونی همراه با از دست دادن وزن غیرعمدی می باشند.
- بیماری های قلبی و ریوی: نارسایی قلبی مزمن و بیماری های انسدادی مزمن ریه با افزایش نیاز متابولیک، کاهش اشتها و کاهش دریافت کالری منجر به کمتر شدن وزن ناخواسته می گردند.
- بیماری های روماتولوژیک: با افزایش نیاز متابولیک و اختلال تعادل تغذیه منجر به ار دست دادن وزن ناخواسته می گردند.
- بیماری های آندوکرین: دیابت و پرکاری تیروئید با گلوکوزوری و افزایش نیاز متابولیک منجر به از دست دادن وزن غیرعمدی می شوند.
- داروها: الکل، کوکائین، آمفتامین، ماری جوانا، سیگار، آنتی بیوتیک ها، آرام بخش ها، داروهای ضدالتهابی، متفورمین و برخی داروهای فشارخون و ضد افسرگی نیز ممکن است در از دست دادن وزن نقش داشته باشند.
- اختلالات نورولوژیک: سکته مغزی (CVA)، مولتیپل اسکلروز و کوادری پارزی در این دسته طبقه بندی می گردند.
- اختلالات روان پزشکی: آلزایمر، افسردگی و سوگ (به خصوص در مردها) در این دسته قرار گرفته می شوند.
- بیماری کلیوی: فیلتراسیون گلومرولی (GFR) کمتر از 15 دراز دست دادن وزن ناخواسته موثر می باشد.
تمام موارد ذکر شده باید حتما در ارزیابی های اولیه جهت بررسی علت از دست دادن وزن ناخواسته بررسی گردند.
روش های بررسی کاهش وزن غیرعمدی
بی اشتهایی، کاهش توده عضلانی (Sarcopenia)، کاشکسی و دهیدراتاسیون تظاهرات اصلی از دست دادن وزن ناخواسته می باشند. با توجه به علل ذکر شده در قسمت قبل، ارزیابی های اولیه جهت شروع بررسی و تشخیص علت از دست دادن وزن ناخواسته عبارتند از:
- بررسی داروهای مصرفی
- آزمایش خون (CBC) و مارکرهای التهابی (ESR و CRP)
- بررسی عملکرد کبد و کلیه
- بررسی عملکرد تیروئید
- رادیوگرافی قفسه سینه
- سونوگرافی شکم
- غربالگری کانسر با توجه به سن و جنس (ماموگرافی و کولونوسکوپی)
- بررسی ایدز در بیماران در معرض خطر
- بررسی آلزایمر و افسردگی
- بررسی های تغذیه ای
- بررسی قند خون (FBS و HBA1C)
- بررسی الکترولیت های خون
- بررسی خون مخفی در مدفوع (FOBT)
در صورت طبیعی بودن تمام آزمایشات، بدخیمی و بیماری های جدی به عنوان عامل زمینه ای از دست دادن وزن ناخواسته کنار گذاشته می شوند.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک این است که بیمار امکان دریافت مشاوره و مشاوره پزشکی آنلاین را داشته، و با استفاده از این خدمات می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
درمان از دست دادن وزن غیرعمدی
درمان بیماری زمینه ای و قطع یا تغییر داروهای ایجاد کننده باید انجام گردد. سایر درمان های کاهش وزن غیرعمدی عبارتند از:
- مکمل های تغذیه ای خوراکی: به طور مثال مصرف نوشابه های انرژی زا در درمان از دست داد وزن ناخواسته در حد فاصل بین وعده های غذایی کمک کننده می باشد.
- میرتازاپین (Mirtazapine): در افزایش وزن، افزایش توده چربی بدن و غلظت لپتین موثر می باشد.
- برنامه ورزشی: در بهبود توده پروتئینی عضلات، قدرت و استقامت موثر می باشد.
- ترکیبات اشتهاآور: در جهت درمان از دست دادن وزن ناخواسته در حال بررسی هستند.
- ترکیبات آنابولیک: در حال بررسی هستند.
باتوجه توضیحات ذکر شده، در صورت شک به از دست دادن وزن ناخواسته مانند تغییر در سایز لباس ها و عادت های غذایی به خصوص در افراد مسن، مشاوره پزشک تصویری جهت شروع بررسی های لازم و تشخیص علت کاهش وزن کمک کننده می باشد. پس از تشخیص صحیح، درمان مناسب نیز باید آغاز گردد.
