پارگی کیست تخمدان یک اتفاق رایج در زنان در سنین باروری است. کیست‌های فیزیولوژیک (مانند کیست فولیکولی، کیست جسم زرد) یا کیست‌های پاتولوژیک (مانند آندومتریوم، تراتوم خوش خیم بزرگسالان، سیستادنوما، نئوپلاسم‌های بدخیم) ممکن است پاره شوند و منجر به آزاد شدن محتویات کیست شوند (مانند مایع سروز، خون) که ممکن است حفره صفاقی را تحریک کند.
فهرست مطالب
اکثر بیماران علامت دار با کیست تخمدان پاره شده با مشاهده و داروهای ضد درد با موفقیت درمان می شوند. با این حال، برخی از بیماران نیاز به جراحی دارند. تصمیمات مربوط به مدیریت بر اساس یافته‌های معاینه، شدت علائم، وجود خونریزی مداوم و یا بی‌ثباتی همودینامیک، و تشخیص بافت‌شناسی احتمالی است.
پاتوفیزیولوژی و پارگی کیست تخمدان
در چرخه قاعدگی طبیعی، پارگی فیزیولوژیک کیست‌های فولیکولی که معمولاً اندازه آنها کمتر از 3 سانتی‌متر است، در هر چرخه تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. این رویداد عموماً بدون علامت است یا با درد خفیف اواسط سیکل، که احتمالاً به دلیل انتشار مقدار کمی خون همراه با پارگی کپسول فولیکولی است.
مایعات سروزی معمولاً تحریک کننده نیستند و بیماران مبتلا به پارگی یک کیست ساده ممکن است علیرغم تجمع حجم زیادی از مایع داخل صفاقی بدون علامت باقی بمانند. در مقابل، پارگی کیست هموراژیک اغلب با درد همراه است. این ممکن است به دلیل تجمع خون در تخمدان و کشیده شدن قشر تخمدان باشد، یا جریان خون به داخل شکم و تحریک صفاق احشایی باشد.. پارگی کیست درموئید با ریختن مواد سباسه ممکن است باعث واکنش گرانولوماتوز مشخص و پریتونیت شیمیایی شود که معمولاً بسیار دردناک است.
تخمدان راست بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرد، احتمالاً به این دلیل که کولون رکتوسیگموئید از تخمدان چپ محافظت می کند (در طول مقاربت واژینال یا در برابر ضربه به شکم). در یک سری از 244 مورد کیست تخمدان، 63 درصد سمت راست بودند
همه گیرشناسی پارگی کیست تخمدان
بروز واقعی کیست های تخمدان پاره شده مشخص نیست. میزان پذیرش در بیمارستان با تشخیص کیست تخمدانی خوش خیم اطلاعاتی را برای محاسبه میزان بروز فراهم می کند. با این حال، این نرخ ها بیش از حد تخمین زده می شود، زیرا آنها همچنین شامل پذیرش برای سایر عوارض کیست تخمدان (مانند خونریزی، پیچ خوردگی) می شوند.
پارگی کیست تخمدان بیشتر در سنین باروری رخ می دهد. در یک سری از 70 بیمار مبتلا به پارگی جسم زرد، میانگین سنی 27 سال بود
عوامل خطر و پیشگیری
- عوامل خطر
- شرایطی که بیمار را مستعد تشکیل کیست تخمدان می کند – (مثلاً القای تخمک گذاری، سابقه قبلی کیست تخمدان) خطر پارگی کیست را افزایش می دهد
- کیست فعلی و شناخته شده – بیمارانی که کیست های شناخته شده فعلی دارند (مانند آندومتریوما، تراتوم، آبسه لوله تخمدان) در معرض افزایش خطر پارگی قرار دارند.
- مقاربت واژینال – به نظر می رسد مقاربت واژینال یک عامل خطر برای پارگی کیست تخمدان باشد، اگرچه در برخی گزارش ها، هماتوپریتونوم پس از مقاربت به کیست پاره شده حتی بدون مشاهده کیست نسبت داده شده است
علایم بالینی
پارگی کیست تخمدان ممکن است بدون علامت باشد یا با درد لگن و یا شکم همراه باشد . تظاهرات کلاسیک شروع ناگهانی درد یک طرفه و پایین شکم است که اغلب به دنبال فعالیت بدنی شدید (مانند آمیزش جنسی، ورزش) صورت می گیرد .
ویژگی درد معمولاً تیز و کانونی است و شدت آن ممکن است متوسط یا شدید باشد. در موارد خونریزی شدید، درد شانه یا درد بالای شکم به دلیل خارج شدن خون ساب فرنیک وجود دارد. علاوه بر این، بیماران ممکن است با نشستن درد بیشتری داشته باشند، احتمالاً به دلیل تحریک پسوآس.
به دلیل شدت درد، بیماران معمولاً به بخش اورژانس یا سایر مراکز مراقبت فوری مراجعه می کنند.
یافته های بالینی
معاینه فیزیکی – یافته های معاینه فیزیکی متغیر است.
- علائم حیاتی – در اکثر بیماران، علائم حیاتی معمولاً در محدوده طبیعی قرار دارند. در حالی که ممکن است تب با درجه پایین وجود داشته باشد
هرگونه نشانه ای از بی ثباتی همودینامیک مستلزم آن است که ارزیابی خونریزی و جراحی احتمالی شود
- معاینه لگن – اگر کیست به طور کامل از بین نرود، توده آدنکس ممکن است در معاینه دو دستی قابل لمس باشد. حساسیت حرکتی دهانه رحم نیز ممکن است وجود داشته باشد.
مطالعات تصویربرداری – سونوگرافی لگن اصلی ترین ارزیابی است زیرا به راحتی در دسترس است، ارزان است، روشی حساس برای تشخیص کیست تخمدان است و بیمار را در معرض اشعه قرار نمی دهد. یافته های سونوگرافی حاکی از پارگی کیست تخمدان عبارتند از :
- توده و مایع آدنکسال در لگن. با این حال، ممکن است مایع بدون کیست پاره شده در لگن وجود داشته باشد. مقدار کمی مایع آنکوئیک در لگن یک یافته طبیعی در بیماران در سنین باروری است.
- پارگی محتویات کیست به طور معمول فقط حوضچه کوچکی از مایع تولید می کند، اما اگر پارگی همراه با خونریزی باشد، ممکن است مقدار زیادی مایع وجود داشته باشد. اگر در سونوگرافی مایع خونی از لبه بالایی رحم دیده شود، قسمت فوقانی شکم باید با سونوگرافی شکمی ارزیابی شود.
- به ندرت کیست پاره شده با شکستگی در دیواره کیست و لخته اطراف آن دیده می شود. این امکان تشخیص تصویربرداری کیست پاره شده را فراهم می کند.
- در صورت وجود، ویژگی‌هایی که حاکی از بدخیمی یا پاتولوژی خاص است (مثلاً کیست درموئید).
ما توموگرافی کامپیوتری یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی را در ارزیابی کیست تخمدان پاره شده مفید نمی دانیم. این روش های تصویربرداری با افزایش هزینه و قرار گرفتن در معرض تشعشع اضافی همراه است.
سامانه از پزشک توانسته با ارائه خدمات صادقانه در زمینه پزشکی اعتماد بسیاری از کاربران را به خود جلب نمائید و برای بهبود عملکرد سامانه خدمات فوق‌العاده‌ای را مانند مشاوره پزشک متخصص به صورت آنلاین در نظر گرفته است که به واسطه آن پزشکان می‌توانند بدون اطلاف وقت و در هر مکانی بیماران خود را ویزیت نمایند و یا به آنها مشاوره دهند با عضویت در این سامانه شما نیزمی‌توانید به راحتی از خدمات فوق‌العاده ان استفاده نمائید.
تشخیص های افتراقی
تشخیص افتراقی کیست تخمدان پاره شده شامل سایر شرایط مرتبط با درد لگن یا شکم، هموپریتونئوم یا جمع شدن مایع صفاقی است
- حاملگی خارج رحمی – حاملگی خارج از رحم مهم ترین تشخیصی است که باید حذف شود، زیرا ممکن است تهدید کننده زندگی باشد. در بیماران مبتلا به درد حاد لگن یا خونریزی غیرطبیعی واژینال، در صورتی که حاملگی داخل رحمی از طریق سونوگرافی قابل مشاهده نباشد، یک تست حاملگی مثبت به شدت وجود حاملگی خارج از رحم را نشان می دهد.
- پیچ خوردگی آدنکس – پیچ خوردگی آدنکس یکی دیگر از شرایطی است که تقلیدی از کیست پاره شده دارد و برای جلوگیری از از دست دادن عملکرد تخمدان یا لوله فالوپ نیاز به جراحی فوری دارد. تهوع و استفراغ اغلب با پیچ خوردگی همراه است، اما با پارگی کیست کمتر شایع است. مطالعات تصویربرداری بیماران مبتلا به پیچ خوردگی آدنکس معمولاً تخمدان ادماتیک بزرگ شده در سمت درد بیمار را نشان می دهد. معاینه داپلر ممکن است به دلیل انسداد ناقص، پیچش متناوب و خون رسانی جانبی، جریان به تخمدان را نشان دهد یا ندهد. هنگامی که کیست علت پیچ خوردگی باشد، تمایز بین کیست پاره شده و پیچ خوردگی ممکن است دشوار باشد.
- آپاندیسیت – آپاندیسیت همچنین با درد زیر شکم تظاهر می کند. با این حال، دوره زمانی معمول و ویژگی درد تا حدودی متفاوت است. تظاهرات کلاسیک آپاندیسیت یک درد مبهم دورناف است و به دنبال آن درد شدیدی است که در صورت بروز پارگی در ربع تحتانی سمت راست موضعی می شود. آپاندیسیت نیز به طور کلاسیک با حالت تهوع، بی اشتهایی و تب با درجه پایین همراه است. از آنجایی که وجود کیست تخمدان در بیماران در سنین باروری شایع است، این یافته به تنهایی نباید تشخیص آپاندیسیت را رد کند.
- بیماری التهابی لگن (PID) – درد زیر شکم علامت اصلی در بیماران مبتلا به PID است. شروع درد تدریجی‌تر از کیست‌های تخمدان پاره‌شده است، احتمالاً در حین یا اندکی پس از قاعدگی به جای اواسط سیکل رخ می‌دهد، و معمولاً دو طرفه است تا یک طرفه. مایع داخل صفاقی آزاد (چرک) ممکن است در تصویربرداری مشاهده شود یا نباشد. آزمایش‌های عفونت‌های مقاربتی باید از بیماران مبتلا به تب ویا علائم صفاقی به منظور حذف PID انجام شود
- آبسه لوله تخمدانی (TOA) – TOA زیرمجموعه ای از PID است که با تب و درد زیر شکم تظاهر می کند. ظاهر مشخصه سونوگرافی آبسه یک توده پیچیده، چند لکه ای و بسیار عروقی است که در آن حاشیه تخمدان مشخص نیست و از لوله فالوپ گشاد شده بالقوه جدا نمی شود.
- سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) – OHSS یک عارضه ایاتروژنیک درمان القای تخمک گذاری است و ممکن است با پارگی کیست همراه باشد یا با آن اشتباه گرفته شود. در حالی که OHSS خفیف با بزرگ شدن دو طرفه تخمدان همراه با کیست های فولیکولی و جسم زرد متعدد مشخص می شود، OHSS شدید با کیست های بزرگ تخمدان، آسیت، و در برخی بیماران، پلورال و/یا افیوژن پریکارد، عدم تعادل الکترولیت (هیپوناترمی، هیپرکالمی)، هیپوولمی مشخص می شود. و شوک هیپوولمیک. غلظت خون مشخص، افزایش ویسکوزیته خون و پدیده های ترومبوآمبولیک از جمله انعقاد داخل عروقی منتشر در شدیدترین موارد رخ می دهد.
- سایر
سایر علل ژنیکولوژیک مرتبط با درد لگن عبارتند از: اندومتریوز، لیومیوم و اندومتریت. درد حاد با این شرایط به ندرت رخ می دهد
سایر علل غیر ژنیکولوژیک الگوی درد مشابه کیست تخمدان پاره شده عبارتند از نفرولیتیازیس، سیستیت بینابینی، سندرم روده تحریک پذیر، بیماری التهابی روده، و دیورتیکولیت. اپیزودهای حاد درد شکم نیز تظاهرات شایع رویدادهای انسداد عروق در بیماران مبتلا به بیماری سلول داسی شکل است.
مدیریت
اکثر بیماران مبتلا به پارگی کیست تخمدان دوره بدون عارضه ای دارند، از نظر همودینامیک پایدار می مانند و کاندیدای مشاهده هستند.
بیماران مبتلا به پارگی پیچیده کیست
بی ثباتی همودینامیک – بیماران مبتلا به بی ثباتی همودینامیک (به عنوان مثال، افت فشار خون، تاکی کاردی) نیاز به جراحی دارند. با این حال، در یک بیمار جوان سالم، از دست دادن خون زیادی که به سرعت اتفاق می افتد ممکن است بلافاصله باعث تغییر در علائم حیاتی یا کم خونی نشود.
.اگر بیمار علائم حیاتی ثابت و هموگلوبین/هماتوکریت ثابتی داشته باشد، ما به جای جراحی فوری، مشاهده را پیشنهاد می کنیم. بیمار در بیمارستان بستری می شود، مایع جایگزین می شود و با علائم حیاتی مکرر و آزمایش هموگلوبین/هماتوکریت سریال تحت نظر است. تکرار سونوگرافی لگن برای ارزیابی افزایش حجم خون زمانی انجام می شود که عدم اطمینان از ادامه خونریزی وجود داشته
عفونت یا بدخیمی – سایر علل پارگی پیچیده کیست شامل فرآیندهای عفونی و بدخیمی است.
- علائم یک فرآیند عفونی – بیمارانی که علائم یک فرآیند عفونی (مانند تب، لکوسیتوز) و علائم صفاقی دارند نیاز به ارزیابی بیشتر دارند. در حالی که تب با درجه پایین و علائم صفاقی ممکن است در برخی از بیماران مبتلا به کیست پاره شده وجود داشته باشد
- یافته‌های حاکی از بدخیمی – در حالی که بیماران با توده تخمدانی اغلب دارای کیست‌های فیزیولوژیک یا تومورهای خوش‌خیم تخمدان هستند، بدخیمی باید کنار گذاشته شود، به‌ویژه در بیماران یائسه.
روش جراحی
هنگامی که جراحی انجام می شود، لاپاراسکوپی روش جراحی ترجیحی است زیرا منجر به عوارض کمتری نسبت به لاپاراتومی می شود
در یک بیمار پیش از یائسگی با کیست تخمدان خوش خیم (فیزیولوژیک یا غیرفیزیولوژیک)، سیستکتومی با حفظ بافت تخمدان به طور کلی به اوفورکتومی کامل ارجحیت دارد. در یک بیمار یائسه، اوفورکتومی یک طرفه به طور کلی انجام می شود. سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه تنها در صورت مشکوک بودن به بدخیمی اندیکاسیون دارد.
اگر نیاز به اطلاعات بیشتر در زمینه بیماری‌های زنان و نحوه دریافت ویزیت آنلاین دارید پیشنهاد ما به شما عزیزان مطالعه مقاله ویزیت آنلاین پزشک زنان تا اطلاعات جامع و کاملی دراین‌باره در اختیارتان قرار گیرد.
یکی از جذابیت‌های اپلیکیشن از پزشک امکان ویزیت آنلاین بیمار توسط پزشک متخصص است، چراکه با استفاده از این خدمات بیماران می‌توانند بدون اتلاف وقت، با صرف هزینه کمتر، و بدون نیاز به تحمل شلوغی مطب به صورت کاملا آنلاین ازپزشک مورد نظر خود به راحتی مشاوره دریافت نمائید و یا ویزیت شوید. برای استفاده از این خدمات ارزشمند کافی است اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات مخصوص بیماران بهره‌مند شوید.
