فشار خون اندازه گیری نیرویی است که خون را در سراسر بدن به جریان می اندازد. فشار خون پایین که معمولا کمتر از 90 میلی‌متر جیوه برای عدد بالا (سیستولیک) یا 60 میلی‌متر جیوه برای عدد پایین (دیاستولیک) در نظر گرفته می‌شود، می تواند نشان دهنده این باشد که مغز و اندام ها خون کافی دریافت نمی کنند.
آنچه برای یک فرد به عنوان فشار خون پایین مشخص می شود می تواند برای شخص دیگری کاملا مناسب باشد. این بیماری ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشد اما گاهی می تواند باعث سرگیجه و غش شود. علل فشار خون پایین از کم آبی تا مشکلات جدی سلامتی متغیر است. اکثر مردم می دانند که افزایش فشار خون در سالمندان می تواند منجر به مشکلات مهم پزشکی شود، اما کاهش آن در افراد مسن، به خصوص افراد تحت درمان این بیماری بیماری، کمتر مورد توجه قرار می گیرد. برخی از عوامل زمینه ساز عبارتند از: دیابت شیرین، سابقه سکته مغزی، نارسایی شدید قلبی، بیماری مزمن کلیه، ضعف و کنترل شدید فشار خون.
افت فشار خون در سالمندان
حدود 20 درصد از بیماران مبتلا به این بیماری و بیماری عروق کرونر قلب از افت فشار پس از مصرف غذا رنج می برند. این رخداد، با افزایش خطر سکته مغزی، حوادث عروق کرونر و همچنین مرگ و میر کلی همراه است اما تا زمانی که فرد احساس بدی نداشته باشد، به طور کلی جای نگرانی ندارد.
علایم فشار خون پایین در افراد مسن
اگر این علائم در سالمندان بروز نماید، باید به پزشک مراجعه کنند:
- سرگیجه
- تاری دید یا تنبلی چشم
- خستگی
- غش (سنکوپ)
- گیجی یا ناتوانی در تمرکز
- حالت تهوع
- ضربان قلب نامنظم یا سریع
- ضعف
- پوست رنگ پریده، سرد و مرطوب
- تنفس کم عمق
در شرایط عادی، هنگام ایستادن مقداری خون در پاها جمع می‌شود، اما قلب با ایجاد ضربان سریع‌تر، آن را جبران می‌کند. اگر چنین جبرانی به تعویق بیفتد یا اصلاً انجام نشود، فشار خون می تواند به سرعت کاهش یافته و باعث سرگیجه شود.
پیشنهاد مقاله: سردردهای ناشی از فشار خون پایین
سالمندان ممکن است به دلیل کاهش ناگهانی فشار خون پس از خوردن غذا، به خصوص وعده غذایی پر حجم حاوی کربوهیدرات های زیاد، دچار سرگیجه شوند که افت فشار خون پس از غذا نامیده می شود. این بیماری به ویژه در میان سالمندانی شایع است که دارای اختلالاتی مانند دیابت و بیماری پارکینسون هستند.
بیشتر بخوانید: فشارخون بالا (هایپرتانسیون)
دلایل کاهش فشار خون
عوامل مختلفی می توانند سبب فشار خون پایین شوند. به عنوان مثال، کم آبی با کاهش حجم خون. دیابت می تواند باعث فشار دیاستولیک پایین در مقابل فشار سیستولیک بالا شود. و شرایطی مانند برادی کاردی(ضربان قلب بسیار پایین) می تواند قلب را از پمپاژ خون کافی برای حفظ فشار کافی باز دارد.
داروها نیز یکی از علل شایع در افراد مسن هستند. داروهایی که برای درمان استفاده می‌شوند، در صورت مصرف بیش از حد می توانند باعث افت فشار شوند. علاوه بر این، برخی از داروهای تجویزی برای افسردگی (مانند ایمی پرامین و دوکسپین)، اختلال نعوظ (مانند تادالافیل و سیلدنافیل) و بیماری پارکینسون (مانند لوودوپا) نیز ممکن است کاهش این موضوع را به دنبال داشته باشند.
سایر دلایل می تواند شامل موارد زیر باشد:
- هیپوگلیسمی (قند خون پایین)
- تیروئید کم کار
- بیماری آدیسون (اختلال غدد فوق کلیوی)
- گرمای بیش از حد
- استراحت طولانی مدت در رختخواب
- کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 و فولات
- از دست دادن وسیع خون
کاهش ناگهانی فشار خون ممکن است ناشی از عفونت های شدید، واکنش های آنافیلاکتیک(حساسیت شدید و مرگبار)، خونریزی کنترل نشده یا کم آبی شدید بدن به دلیل تب، اسهال یا استفراغ باشد. افت فشار خون ناشی از چنین عواملی می تواند خطرناک و حتی تهدید کننده زندگی باشد.
یکی از خدمات فوق‌العاده سامانه از پزشک که باعث محبوبیت آن در بین بیماران و پزشکان عزیز شده است امکان دریافت ویزیت پزشک آنلاین و یا مشاوره پزشک تصویری می‌باشد در واقع سامانه ازپزشک با قرار دادن این خدمات ارزشمند در سامانه خود باعث شده تا در هر مکانی و هر زمانی بتوانید به راحتی از این خدمات استفاده نمائید. فقط کافی است همین الان اپ ازپزشک را نصب کرده تا از تمامی خدمات این مجموعه برخوردار شوید.
درمان فشار خون پایین در سالمندان
اگر علائم فشار خون پایین سبب آزردگی فرد نشده باشد، معمولا درمان ضرورتی ندارد زیرا عمدتا به خودی خود مشکلی ایجاد نمی کند و اغلب به عنوان نشانه ای از سلامتی در نظر گرفته می شود.
اما اگر این مسأله بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد، باید اقداماتی را برای رفع آن انجام داد. درمان در افراد مسن ابتدا با تعیین علت زمینه ای آغاز می شود. اگر افت فشار به دلیل رژیم دارویی باشد، پزشک دوز داروها را تنظیم کرده یا آنها را تغییر می دهد و اگر کم آبی مسبب آن باشد، جایگزینی مایع می تواند مشکل را حل کند. در برخی موارد نیز ممکن است به داروهای خاص برای درمان نیاز باشد.
با این حال، بسیاری از افراد می توانند افت فشار خون خود را از طریق تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی به جای مداخلات پزشکی مدیریت کنند. در اینجا چند راهکار برای رفع این بیماری آورده شده است:
-
آب بیشتری بنوشید:
مصرف مایعات بیشتر می تواند حجم خون را افزایش داده و از کم آبی بدن جلوگیری کند. گاهی نوشیدن یک لیوان آب قبل از ایستادن یا در پایان غذا می تواند به جلوگیری از افت ناگهانی فشار کمک کند اما سعی کنید از نوشیدنی‌های حاوی مقادیر زیاد قند اجتناب نمایید.
-
وعده های غذایی را کوچکتر اما به دفعات بیشتر بخورید:
فاصله زیاد بین وعده های غذایی می تواند سطح قند خون را کاهش دهد. افراط در وعده‌های غذایی سنگین نیز می‌تواند باعث افت ناگهانی فشار خون شود، زیرا خون از مغز به سمت روده‌ها حرکت می‌کند تا به هضم غذا کمک نماید.
-
رژیم غذایی خود را با دقت انتخاب کنید:
کاهش مصرف کربوهیدرات ها (مخصوصاً کربوهیدرات های تصفیه شده مانند نان سفید و ماکارونی) کمک می کند تا بعد از خوردن غذا دچار سرگیجه نشوید. به علاوه، غذاهایی که حاوی فولات و ویتامین B12 بالایی هستند ازجمله مارچوبه، حبوبات، سبزیجات برگ دار، تخم مرغ و غلات غنی، می توانند به بهبود این بیماری ناشی از کم خونی کمک کنند.
-
مصرف نمک خود را افزایش دهید:
نمک باعث می شود بدن مایعات را در خود نگه دارد، بنابراین باعث افزایش فشار خون می شود. هویج، چغندر و زیتون چند نمونه از غذاهایی هستند که به طور طبیعی سطوح بالاتری از سدیم دارند. اما توجه داشته باشید که غذاهای غنی از پتاسیم مانند زردآلو و موز با کاهش سدیم از طریق ادرار باعث کاهش فشار می شوند.
پیشنهاد ویژه: چگونه فشار خون پایین را بالا ببریم؟
-
موقعیت خود را به آرامی و به تدریج تغییر دهید:
اگر دراز کشیده اید، بنشینید و پاهای خود را آویزان کنید یا چند دقیقه قبل از ایستادن، پاهای خود را به آرامی حرکت دهید. هنگامی که روی پاهای خود ایستادید، کمی بی حرکت بمانید تا زمانی که احساس کنید به اندازه کافی برای راه رفتن تعادل دارید.
- پوشیدن جوراب های فشاری با فشرده کردن وریدهای پا، گردش خون را بهتر می کنند. این کار از تجمع خون در ساق پاها جلوگیری کرده و آن را به سایر قسمت های بدن منتقل می کند.
- بیش از حد در محیط گرم قرار نگیرید. دمای بالا باعث گشاد شدن رگ های خونی و افت فشار می شود. به علاوه، عرق کردن می تواند سبب کاهش حجم خون و کم آبی گردد.
