کابوس شبانه شاید یک خواب بد به نظر بیاید اما گاهی نشان دهنده وضعیت روانی فرد را نشان می‌دهد. کابوس‌ها نشانه یک سری تصاویر همراه با واکنش عاطفی از سمت فردی که خواب می‌بیند هستند. در واقع دیدن کابوس در افراد ایجاد ترس، وحشت و اضطراب می‌کند. پریدن از خواب و دیدن کابوس جدا از حس ترس و وحشتی که به همراه دارد. احساس آزاردهنده چون بی‌خوابی، مشکلات چرخه خواب و دیگر اختلالات مانند پریشانی را در فرد ایجاد می‌کند. اما همین کابوس شبانه و تکرار شدن بعضی از کابوس‌ها چیست؟ اصلا کابوس چیست و چه معنای درستی دارد؟
ما در این مطلب از مقالات پزشکان “ازپزشک” به هرچیزی که به کابوس شبانه و کابوس دیدن مرتبط است پرداخته‌ایم. کافیست برای دریافت اطلاعات کافی از این مشکل خواب، به خواندن مطلب ما تا انتها ادامه دهید. شما می‌توانید در انتهای مطلب هر سوالی که داشتید را “ازپزشک بپرسید .
کابوس چیست؟
دیدن خواب یک امر کاملا طبیعی است. به طور میانگین مردم در طول شب بیش از دو ساعت از زمان خوابشان را خواب میبینند. اما کابوس شبانه معمولا در زمان خواب رم (REM) یا خواب با حرکات سریع چشم اتفاق می‌افتد. همه این حالت را تجربه کرده و خیلی زود آن را فراموش کرده‌اند. داشتن تب، بیماری یا رژیم غذایی نامناسب هم می‌تواند منجر به دیدن کابوس شبانه شود. اما برخی افراد بطور مداوم کابوس میبینند که می‌تواند منجر به افزایش اضطراب و افسردگی در آنها شود. در حقیقت، افرادی که با کابوس‌های مزمن سر و کار دارند باید راه‌هایی برای درمان علائم پیدا کنند.
برخی از محققان دیدن خواب ترسناک را تکرار تهدیدها نامگذاری کرده‌اند. این اصطلاح به این معناست که افراد، تهدیدهای احتمالی که در زندگی واقعی با آن روبرو می‌شوند. را به صورت کابسو شبانه در ذهن خود مرور می‌کنند.
مطلب جذاب این هفته : پرکاری تیروئید | درباره علائم، درمان و عوارض پرکاری تیروئید بخوانید
به همین دلیل این دسته از افراد زمانیکه از خواب بیدار می‌شوند تمام تصاویری که در کابوس دیده‌اند را به یاد می‌آورند. برخی دیگر از محققان بر این باورند که مردم حین خواب حوادث ناراحت کننده‌ای که طول روز برایشان اتفاق افتاده را در ذهن خود کاوش می‌کنند. از این رو بیشتر کابوس‌های شبانه را به استرس ربط می‌دهند. با اینحال، اگر دیدن کابوس‌ها مداوم باشد و در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند می‌تواند اختلال کابوس باشد. این اختلال در دختران رایج‌تر از پسران است و معمولا کابوس شبانه از قبل از 10 سالگی آغاز می‌شود.
کودکان و نوجوانان بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلال کابوس یا همان کابوس‌های شبانه هستند. لازم به ذکر است که شیوع این اختلال در بزرگسالان به مراتب کمتر است. و نیمی از افراد بالع کابوس را در طول زندگی تجربه می‌کنند.
بیشتر بخوانید …
بدن در زمان خواب مراحلی چون خواب سبک تا خواب عمیق که خواب رم گفته می‌شود را طی می‌کنند. خواب REM از طریق سیگنال‌های pons مغز که در پایه مغز قرار دارد اتفاق می افتد. سیگنال‌های pons مغز در واقع جاییست که سیگنالی برای خواب REM و سیگنال قطع ارتباطات نخاعی از آن منشا می‌گیرد. به دلیل همین سیگنال‌هاست که بدن در زمان خواب عمیق حرکت نکرده و به استراحت می‌پردازد. اگر الان در ذهن شما راه رفتن در خواب برخی افراد تداعی شد. باید بگوییم که اگر Pons این سیگنال‌ها را خاموش نکند، فرد رویای خود را از نظر جسمی نیز عملی می‌کند. مثلا اگر فردی در کابوس ببیند که دارد می‌دود و فرار می‌کند، ممکن است واقعا شروع به دویدن کند.
مروری بر ویژگی کابوس‌ها
- در نیمه دوم شب یعنی در مرحله دوم خواب بیشتر کابوس می‌بینید. کابوس‌ها به ندرت و گاهی چندین بار در شب رخ می‌دهند. گرچه کوتاه هستند، اما باعث بیدار شدن شما می‌شوند و بازگشت به خواب را برای شما بسیار دشوار می‌سازند.
- کابوس، واقعی به نظر می‌رسد و فوق‌العاده آزار دهنده است.
- کابوس‌های شبانه معمولا تهدیدی برای ایمنی و زنده ماندن هستند، اما می‌توانند به موضوعات نگران کننده دیگر ارتباط داشته باشند.
- با دیدن کابوس، ترس، اضطراب، عصبانیت، غم یا تنفر را در زمان خواب حس خواهید کرد.
- با دیدن کابوس عرق می‌کنید و حس می‌کنید ضربان قلبتان تندتر شده است.
علائم کابوس شبانه
- تکرار شدن خواب‌های پریشان کننده و خواب‌هایی که آنها را به خوبی به یاد داریم. خواب‌های که عموماً در زمینه فرار از تهدیدها برای زنده ماندن، داشتن امنیت و حفظ جسم و جان هستند.
- هنگام بیدار شدن از رویاهای پریشان کننده، فرد به سرعت هوشیار شده و همه چیز را به یاد میآورد.
- اختلال خواب باعث پریشانی و زجر قابل توجهی در زمینه‌های اجتماعی، کاری یا سایر حوزه‌های مهم عملکردی می‌شود.
- مهم: علائم کابوس به اثرات فیزیولوژیکی یک ماده، چون اعتیاد به مواد یا یک دارو ارتباط ندارد.
امکان دارد دیدن کابوس با خواب نامنظم، کمبود خواب و خستگی ناشی از مسیرهای پروازی طولانی (jet lag) افزایش یابد. بزرگسالانی که کابوس های شبانه مکرر را تجربه می‌کنند دچار اختلال خواب می‌شوند. در این حالت حتما نیاز دارند که درمان شوند. این افراد ممکن است از نداشتن عملکرد مناسب در محل کار، مدرسه یا در محیط خانه رنج ببرند.
چه زمانی کابوس شبانه به اختلال منجر می‌شود.
اگر شما موارد زیر را تجربه کنید یعنی کابوس دیدن شما به اختلال منجر شده است:
- کابوس‌های مکرر
- پریشانی و یا اختلال در طول روز، مانند اضطراب یا ترس مداوم
- اضطراب برای خوابیدن به دلیل ترس از دیدن کابوس
- مشکلات در تمرکز و یا فکر کردن به کابوس در طول روز
- خواب آلودگی روزانه، خستگی و نداشتن انرژی کافی
- مشکلات در کار، مدرسه و یا در موقعیت‌های اجتماعی
- مشکلات رفتاری مربوط به خواب و یا ترس از تاریکی
علل کابوس دیدن
دارو‌ها: مصرف برخی دارو‌ها مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای فشار خون، مسدود کننده‌های بتا و دارو‌هایی. که برای درمان پارکینسون یا کمک به ترک سیگار استفاده می‌شوند می‌توانند باعث خواب‌های آشفته و کابوس شوند.
استرس یا اضطراب:گاهی اوقات استرس‌های روزمره زندگی مثل مشکل در خانه یا مدرسه، باعث کابوس می‌شود. همچنین یک تغییر عمده، مانند مرگ یکی از عزیزان، می‌تواند تاثیر منفی بر روان فرد داشته باشد.
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): دیدن کابوس‌ها بعد از حادثه، جراحت، آسیب جسمی یا سو استفاده‌های جنسی و یا دیگر رویداد‌های آسیب زا رایج هستند. کابوس‌ها در افرادی شایع هستند که اختلال استرس پس از حادثه دارند.
کمبود خواب: تغییر در برنامه زندگی باعث خواب نامنظم، تداخل و کاهش زمان خواب می‌شود که افزایش ریسک کابوس را همراه دارد.
مطلب جذاب هفته “ازپزشک” : عوارض استرس و فکر زیاد | عوارض استرس و اضطراب شدید بر روی بدن
الکل و مواد مخدر: الکل و موادمخدر به علت به هم ریختگی در چرخه‌ی خواب، سبب خواب منقطع می‌شوند. مصرف زیاد الکل به ویژه پیش از خواب و مصرف ماری جوآنا در چرخه‌ی خواب مشکل ایجاد کرده . و باعث کاهش مدت خواب REM و دیدن رؤیا‌های عجیب و غریب می‌شوند.
اختلالات خواب: برخی اختلالات خواب می‌توانند با رؤیا‌های بد یا کابوس همراه باشند. همچنین بی‌خوابی می‌تواند باعث افزایش دیدن رؤیا‌های پریشان در فرد شود.
آپنه‌ی خواب انسدادی هم به علت مختل‌سازی خواب، سبب دیدن کابوس می‌شود.
لازم به ذکر است که سندرم پای بی قرار نیز نوعی اختلال خواب عصبی بوده و سبب دیدن کابوس می‌شود.
بیماری‌های تحلیل برنده‌ی سیستم عصبی: بیماری‌هایی چون بیماری پارکینسون و انواع زوال عقل نیز می‌توانند با کابوس دیدن همراه باشند. افسردگی و اختلالات روانی هم می‌تواند با کابوس مرتبط باشد. همچنین کابوس‌ها می‌توانند همراه با برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی یا سرطان رخ دهد.
درمان کابوس های شبانه
- اگر دچار استرس مزمن شده‌اید با حمایت دوستان و نزدیکان می‌توانید به خودتان کمک کنید.
- اگر شاهد یک اتفاق تلخ بودیدیا اینکه خودتان تجربه اتفاق تلخ را داشتید، حتما بایک متخصص بهداشت روان مشاوره کنید. می‌توانید همین الان “ازپزشک” مشاوره آنلاین بگیرید و مشکلات خود را با یک متخصص درمیان بگذارید.
- برای درمان، احساسات خودرا با خانواده، دوستان و یا یک درمانگر به اشتراک بگذارید.
- شاید نیاز داشته باشید کمی هم به سلامت جسم خود توجه کنید. پس ورزش کنید و با رعایت بهداشت خواب، از شر دیدن کابوس هاس شبانه خلاص شوید. با انجام فعالیت های بدنی، ممکن است سریعتر بخوابید و از خواب عمیق تری لذت ببرید.
- گاهی اوقات نیاز دارید دارو مصرف کنید. پس بعد از داشتن ویزیت آنلاین با یک متخصص، داروهای تجویزی مصرف کنید.
از مصرف خودسرانه دارو به شدت بپرهیزید. - آرامبخش‌ها، الکل، کافئین و سایر محرک‌ها را خصوصا در هنگام خواب ترک کنید.
سخن آخر
کابوس های شبانه در برخی از موارد زود گذر هستند. اما اگر بیش از یک هفته است که دچار کابوس دیدن می‌شوید، بهتر است با پزشک متخصص خود تماس بگیرید. یا انیکه به صورت آنلاین مشاوره داشته باشید و مشکل خود را با متخصص درمیان بگذارید. چراکه در این حالت ممکن است به بررسی سوابق پزشکی و معاینه بدنی نیاز داشته باشید.
معاینه فیزیکی مرتبط با کابوس های شبانه ممکن است شامل ارزیابی های عصبی و روانشناختی، آزمایش خون، نوار مغزی یا. EEG و همچنین تست‌هایی برای عملکرد کبد و تیروئید باشد.
برای دریافت اطلاعات کافی می‌توانید از راهنمایی‌های روانشناس و روانپزشک در “اپلیکیشن ازپزشک” استفاده کنید. از اینکه تا انتهای مطلب همراه ما بودید از شما صمیمانه سپاسگزاریم. هر سوالی دارید در دیدگاه ثبت کنید تا در اسرع وقت ازپزشک پاسخ بگیرید.
